Nhiều ý kiến mong muốn, sau thời gian lấy ý kiến, Bộ Giáo dục và Đào tạo sớm công bố Quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2026 để các bên liên quan không bị động, chuẩn bị tốt nhất cho kỳ thi.
Giáo viên Trường Trung học phổ thông Lý Thường Kiệt (phường Việt Hưng) hướng dẫn học sinh lớp 12 ôn tập. Ảnh: Quang Thái
Đơn giản thủ tục, siết điều kiện phúc khảo
Theo dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông do Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa công bố để lấy ý kiến (dự kiến đến hết ngày 28-12-2025), kỳ thi năm 2026 về cơ bản tiếp tục giữ ổn định những nội dung đã được triển khai trong năm trước.
Hình thức tổ chức kỳ thi không thay đổi, gồm 4 môn với hai môn bắt buộc là ngữ văn và toán, cùng hai môn tự chọn trong số các môn học sinh đã học ở chương trình trung học phổ thông. Việc giữ ổn định số môn thi được đánh giá là phù hợp, giúp học sinh và nhà trường yên tâm triển khai kế hoạch học tập, ôn luyện.
Điểm mới đáng chú ý là quy định về phúc khảo và điều chỉnh điểm bài thi. Theo đó, tất cả các trường hợp bài thi có điều chỉnh điểm sau phúc khảo, kể cả mức chênh lệch từ 0,25 điểm đều phải tổ chức đối thoại trực tiếp giữa giám khảo chấm đợt đầu và giám khảo chấm phúc khảo, có lập biên bản. So với quy định hiện hành, đây được xem là bước siết chặt quan trọng nhằm tăng tính minh bạch, làm rõ trách nhiệm cá nhân và hạn chế nguy cơ phát sinh tiêu cực trong khâu phúc khảo - giai đoạn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của thí sinh.
Dự thảo cũng điều chỉnh thời gian thông báo công khai các trường hợp không đủ điều kiện dự thi. Theo quy định hiện hành, hiệu trưởng trường phổ thông hoặc thủ trưởng đơn vị nơi đăng ký dự thi phải thông báo tới học sinh chậm nhất trước ngày thi 15 ngày. Tại dự thảo, thời hạn này được rút ngắn còn chậm nhất trước ngày thi 5 ngày.
Cùng với đó, tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm đầu mối giấy tờ cho thí sinh và nhà trường. Hồ sơ đăng ký dự thi chỉ lưu tại trường phổ thông; giấy báo dự thi và thẻ dự thi được tích hợp thành một loại giấy duy nhất; giấy chứng nhận tốt nghiệp tạm thời và giấy chứng nhận kết quả thi được gộp lại. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong truyền và xử lý dữ liệu thi, phúc khảo được đẩy mạnh, thay thế dần các khâu thủ công, góp phần rút ngắn thời gian, tăng độ chính xác và tạo thuận lợi cho công tác tuyển sinh của các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng.
Một nội dung khác cũng được học sinh và nhà trường đặc biệt quan tâm là thời điểm tổ chức kỳ thi. Theo khung kế hoạch thời gian năm học 2025-2026, kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2026 dự kiến diễn ra vào các ngày 11 và 12-6-2026, sớm hơn khoảng hai tuần so với các năm trước. Việc tổ chức thi sớm hơn tác động rõ rệt đến tiến độ kế hoạch ôn tập và tâm lý của học sinh, đòi hỏi sự chủ động cao hơn từ nhà trường và cả người học.
Tránh áp lực không đáng có
Theo ghi nhận tại các trường phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội, trong bối cảnh kết quả kỳ thi tiếp tục vừa dùng để xét công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông, vừa làm căn cứ tuyển sinh cho nhiều cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng, các điều chỉnh trong dự thảo nhận được nhiều góp ý.
Cô giáo Nguyễn Thị Hạnh, Trường Trung học phổ thông Thượng Cát cho rằng, việc Bộ Giáo dục và Đào tạo sửa đổi, bổ sung quy chế thi theo hướng giữ ổn định cấu trúc và siết chặt khâu phúc khảo là cần thiết. Tuy nhiên, để các quy định trong thông tư khi ban hành triển khai hiệu quả, tạo thuận lợi cho học sinh, Bộ cần sớm công bố cấu trúc đề thi minh họa cho kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2026.
“Cấu trúc đề thi minh họa sẽ giúp giáo viên và học sinh hình dung rõ yêu cầu đánh giá, mức độ vận dụng, từ đó tổ chức dạy học, ôn tập sát với định hướng của kỳ thi, nhất là trong bối cảnh thời gian thi dự kiến được tổ chức sớm hơn”, cô giáo Nguyễn Thị Hạnh đề xuất.
Bà Nguyễn Thị Thanh Lan, phụ huynh học sinh Trường Trung học phổ thông Trần Hưng Đạo - Thanh Xuân bày tỏ sự đồng tình, hoan nghênh những điều chỉnh dự kiến trong dự thảo về phúc khảo bài thi, cụ thể là tất cả các trường hợp điều chỉnh điểm đều phải tổ chức đối thoại trực tiếp giữa các giám khảo.
Theo bà Lan, quy định này góp phần bảo đảm tính nghiêm minh, minh bạch của kỳ thi, hạn chế nguy cơ gian lận, tiêu cực trong khâu phúc khảo, tránh lặp lại những sự việc từng xảy ra trong các năm trước.
Còn em Nguyễn Ngọc Anh, học sinh Trường Trung học phổ thông Tiến Thịnh chia sẻ, kỳ thi năm 2026 dự kiến tổ chức sớm hơn so với các năm trước. Vì vậy, việc sớm “chốt” quy chế thi chính thức, hạn chế điều chỉnh phát sinh sẽ giúp học sinh ổn định tâm lý, chủ động xây dựng kế hoạch học tập và ôn luyện.
Bên cạnh đó, em Ngọc Anh cũng mong sớm công bố mốc thời gian đăng ký nguyện vọng xét tuyển đại học, cao đẳng, giúp học sinh chủ động và có sự chuẩn bị liền mạch sau kỳ thi, tránh áp lực không đáng có.
Các nhà giáo và cán bộ quản lý cho rằng, các quy định mới trong dự thảo, đặc biệt là liên quan đến phúc khảo, điều chỉnh điểm và các mốc thời gian của kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2026 cần được truyền thông đầy đủ, rõ ràng và thống nhất. Việc học sinh được tiếp cận kịp thời thông tin chính thống giúp các em nắm rõ quyền lợi, nghĩa vụ của mình, tránh tâm lý hoang mang trước những thông tin thiếu kiểm chứng.
Thống Nhất