Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV: Đại biểu Quốc hội tỉnh đề xuất 4 giải pháp phát triển thị trường lao động, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

7 giờ trướcBài gốc

Đại biểu Trần Thị Hồng Thanh, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh phát biểu thảo luận tại hội trường. Ảnh: CTV

Theo đó, trong ngày, Quốc hội dành phần lớn thời gian để thảo luận ở hội trường về: Đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2024; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025.

Tham gia thảo luận tại hội trường, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình đánh giá cao sự quyết tâm, nỗ lực, hành động quyết liệt của Chính phủ trong chỉ đạo điều hành kinh tế - xã hội. Nhất là những nỗ lực trong việc tiếp tục hoàn thiện thể chế, tháo gỡ khó khăn, ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Do vậy, năm 2024 và những tháng đầu năm 2025, kinh tế-xã hội nước ta phục hồi và phát triển tích cực, tạo chuyển biến toàn diện trên các lĩnh vực.

Để đạt mục tiêu tăng trưởng năm 2025 từ 8% trở lên, tạo nền tảng vững chắc để đạt tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026-2030, đại biểu đồng tình với những nhiệm vụ, giải pháp Chính phủ đã nêu trong báo cáo. Đề nghị Chính phủ tập trung triển khai thực hiện toàn diện, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra. Trong đó, chú trọng thực hiện những giải pháp để triển khai thực hiện có hiệu quả chủ trương về đột phá thể chế; tinh gọn tổ chức bộ máy; chống lãng phí; cắt giảm thủ tục hành chính không cần thiết, cải thiện thực chất môi trường đầu tư kinh doanh; làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, khai thác tốt hơn các động lực tăng trưởng mới.

Cùng với đó, trong bối cảnh kinh tế - xã hội Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới hiện nay, với yêu cầu cao về năng suất, chất lượng và hội nhập quốc tế sâu rộng, đại biểu đề nghị Chính phủ quan tâm tập trung thực hiện những giải pháp để phát triển thị trường lao động, tạo việc làm bền vững và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Bởi đây không chỉ là yêu cầu cấp bách mà còn là động lực đột phá cho tăng trưởng. Năng suất lao động-thước đo cốt lõi phản ánh hiệu quả của nguồn lực con người-chính là chìa khóa then chốt để hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhanh, bền vững và bao trùm. Phát triển thị trường lao động hiện đại, hiệu quả gắn với đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong lĩnh vực số và xanh chính là điều kiện nền tảng để Việt Nam chuyển đổi thành công sang mô hình tăng trưởng bền vững, hội nhập sâu rộng va bắt nhịp kỷ nguyên số.

Thực trạng thị trường lao động của nước ta đang đứng trước thách thức, mâu thuẫn "vừa thừa, vừa thiếu". Lao động thừa ở khu vực kỹ năng thấp, nhưng lại thiếu hụt lớn lao động có tay nghề cao, công nhân kỹ thuật chất lượng cao, kỹ sư thực hành và nhân lực đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Đó chính là hệ quả của quá trình đào tạo chưa gắn với nhu cầu thị trường lao động.

Theo các số liệu gần đây, tỷ lệ lao động qua đào tạo có văn bằng chứng chỉ chỉ đạt khoảng 28%, trong khi mục tiêu đề ra đến năm 2025 là 30-35%. Đáng chú ý, tỷ lệ thất nghiệp trong nhóm có trình độ đại học, sau đại học lại cao hơn nhóm trình độ thấp, phản ánh sự lệch pha giữa cung và cầu lao động, do công tác dự báo còn yếu và hệ thống giáo dục - đào tạo chưa sát với thực tế.

Ngoài ra, thị trường lao động vẫn còn phân mảnh, thiếu tính kết nối vùng miền và quốc tế; chất lượng việc làm chưa được cải thiện rõ nét; số lượng lao động phi chính thức còn chiếm trên 60% tổng lao động có việc làm, thiếu ổn định và dễ bị tổn thương trước các cú sốc kinh tế - xã hội; lao động chưa được khai thác hết tiềm năng chiếm tỷ lệ 3,9%, trong đó những người từ 15 đến 34 tuổi (chiếm 46,8%). Điều này cho thấy Việt Nam còn một bộ phận không nhỏ lực lượng lao động tiềm năng chưa được khai thác, đặc biệt là nhóm lao động trẻ. Trong khi nước ta đang bước vào thời kỳ già hóa dân số mạnh mẽ cho thấy sự lãng phí trong sử dụng nguồn nhân lực.

Nguyên nhân chủ yếu là do: Công tác dự báo cung - cầu lao động còn yếu, thiếu cơ sở dữ liệu đầy đủ, liên thông, cập nhật theo thời gian thực tế. Đào tạo nghề còn nặng lý thuyết, thiếu thực hành, không sát thực tiễn, chưa theo kịp tốc độ đổi mới công nghệ và nhu cầu của doanh nghiệp. Thiếu liên kết giữa nhà nước-nhà trường-doanh nghiệp-nhà khoa học-nhà đầu tư; đặc biệt, trong việc xây dựng chuẩn đầu ra và cập nhật kỹ năng mới. Cơ chế, chính sách còn thiếu đột phá, chưa tạo được động lực hấp dẫn cho người lao động học nghề, học suốt đời.

Để phát triển thị trường lao động, tạo việc làm bền vững và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn phát triển mới hiện nay, đại biểu đề nghị Chính phủ triển khai đưa các chính sách trong Luật Việc làm (sửa đổi) đi vào cuộc sống ngay sau khi Luật có hiệu lực thi hành. Đồng thời quan tâm tập trung thực hiện có hiệu quả một số giải pháp sau:

Đổi mới mạnh mẽ hệ thống giáo dục nghề nghiệp gắn với thị trường lao động: Tăng cường đào tạo kỹ năng số, kỹ năng mềm, kỹ năng thích ứng với chuyển đổi xanh, chuyển đổi số. Xây dựng chương trình đào tạo linh hoạt, mô-đun hóa theo nhu cầu doanh nghiệp; phát triển đào tạo kép (học đi đôi với làm). Có cơ chế đặt hàng đào tạo giữa doanh nghiệp và nhà trường, trong đó doanh nghiệp là "người dùng cuối" đánh giá hiệu quả.

Phát triển hệ thống thông tin thị trường lao động hiện đại, minh bạch và liên thông: Xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về lao động và việc làm, tích hợp với dữ liệu dân cư, bảo hiểm, giáo dục-đào tạo, y tế. Hoàn thiện trung tâm dự báo cung cầu lao động quốc gia và vùng, đảm bảo dự báo theo ngành-nghề-địa phương-trình độ.

Thúc đẩy chính sách việc làm bền vững, hỗ trợ khu vực phi chính thức chuyển đổi sang chính thức: Hỗ trợ đào tạo lại, nâng cao kỹ năng cho lao động phi chính thức. Tăng cường tiếp cận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp cho mọi người lao động.

Đầu tư có trọng tâm vào phát triển nhân lực chất lượng cao, nhân lực số, nhân lực đổi mới sáng tạo: Xây dựng chương trình quốc gia về phát triển nhân lực phục vụ chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng, kinh tế tuần hoàn. Có cơ chế thu hút nhân tài, chuyên gia giỏi; đầu tư vào các cơ sở đào tạo mũi nhọn, trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia và địa phương.

Cũng trong phiên họp, Quốc hội đã thảo luận về: Phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2023; Việc chuyển tiếp áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù đã được Quốc hội cho phép thực hiện tại một số địa phương sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy, mở rộng địa giới hành chính theo chủ trương của Đảng, Nhà nước; công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2024; kết quả thực hiện mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới năm 2024.

Trong ngày, Quốc hội biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp và Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế giá trị gia tăng.

Mai Lan

Nguồn Ninh Bình : https://baoninhbinh.org.vn/ky-hop-thu-9-quoc-hoi-khoa-xv-dai-bieu-quoc-hoi-tinh-de-838056.htm