Rộng 81.000m2 và không có con người, nhà máy không đèn, không ca làm việc, không giờ nghỉ. Cơ sở này sử dụng Nền tảng sản xuất siêu thông minh (HyperIMP) nội bộ được trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ. Máy móc tại đây không chỉ tuân lệnh mà còn biết tư duy, thích nghi và tối ưu hóa.
Giám đốc điều hành Xiaomi Lôi Quân cho biết nhà máy là bản nâng cấp của một cơ sở thí điểm xây dựng năm 2019 với năng suất khoảng 1 triệu điện thoại mỗi năm, chuyên sản xuất Xiaomi Mix Fold. Ông khẳng định tất cả hoàn toàn tự động, 11 dây chuyền sản xuất đảm bảo mỗi vài giây cho ra 1 thành phẩm (MIX Fold 4 hoặc MIX Flip).
Cơ sở sản xuất trong tương lai sẽ là "nhà máy không đèn" - Ảnh: Millenium Post
Tự động hóa kiểu mới
Những cơ sở như vậy không có nhu cầu chiếu sáng vì không có con người. Máy móc tiên tiến, hệ thống AI và robot quản lý mọi khía cạnh gồm cả lắp ráp, kiểm tra, kho vận. Lỗi do con người bị loại bỏ, chi phí nhân công giảm, nhà máy có thể hoạt động liên tục.
Tự động hóa truyền thống còn tồn tại giới hạn. Máy móc được lập trình để thực hiện công việc cứng nhắc lặp đi lặp lại, đôi lúc vẫn cần kỹ sư là con người khắc phục sự cố. Nhưng HyperIMP của Xiaomi đem đến thay đổi lớn. Hệ thống giám sát theo thời gian thực nhờ mỗi máy liên tục truyền dữ liệu hoạt động. AI phân tích dữ liệu để dự đoán vấn đề tiềm tàng, sau đó tiến hành điều chỉnh mà không cần bất cứ sự can thiệp nào từ con người.
Từ lao động giá rẻ chuyển sang tự động hóa giá rẻ
Lâu nay nhiều người nghĩ rằng ngành sản xuất Trung Quốc phụ thuộc lao động giá rẻ. Tuy nhiên giờ đây nước này đã chuyển sang tự động hóa giá rẻ.
Theo Liên đoàn Robot quốc tế (IFR), chỉ riêng năm 2023 Trung Quốc đã triển khai đến 290.000 robot công nghiệp, chiếm gần 52% số lượng robot được lắp đặt trên toàn cầu.
Tự động hóa bằng robot và AI phù hợp mục tiêu đạt trung hòa carbon vào năm 2060 của Trung Quốc. Và chi phí đóng vai trò động lực thúc đẩy. Trang Statista xác định chi phí lao động ngành sản xuất tại quốc gia tỉ dân năm 2023 vào khoảng 5,51 USD/giờ, trong khi chi phí vận hành một robot công nghiệp chỉ 1,6 - 2 USD/giờ (sau khi khấu hao lẫn bảo dưỡng). Rõ ràng sử dụng robot rẻ hơn, đồng thời hiệu quả hơn con người, nguồn nhân lực được giải phóng.
Trong mô hình mà Xiaomi triển khai, robot tiếp quản dây chuyền lắp ráp lặp đi lặp lại còn con người được đào tạo lại về nghiên cứu và phát triển, đào tạo AI, bảo trì robot, thiết kế sản xuất tiên tiến.
“Mặt tối” của nhà máy không đèn
Con người mất việc làm là lo ngại lớn nhất. Diễn đàn Kinh tế thế giới trong báo cáo năm 2024 xác định toàn cầu có đến 85 triệu việc làm có thể bị thay thế bởi tự động hóa vào năm 2025, mặc dù 97 triệu việc làm mới sẽ xuất hiện trong các lĩnh vực AI, phân tích dữ liệu…
Rủi ro bảo mật cũng đáng lo không kém, nhà máy hoàn toàn tự động là mục tiêu hấp dẫn với tội phạm tấn công mạng. Ngoài ra việc quá phụ thuộc AI còn đem lại nhiều vấn đề về đạo đức và kiểm soát cơ sở.
Một trong số thách thức lớn khác là khoảng cách kỹ năng. Lao động cần được đào tạo lại cho phù hợp vị trí mới khi tự động hóa phát triển. Công việc đòi hỏi sự sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề, chuyên môn kỹ thuật trở nên quan trọng hơn, đòi hỏi chính quyền lẫn doanh nghiệp phải đầu tư vào các chương trình đào tạo kỹ năng mới.
Cẩm Bình