Những năm qua, các ngành công nghiệp văn hóa ở nước ta đã có nhiều biến chuyển tích cực trên cả 3 trụ cột: sáng tạo - công nghệ - thị trường. Thạc sĩ Chính sách công Huỳnh Hồ Đại Nghĩa - Trường Đại học Kinh tế - Tài chính TP Hồ Chí Minh, nhìn nhận, trong kỷ nguyên toàn cầu hóa hiện nay, các sản phẩm văn hóa - sáng tạo đang lan tỏa ảnh hưởng quốc gia một cách hiệu quả. Nhiều quốc gia trên thế giới đã thành công trong việc sử dụng “quyền lực mềm” văn hóa để gia tăng sự ảnh hưởng quốc tế của quốc gia mình.
Văn hóa sẽ là động lực tăng trưởng mới trong kỷ nguyên hội nhập toàn cầu
Theo Thạc sĩ Huỳnh Hồ Đại Nghĩa, Việt Nam với một nền văn hóa phong phú, lại liên tục được tích bồi trong suốt 4.000 năm lịch sử, các ngành công nghiệp văn hóa được kỳ vọng trở thành động lực mới cho kinh tế và là thành tố quan trọng cho việc định hình hình ảnh quốc gia, qua đó, nâng cao năng lực cạnh tranh trong hội nhập quốc tế. Trên thực tế, Việt Nam cũng đã tích cực tham gia các mạng lưới sáng tạo toàn cầu. Số lượng di sản, không gian văn hóa, thành phố sáng tạo của Việt Nam được UNESCO vinh danh ngày càng tăng.
Nhiều sự kiện văn hóa, sản phẩm văn hóa mang đậm bản sắc, tinh thần sáng tạo Việt Nam đã góp phần quảng bá hình ảnh đất nước trên trường quốc tế. “Tuy vậy, nếu so với những tiềm năng văn hóa hiện có, các ngành công nghiệp sáng tạo ở Việt Nam vẫn chưa phát triển tương xứng”, Thạc sĩ Huỳnh Hồ Đại Nghĩa tâm sự. Ông Nghĩa đưa ra sự đối sánh: Ở Hàn Quốc, các sản phẩm văn hóa đã mang lại cho quốc gia này 12,4 tỷ USD doanh thu xuất khẩu, vượt xa xuất khẩu thiết bị điện tử tiêu dùng. Ngoài ra, lĩnh vực sáng tạo ở Hàn Quốc giúp sử dụng trên 600.000 lao động, với mức tăng trưởng 4-5%/năm. Thêm nữa, Hàn Quốc còn tạo ra các hiện tượng toàn cầu như: BTS, Blackpink đứng đầu bảng xếp hạng Billboard, phim Parasite thắng giải Oscar, series Squid Game gây sốt Netflix toàn cầu...
Du khách nước ngoài đổ xô đến Hàn Quốc để trải nghiệm K-pop, K-beauty và văn hóa bản địa. Thành công của Hàn Quốc không phải ngẫu nhiên, nó là kết quả của một chiến lược bài bản, kết hợp giữa Chính phủ và tư nhân.
Thạc sĩ Huỳnh Hồ Đại Nghĩa cho rằng, đầu tư cho văn hóa là đầu tư sinh lời. Nếu biết nuôi dưỡng sáng tạo, một quốc gia tầm trung hoàn toàn có thể bứt phá ảnh hưởng quốc tế. Yêu cầu đặt ra ở đây đối với Việt Nam: Cần hoạch định chiến lược và chính sách nhất quán. Trước hết, xây dựng chiến lược phát triển công nghiệp sáng tạo Việt Nam 2030 - 2045 để đảm bảo phát triển đồng bộ toàn chuỗi giá trị sáng tạo, sau nữa, thành lập ủy ban quốc gia về công nghiệp sáng tạo để đưa chỉ tiêu sáng tạo vào kế hoạch phát triển của các địa phương.
Tiếp đến, cải thiện khung pháp lý, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đầu tư phát triển nhân lực tài năng sáng tạo, xây dựng hạ tầng cho sáng tạo, thúc đẩy thị trường - kết nối cung cầu, phát huy vai trò của cộng đồng - tư nhân trong công nghiệp sáng tạo, nhất là phải có chính sách hỗ trợ tài chính - khuyến khích đầu tư, đi kèm với đẩy mạnh quảng bá - ngoại giao văn hóa. Trên cái “khung” ấy, Lâm Đồng hoàn toàn có thể áp dụng vào địa phương mình để thúc đẩy các ngành công nghiệp sáng tạo phát triển, trở thành nguồn lực mềm cho sự tăng trưởng mới.
Trịnh Chu