Hai nghĩa cử, một hành trình hồi sinh
Chiều 10/11, tại buổi chia sẻ về chuỗi ca ghép tạng đặc biệt, BS.CK2 Phạm Thanh Việt – Phó Giám đốc phụ trách điều hành Bệnh viện Chợ Rẫy xúc động: “Từ ngày 7 đến 9/11, chúng tôi tiếp nhận hai trường hợp hiến tạng liên tiếp, cứu sống 7 người bệnh tại Chợ Rẫy và phối hợp ghép thành công cho 5 bệnh nhân khác ở Huế, Hà Nội và Đại học Y Dược TP.HCM. Đặc biệt, đây là ca ghép phổi đầu tiên ở phía Nam – cột mốc mà chúng tôi đã chờ đợi nhiều năm”.
Các bác sĩ mặc niệm, tri ân nghĩa cử cao đẹp của người quá cố.
Người hiến đầu tiên là nam bệnh nhân 49 tuổi (TP.HCM) bị chấn thương sọ não không qua khỏi. Trong nỗi mất mát tột cùng, gia đình quyết định hiến tim, phổi, hai thận và hai giác mạc để cứu người. Ngay trong đêm 7/11, các kíp mổ BV Chợ Rẫy làm việc xuyên đêm, hoàn thành bốn ca ghép: ghép tim cho bệnh nhân ở Cần Thơ, hai ca ghép thận cho người bệnh tại Đồng Nai và Đồng Tháp, cùng ca ghép phổi đầu tiên cho người đàn ông 39 tuổi bị xơ phổi giai đoạn cuối. Hai giác mạc được chuyển ra Huế, giúp hai bệnh nhân khác tìm lại ánh sáng.
“Đó là thời khắc không thể quên,” TS.BS Dư Thị Ngọc Thu, phụ trách Đơn vị Điều phối ghép các bộ phận cơ thể người, kể lại. “Trong giây phút đau đớn, họ vẫn chọn cách trao đi sự sống. Mỗi quyết định như thế luôn khiến chúng tôi cúi đầu biết ơn.”
Chạy đua cùng sự sống
Khi những ca ghép đầu tiên vừa kết thúc, tối 7/11, Bệnh viện Chợ Rẫy tiếp tục nhận tin báo có một người chết não tại Bệnh viện Bà Rịa – nam bệnh nhân 32 tuổi bị tai nạn giao thông. Gia đình anh cũng chọn hiến tim, gan, phổi và hai thận. Một cuộc chạy đua mới lại bắt đầu.
Từ Bà Rịa, các bộ phận được điều phối đi khắp ba miền: tim và hai thận đưa về Chợ Rẫy, gan chia đôi cho Bệnh viện Trung ương Huế và Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, phổi được chuyển ra Viện Phổi Trung ương. Cảnh sát giao thông TP.HCM mở đường suốt hành trình vận chuyển trong 64 phút. Trung tá Đoàn Thanh Trọng – Phó đội trưởng Đội Tuần tra, dẫn đoàn CSGT TP.HCM cho biết: “Anh em xác định đây là nhiệm vụ đặc biệt vì được góp một phần nhỏ vào việc nối dài sự sống cho người khác”.
Bệnh viện Chợ Rẫy là đơn vị đầu tiên tại phía Nam thực hiện thành công kỹ thuật ghép phổi.
BS.CK2 Trần Thanh Linh – Trưởng khoa Hồi sức Cấp cứu BV Chợ Rẫy cho biết: “Những người hiến đều được chúng tôi hồi sức tối đa để giữ tạng ở chất lượng tốt nhất. Có trường hợp huyết áp tụt sâu, ê kíp phải túc trực liên tục, điều chỉnh từng phút. Mỗi tạng được bảo tồn là một cuộc đời khác được hồi sinh”.
Với ca ghép phổi đầu tiên, BS Nguyễn Hoàng Bình – Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực BV Chợ Rẫy chia sẻ, người bệnh xơ phổi gần như chỉ còn sống nhờ oxy. Khi có nguồn hiến, hai kíp phẫu thuật được chia – một kíp lấy, một kíp ghép. Dù nguy cơ tử vong rất cao, ca mổ đã thành công và hiện bệnh nhân phục hồi tốt.
Đặc biệt, khi Viện Phổi Trung ương không thể cử kíp vào kịp nhận phổi ở Bà Rịa, chính ê kíp Chợ Rẫy đã thay mặt thực hiện việc lấy, bảo quản và vận chuyển phổi ra Hà Nội. “Thay vì di chuyển cả đoàn hàng chục người, chỉ cần nhóm bác sĩ tại chỗ đảm nhận và gửi tạng đi tiết kiệm nhân lực, chi phí và thời gian. Đây là mô hình hợp tác hiện đại như các nước tiên tiến,” BS Việt cho biết.
Từ giọt nước mắt đến sự hồi sinh
Tổng cộng trong 3 ngày, hai người hiến đã cứu sống 12 bệnh nhân: 2 ca ghép tim, 4 ca ghép thận, 2 ca ghép gan, 2 ca ghép phổi và 2 ca ghép giác mạc. “Hầu hết người nhận tạng còn trẻ, trong độ tuổi lao động. Khi họ hồi phục, họ sẽ trở lại cuộc sống, tiếp tục đóng góp cho xã hội – đó là ý nghĩa nhân văn lớn nhất,” BS Việt xúc động nói.
Chỉ trong 3 ngày, nguồn tạng hiến từ 2 bệnh nhân chết não đã cứu sống 14 bệnh nhân khác.
Và theo vị bác sĩ này, sau ca ghép đầu tiên, cả ê kíp gần như kiệt sức. Khi có tin về ca hiến thứ hai, BS Việt hỏi: “Anh em còn làm nổi không?”. TS.BS Dư Thị Ngọc Thu đáp: “Còn sức, bác Việt ạ. Mọi người đều trẻ hơn tôi mà tôi còn làm được thì sao lại không?”. Và họ lại lao vào ca mổ mới, xuyên đêm trong cường độ làm việc khắc nghiệt.
Những giờ phút ấy không chỉ là nỗ lực của y bác sĩ mà còn là sự phối hợp thần tốc giữa nhiều lực lượng: cảnh sát giao thông, sân bay, hãng hàng không, Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia và các bệnh viện trên cả nước. “Có chuyến bay phải delay chỉ để chờ tạng đến kịp giờ mổ,” BS Việt kể. “Chuyên gia Úc khi nghe nói Việt Nam vận chuyển tạng hơn 1.800 km bằng máy bay dân dụng mà vẫn thành công tuyệt đối, họ thật sự ngạc nhiên.”
Ban giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy cùng các bác sĩ gửi lời tri ân sâu sắc đến hai gia đình hiến tạng. Xúc động hơn cả là cô gái 22 tuổi, người đã tự tay ký giấy hiến tạng của cha sau khi ông bị chết não. “Em ấy nói, nếu ba có thể giúp ai đó sống thêm thì hãy để ba giúp. Câu nói ấy khiến tất cả chúng tôi lặng đi” - BS Thu kể.
Vân Sơn