'Kỳ lân Châu Á' có còn tồn tại?

5 giờ trướcBài gốc

Nhân viên Khu bảo tồn loài sao la Quảng Nam lắp đặt bẫy ảnh trong lâm phận nhằm tìm kiếm dấu vết sao la.

12 năm đặt bẫy ảnh tìm kiếm “Kỳ lân Châu Á”

Sao la được mệnh danh là “Kỳ lân Châu Á”, được xếp hạng ở mức cực kỳ nguy cấp trong Sách đỏ của IUCN. Tại Quảng Nam trước đây, nhằm bảo tồn loài này khỏi tuyệt chủng, năm 2011 BQL Khu bảo tồn loài sao la được thành lập. Khu bảo tồn có diện tích vùng lõi 15.486,46ha trải dài trên 2 huyện Đông Giang và Tây Giang (cũ), vùng đệm trên 35.135,44ha. Nơi đây có hệ sinh thái rừng nhiệt đới với hệ động, thực vật phong phú và sự hiện diện của nhiều loài quý hiếm trong Sách đỏ thế giới và Việt Nam. Chính vì vậy, khu vực này thường xuyên bị tác động bởi người dân địa phương và người từ các nơi khác đến để khai thác lâm khoáng sản, săn, bẫy động vật hoang dã.

Đối với sao la ở Việt Nam, năm 1998, hình ảnh sao la trong tự nhiên được ghi lại bằng bẫy ảnh ở Vườn quốc gia Pù Mát (Nghệ An); cùng thời gian này, một cá thể sao la bị mắc bẫy được thả về rừng tự nhiên ở A Lưới (Thừa Thiên - Huế trước đây, nay là TP Huế). Và mãi đến 15 năm sau, lúc 18 giờ 16 phút ngày 7-9-2013, hình ảnh cá thể sao la đang trong quá trình đi tìm kiếm thức ăn được bẫy ảnh ghi lại tại một khu vực thuộc Khu bảo tồn loài sao la Quảng Nam khiến nhiều người vỡ òa cảm xúc. Qua hình ảnh cho thấy, phần đầu con sao la gần như không ghi nhận được. Nhưng đặc điểm quan trọng nhất là cặp sừng dài, nhọn, cong vút về phía sau vẫn kịp lưu lại trong bức ảnh. Không nghi ngờ gì nữa, các nhà khoa học khẳng định sao la đã được tái phát hiện sau 15 năm vắng bóng.

Khi nhìn thấy tấm ảnh này, TS Văn Ngọc Thịnh - Giám đốc WWF Việt Nam tỏ ra phấn khích: “Lần đầu tiên nhìn các bức ảnh, chúng tôi đã không thể tin vào mắt mình. Sao la được những nhà bảo tồn Đông Nam Á coi là một “báu vật”, nên chúng tôi vô cùng hạnh phúc. Đây là một khám phá nghẹt thở, một số người tin rằng sao la đã biến mất vĩnh viễn khỏi Việt Nam. Ghi nhận này làm sống lại hy vọng về sự phục hồi quần thể của loài này”.

Vui mừng là vậy! Thế nhưng đó cũng là lần cuối cùng sao la trong rừng tự nhiên ở Quảng Nam (nay là TP Đà Nẵng) nói riêng và Việt Nam nói chung được nhìn thấy. Từ 2013, đến nay đã 12 năm, cho dù các ngành chức năng trong và ngoài nước đã triển khai 4.000 lượt bẫy ảnh đặt tại 15 điểm trong bản đồ phân bố sao la tại Việt Nam, nhưng vẫn chưa phát hiện thêm được hình ảnh sao la. Vậy sao la có còn tồn tại ở Việt Nam? Đó là câu hỏi của nhiều người.

Cán bộ, nhân viên Khu bảo tồn loài sao la Quảng Nam tuần tra, tìm kiếm dấu vết sao la.

AI hay là ảnh thật?

Giải thích cho câu hỏi đó, ông Lê Hoàng Sơn - Giám đốc BQL Khu bảo tồn loài sao la Quảng Nam, kiêm Giám đốc BQL rừng đặc dụng TP Đà Nẵng cho rằng, dù hình ảnh sao la chưa được phát hiện nhiều năm qua, song cán bộ, nhân viên đơn vị vẫn luôn nuôi hy vọng và tin tưởng loài này vẫn còn trong tự nhiên. Bởi mới đây, một người phụ nữ ở xã Bha Lêê (nay là xã A Vương) cho biết, đã nhìn thấy cá thể sao la đang tìm kiếm thức ăn trong rừng. “Người phụ nữ kể lại, lúc đó đang đi cắt môn thục – loại thức ăn ưa thích của sao la, thì nghe tiếng bước chân sột soạt. Ngẩng đầu lên chị ta nhìn thấy cá thể loài thú lạ nên hoảng sợ bỏ chạy về nhà. Khi hay tin, chúng tôi đến hỏi thăm thì chị ta xác nhận loại thú nhìn thấy đó là sao la”- ông Sơn thông tin.

Điều đáng nói, khi trò chuyện, phóng viên đưa bức hình gần đây được một người đăng trên mạng facebook kèm theo dòng chữ: “Lào vẫn thịt bình thường nhé. Quá nhiều” cho ông Sơn xem, vị Giám đốc Khu bảo tồn loài sao la hoảng hốt khi nhìn thấy. Bức ảnh thể hiện một loại thú đã bị xẻ thịt, chỉ còn lại phần đầu. “Cặp sừng dài, nhọn, cong vút về phía sau đó chính là sao la rồi”- ông Sơn khẳng định và đã chỉ đạo nhân viên tìm hiểu, xác minh nguồn gốc bức ảnh trên.

Hình ảnh sao la thực tế.

Thông tin thêm về quá trình tìm hiểu bức ảnh trên, ngày 24-10, trao đổi với phóng viên, ông Lê Hoàng Sơn cho biết: “Qua trao đổi thông tin với các bạn bên tổ chức WWF Việt Nam, họ bảo hình tạo bởi AI. Nhưng theo tôi nghĩ thì đó là hình ảnh thật, có khả năng được chụp ở nước Lào”.

Hình ảnh cá thể sao la được bẫy ảnh ghi lại vào năm 2013 tại Quảng Nam (nay là TP Đà Nẵng).

Như vậy có thể thấy, từ năm 2013 đến nay, Khu bảo tồn loài sao la Quảng Nam chưa ghi được bức ảnh nào mới của sao la, song công việc tìm kiếm vẫn tiếp tục, không ngừng nghỉ. “Qua theo dõi dấu vết hiện trường, chúng tôi vẫn ghi nhận được dấu ăn của sao la để lại. Do đó khả năng loài sao la còn tồn tại là có, nhưng để chứng minh rất khó. Nhiều năm qua dù đã cố gắng rất nhiều, nhưng vẫn chưa chụp được hình ảnh, do lượng máy ảnh ít so với địa bàn rộng lớn đến hơn 15.000ha”- ông Lê Hoàng Sơn nói.

“Sao la tượng trưng cho tất cả những điều quan trọng hiện đang bị đe dọa. Nếu chúng ta có thể cứu sao la, sẽ cứu được cảnh quan rừng, đa dạng sinh học và những lợi ích hệ sinh thái mang lại, ví dụ như nguồn nước ngọt mà chúng ta đang phải phụ thuộc vào chẳng hạn. Do đó, đây không chỉ đơn thuần là bảo vệ một loài động vật trong tình trạng nguy cấp. Đây là cuộc chiến nhằm cứu lấy thiên nhiên, các lợi ích sinh thái, sinh kế cộng đồng, và tất cả những gì mà loài sao la đại diện”- TS Văn Ngọc Thịnh, Giám đốc Quốc gia WWF Việt Nam chia sẻ.

Trần Tân

Nguồn CAĐN : https://cadn.com.vn/ky-lan-chau-a-co-con-ton-tai-post321213.html