Tại vùng Murmansk - “cửa ngõ” ra Bắc Băng Dương, khu vực cực Bắc của nước Nga, những cánh quạt tua-bin khổng lồ đang quay trong gió băng giá, biến một vùng đất khắc nghiệt nhất thế giới thành điểm sáng về năng lượng sạch. Đó là câu chuyện về trang trại điện gió Kola (Kola Wind Farm), dự án điện gió lớn nhất thế giới ngoài vòng Bắc Cực.
Hành trình vượt băng giá đầy thách thức
Ý tưởng khai thác sức mạnh vô tận của những cơn gió Bắc Cực đã manh nha từ lâu. Năm 2019, tập đoàn năng lượng xanh hàng đầu của Ý Enel Green Power chính thức khởi công dự án đầy tham vọng.
Với công suất thiết kế 201 MW, 57 tua-bin gió khổng lồ được dự kiến mọc lên trên diện tích 257ha tại bán đảo Kola, một trong những “đường ống gió” mạnh nhất địa cầu. Dự án nằm trong lộ trình chiến lược của chính phủ Nga nhằm khai thác tiềm năng năng lượng tái tạo chưa từng được chạm tới.
Những tua-bin khổng lồ của trang trại Kola vươn mình giữa tuyết trắng và gió lạnh vùng Murmansk, phía Bắc vòng Bắc Cực của Nga. Ảnh: el5-energo
Tuy nhiên, biến động chính trị toàn cầu sau năm 2022 đã tạo ra một bước ngoặt lớn: Enel buộc phải thoái vốn. Nguy cơ dự án "chết yểu" từng hiện hữu, nhưng quyền điều hành và phát triển sau đó đã được chuyển giao cho một liên danh nội địa gồm "gã khổng lồ" dầu mỏ Lukoil và đối tác địa phương EL5-Energo.
Hàng trăm kỹ sư và công nhân vật lộn với điều kiện khắc nghiệt: ngày đông ngắn ngủi, bão tuyết triền miên và nền đất đóng băng vĩnh cửu (permafrost).
Việc vận chuyển những cấu kiện khổng lồ, móng cọc sâu 20m để chống chịu với lực gió bão và lắp đặt hệ thống cáp ngầm phức tạp là những bài toán kỹ thuật hóc búa.
Cuối năm 2022, giai đoạn đầu 170 MW chính thức hòa lưới và đến ngày 1/3/2023, toàn bộ “cánh đồng gió” 201 MW đã chính thức vận hành thương mại, đánh dấu một kỳ tích năng lượng.
Sức mạnh của gió: Những con số biết nói
57 tua-bin cao khoảng 84m, được trang bị công nghệ tự động hóa cao, tự động xoay cánh quạt theo hướng gió tối ưu và tự động khóa an toàn khi tốc độ gió vượt quá 25 m/s, điều thường xảy ra trong các cơn bão Bắc Cực.
Điều đáng chú ý, phần lớn thiết bị hiện đã được sản xuất và nội địa hóa tại Nga, cho thấy sự chuyển giao công nghệ rõ rệt.
Mỗi năm, Kola Wind Farm sản xuất khoảng 750 triệu kWh điện sạch, đủ cung cấp năng lượng cho hàng chục nghìn hộ gia đình và các cụm công nghiệp nhỏ tại vùng Murmansk.
Trang trại điện gió Kola, công trình điện gió lớn nhất thế giới nằm ngoài vòng Bắc Cực, không chỉ cung cấp điện sạch mà còn mở ra hướng phát triển bền vững. Ảnh: Arctic today
Con số ấn tượng hơn cả là lượng khí thải CO2 được giảm thiểu, khoảng 600.000 tấn mỗi năm, tương đương với việc hấp thụ khí thải của hàng trăm nghìn chiếc ô tô. Đây là đóng góp không hề nhỏ vào các mục tiêu giảm phát thải của Nga trong bối cảnh biến đổi khí hậu tác động mạnh mẽ đến vùng cực.
Tầm vóc của Kola Wind Farm vượt xa những con số về điện năng. Nó đã trở thành một biểu tượng xã hội và kinh tế mạnh mẽ.
Đối với vùng Murmansk vốn gắn liền với hình ảnh khai khoáng, hải cảng và ngư nghiệp truyền thống, sự xuất hiện của một dự án công nghệ cao, sạch và hiện đại đang mở ra một hướng đi mới. Nó tạo ra hàng trăm việc làm chất lượng cao, từ vận hành, bảo trì đến nghiên cứu phát triển, góp phần đa dạng hóa nền kinh tế địa phương và giữ chân nhân tài.
Dù đạt được những thành tựu ban đầu ấn tượng nhưng hành trình của Kola Wind Farm vẫn còn nhiều thách thức phía trước.
Việc bảo trì, bảo dưỡng các tua-bin trong điều kiện thời tiết cực đoan với nhiệt độ có thể xuống dưới -40°C là bài toán khó về kỹ thuật và chi phí. Tuổi thọ của thiết bị trong môi trường này cũng là một ẩn số cần theo dõi.
Tuy vậy, sự ra đời và vận hành thành công của Kola Wind Farm ngay tại thời điểm phức tạp nhất đã cho thấy rằng, không có nơi nào là quá xa xôi, không có điều kiện nào là quá khắc nghiệt để con người ngừng sáng tạo và hướng tới một tương lai bền vững.
Theo Arctic Today, El5-energo, Global Data
Tử Huy