'Kinh tế Việt Nam - Thăng trầm và đột phá': Góc nhìn xuyên suốt một hành trình đổi mới

6 giờ trướcBài gốc

Cuốn sách không đơn thuần là một tư liệu ghi chép lịch sử kinh tế mà là một công trình phân tích kinh tế được triển khai bằng tư duy hệ thống

Cuốn sách ra mắt bạn đọc vào năm 2009, trong bối cảnh cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đang ở giai đoạn căng thẳng nhất.

Lần xuất bản thứ ba năm 2025 không chỉ khẳng định giá trị lâu bền của tác phẩm mà còn để bạn đọc hôm nay tiếp cận với một khối lượng tri thức phong phú về kinh tế Việt Nam trong mối quan hệ với bối cảnh kinh tế toàn cầu, đặc biệt trong hơn 20 năm đầu từ khi tiến hành đổi mới.

Với cấu trúc gồm ba phần: Thăng trầm - Đột phá - Vấn đề và hiện tượng, cuốn sách không đơn thuần là một tư liệu ghi chép lịch sử kinh tế mà là một công trình phân tích kinh tế được triển khai bằng tư duy hệ thống, vận dụng các công cụ hiện đại của kinh tế học và tài chính.

Điều đặc biệt là trong từng lát cắt quá khứ, cuốn sách đều đặt ra câu hỏi cho hiện tại: những gì đã từng xảy ra, liệu có đang lặp lại?

Chẳng hạn như, ở phần viết về tình trạng “bong bóng tài sản” đầu thập niên 2000, các tác giả chỉ rõ nguyên nhân là dòng tín dụng chảy quá nhanh vào bất động sản và chứng khoán, trong khi các cơ chế kiểm soát vĩ mô chưa theo kịp.

Kết quả là khủng hoảng thanh khoản, lạm phát và sự đổ vỡ dây chuyền đã xảy ra. Gần hai thập kỷ sau, thị trường bất động sản hiện nay tiếp tục bộc lộ nhiều điểm tương đồng: lệch pha cung - cầu, giá bị đẩy lên cao không tương xứng với năng lực chi trả, trong khi rủi ro nợ xấu ngân hàng vẫn hiện hữu.

Nhìn từ cuốn sách, có thể thấy những khuyến nghị về minh bạch hóa dòng vốn, kiểm soát tín dụng theo ngành, và xây dựng dữ liệu tài sản thống nhất vẫn là những “việc cần làm ngay”.

Tương tự, trong chương viết về “hành vi bầy đàn” trên thị trường vàng và ngoại tệ, các tác giả đã phân tích sự thiếu ổn định của tâm lý thị trường trước các thông điệp không rõ ràng từ chính sách.

Điều này đặc biệt có ý nghĩa khi hiện nay, niềm tin của nhà đầu tư trong nước đang chịu tác động lớn từ các yếu tố tâm lý, tin đồn trên mạng xã hội và độ chậm trễ trong truyền thông chính sách.

Cuốn sách đặt ra bài học rằng: ổn định kinh tế vĩ mô không thể chỉ dựa vào các công cụ kỹ thuật mà cần cả sự nhất quán và chủ động trong truyền thông chính sách để tránh “hiệu ứng đám đông”.

Một điểm mạnh của cuốn sách là đề cập đến vai trò Nhà nước trong nền kinh tế thị trường.

Các tác giả không cổ súy cho can thiệp hành chính cực đoan, cũng không tuyệt đối hóa “bàn tay vô hình” của thị trường, mà đặt ra yêu cầu về một Nhà nước kiến tạo, biết dẫn dắt, điều tiết, và đồng thời khơi thông được sức sáng tạo của khu vực tư nhân.

Đây cũng là điều nền kinh tế Việt Nam hiện nay đang rất cần, trong bối cảnh cải cách thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa bước vào giai đoạn quyết liệt, với các thách thức như cải cách ngân sách, minh bạch tài chính công, và nâng cao hiệu quả đầu tư công.

Bài học từ các giai đoạn “thăng trầm” được trình bày trong sách không chỉ có giá trị học thuật, mà còn gợi mở về năng lực thích ứng và đổi mới của nền kinh tế Việt Nam.

Chẳng hạn, sau cuộc khủng hoảng năm 1997 - 1998 ở khu vực châu Á, Việt Nam đã rút ra nhiều kinh nghiệm để ứng phó tốt hơn với khủng hoảng toàn cầu năm 2008.

Vậy, trong bối cảnh hậu đại dịch Covid-19 và những biến động địa chính trị ngày nay, làm thế nào để nâng cao khả năng chống chịu của nền kinh tế?

Cuốn sách không cung cấp câu trả lời trực tiếp, nhưng từ những bài học trong lịch sử kinh tế đất nước, đã đưa ra những nguyên tắc nền tảng: củng cố niềm tin thị trường, nâng cao chất lượng thể chế, và điều tiết linh hoạt theo chu kỳ.

Cuốn sách là minh chứng cho một cách tiếp cận lịch sử mang tính thực tiễn

Với khoảng 500 trang nội dung chính, cuốn sách là kết quả của nhiều năm nghiên cứu, sưu tầm dữ liệu và phân tích thực tiễn.

Các tác giả không đơn thuần tái hiện lịch sử kinh tế mà còn phản biện lại những quan điểm, phương thức phát triển kinh tế chưa hiệu quả.

Đồng thời, các tác giả cũng nhấn mạnh yêu cầu cần tiếp tục đổi mới tư duy, hoàn thiện cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước, thúc đẩy các yếu tố nội lực để đưa Việt Nam hội nhập hiệu quả hơn vào nền kinh tế toàn cầu.

Cuốn sách Kinh tế Việt Nam - Thăng trầm và đột phá là minh chứng cho một cách tiếp cận lịch sử mang tính thực tiễn.

Từ quá khứ nhìn ra hiện tại, từ dữ liệu rút ra hành động, cuốn sách không chỉ dành cho giới nghiên cứu mà còn hữu ích với nhà quản lý, doanh nghiệp và những ai trăn trở với con đường phát triển của đất nước.

NHẬT HUY

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/xuat-ban/kinh-te-viet-nam-thang-tram-va-dot-pha-goc-nhin-xuyen-suot-mot-hanh-trinh-doi-moi-150469.html