Kỳ tích sông Tô Lịch

4 giờ trướcBài gốc

Có được kết quả này là nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của Tổng Bí thư Tô Lâm và Thường trực Thành ủy Hà Nội, cùng sự vào cuộc khẩn trương của các sở, ngành và cộng đồng doanh nghiệp. Dòng sông lịch sử đã lấy lại màu xanh, mở ra hy vọng cải tạo các con sông nội đô khác, hướng tới một Thủ đô sáng, xanh, sạch, đẹp, văn minh.

Phối cảnh một đoạn sông sau khi thực hiện Dự án cải tạo, chỉnh trang, tái thiết công viên hai bên sông Tô Lịch. Ảnh: Dân trí

Từ “dòng sông chết” đến bước ngoặt hồi sinh

Trong ký ức của nhiều thế hệ người Hà Nội, sông Tô Lịch mang giá trị lịch sử, văn hóa hàng nghìn năm và gắn liền với tiến trình phát triển của thời kỳ Thăng Long - Hà Nội. Thế nhưng từ hàng chục năm nay, câu ca “Dòng sông Tô vừa trong vừa mát/ Em ghé thuyền đỗ sát thuyền anh” dường như chỉ còn trong hoài niệm. Dòng sông dài hơn 14km chảy giữa lòng Thủ đô đã biến thành “kênh nước thải khổng lồ”, hứng chịu hơn 300 cửa xả trực tiếp mỗi ngày, chứa hàng trăm nghìn mét khối nước thải sinh hoạt và nước thải công nghiệp chưa qua xử lý.

“Trước đây, cứ đến mùa hè nắng nóng, mùi hôi từ sông bốc lên nồng nặc, chúng tôi phải đóng kín cửa cả ngày. Trẻ con trong xóm bị viêm mũi, viêm phổi nhiều lắm” - bà Nguyễn Thị Thu, cư dân phường Yên Hòa kể. Còn ông Trần Văn Thanh sống cạnh bờ sông đoạn Ngã Tư Sở nhớ lại: “Người dân từng nhiều lần kiến nghị Thành phố triển khai dự án cải tạo, thí nghiệm xử lý nước sông bằng hóa chất, công nghệ nano nhưng bất thành, chỉ xử lý được phần ngọn rồi đâu lại vào đó”.

GS.TS Trần Đình Hòa, Giám đốc Viện Khoa học thủy lợi Việt Nam cho biết, nguyên nhân chính khiến sông Tô Lịch ô nhiễm là việc xả thải trực tiếp và thiếu nguồn bổ cập tự nhiên. Dòng sông mất khả năng tự làm sạch. Nếu không có biện pháp căn cơ, Tô Lịch mãi chỉ là kênh chứa nước thải, đe dọa sức khỏe cộng đồng và hình ảnh của Thủ đô.

Trước thực trạng đó, ngày 27-11- 2024, trong buổi làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm đã yêu cầu xử lý tận gốc nguồn gây ô nhiễm, hồi sinh các dòng sông, đặc biệt là sông Tô Lịch, để trả lại dòng chảy trong lành cho Thủ đô. Chỉ đạo này của Tổng Bí thư đã trở thành mệnh lệnh chính trị, khởi đầu cho một chiến dịch môi trường lớn chưa từng có trong lịch sử Hà Nội.

Ngay sau chỉ đạo của Trung ương, Thành ủy và UBND thành phố Hà Nội lập tức đưa dự án cải tạo sông Tô Lịch vào diện “làn xanh” - mức ưu tiên cao nhất. Một tổ công tác liên ngành được thành lập, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng sở, ngành, địa phương.

Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật và nông nghiệp thành phố Hà Nội Trần Văn Tiến (đơn vị được giao trọng trách triển khai các dự án hồi sinh dòng sông) khẳng định: Tinh thần xuyên suốt khi triển khai các dự án là “thần tốc, dám nghĩ, dám làm”. Đặc biệt, Thành phố chỉ đạo tháo gỡ ngay các vướng mắc về giải phóng mặt bằng, đấu nối hạ tầng, bảo đảm tiến độ nhanh nhất, hoàn thành các hạng mục trọng điểm trước Quốc khánh 2-9-2025. Theo đó, trong 10 tháng, hàng loạt hạng mục trọng điểm liên tiếp hoàn thành, khẳng định quyết tâm “thần tốc” của toàn hệ thống chính trị.

Đến ngày 15-8, toàn bộ 63 cửa xả bổ sung đã thi công xong, nâng tổng số 245 cửa xả trên sông Tô Lịch được thu gom về Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá, bảo đảm lưu lượng xử lý 200.000 - 230.000m³/ngày-đêm. Đây là bước ngoặt quan trọng giúp loại bỏ lượng lớn nước thải sinh hoạt vốn gây ô nhiễm trầm trọng cho dòng sông. Đến ngày 25-8, hạng mục cửa phai đập điều tiết cũng cơ bản hoàn thành, giúp duy trì mực nước 3,5m và kịp thời hỗ trợ thoát nước trong các đợt mưa bão số 5, 6. Việc này không chỉ bảo đảm an toàn chống ngập, mà còn tạo điều kiện hình thành dòng chảy ổn định, giảm hiện tượng bùn đọng, tăng khả năng tự làm sạch.

Ngày 9-9, tuyến ống dẫn nước hồ Tây về sông Tô Lịch qua kênh TE3 được đưa vào hoạt động, bổ sung nguồn nước sạch từ hồ Tây mà không lẫn nước thải. Đây là giải pháp kỹ thuật đột phá, giúp sông Tô Lịch có dòng chảy tự nhiên, đồng thời giữ cho nước thải trên kênh TE3 tiếp tục được dẫn về Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá để xử lý.

Đặc biệt, đến ngày 20-9, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật và nông nghiệp Hà Nội đã dẫn dòng nước sau xử lý của Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá về sông với lưu lượng 200.000 - 230.000m³/ngày, dự kiến nâng dần lên 270.000m³/ngày, bảo đảm duy trì mực nước ổn định 3,5m. Đây được xem là bước hoàn thiện quan trọng, đưa dòng sông trở lại trạng thái “sống”, có dòng chảy liên tục quanh năm.

Trưởng ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng xử lý nước thải Yên Xá Trương Quốc Bảo chia sẻ: “Hiếm có công trình môi trường nào đạt tiến độ kỷ lục như vậy. Chúng tôi nhận lệnh là triển khai ngay, làm việc 3 ca, 4 kíp xuyên ngày đêm, kể cả cuối tuần và ngày nghỉ để kịp thời gian. Tất cả vì mục tiêu hồi sinh dòng sông lịch sử của Thủ đô”.

Cùng với đó, công tác nạo vét lòng sông, gia cố bờ kè, trồng cây xanh, lắp hệ thống chiếu sáng cũng được tiến hành song song. Nhờ đó, chỉ sau vài tháng, những đoạn sông vốn đặc quánh bùn đen đã xuất hiện dòng chảy liên tục; nước dần trong, không còn mùi hôi. Nhiều loài cá nhỏ và chim trời bắt đầu quay trở lại, báo hiệu hệ sinh thái thủy sinh hồi phục.

Kỳ vọng về Thủ đô xanh

Việc “hồi sinh” thành công dòng sông Tô Lịch cho thấy, nếu có quyết tâm chính trị và sự đồng lòng xã hội, chúng ta hoàn toàn có thể hồi sinh những dòng sông tưởng chừng không thể cứu vãn. Hơn nữa, không chỉ dừng lại ở việc cải thiện môi trường, dự án còn mở ra tiềm năng phát triển kinh tế, du lịch. Hiện Thành phố đang có kế hoạch đầu tư dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết công viên hai bên sông Tô Lịch, nhằm hình thành hệ thống công viên, quảng trường, sân thể thao, đường đi dạo, cây xanh cùng nhiều tiện ích công cộng hai bên bờ sông, mang đến không gian xanh, hiện đại cho người dân Thủ đô.

Từ kết quả bước đầu của Tô Lịch, Hà Nội đã xây dựng kế hoạch nhân rộng mô hình cải tạo cho các con sông nội đô, như Kim Ngưu, Lừ, Sét - những dòng sông cũng đang chịu áp lực ô nhiễm nghiêm trọng. Giải pháp bao gồm: Thu gom toàn bộ nguồn xả thải, bổ sung nguồn nước sạch từ sông Hồng, kết hợp chỉnh trang cảnh quan và phát triển không gian công cộng ven sông.

Phó Trưởng phòng Quản lý khoáng sản và tài nguyên nước (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) Phạm Văn Bình cho biết, từ nay đến năm 2030, thành phố đặt quyết tâm đưa toàn bộ các sông nội đô trở thành điểm nhấn cảnh quan, phục vụ đời sống nhân dân. “Kinh nghiệm từ cải tạo sông Tô Lịch là bài học quý trong quản lý, điều phối các dự án tiếp theo. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân chính là chìa khóa thành công” - ông Phạm Văn Bình nhấn mạnh.

Sông Tô Lịch hồi sinh không chỉ cứu một dòng sông, mà còn khẳng định năng lực quản lý, điều hành của Hà Nội và sức mạnh của quyết tâm chính trị. Đây là minh chứng cho cam kết của Việt Nam trong bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu, hướng tới phát triển bền vững. Hơn nữa, thành công này không chỉ mang lại diện mạo mới cho Thủ đô, mà còn gửi đi thông điệp mạnh mẽ: Hà Nội hoàn toàn đủ khả năng biến thách thức ô nhiễm thành cơ hội phát triển bền vững. Nhìn về tương lai, Thành phố Hà Nội có thể tự tin mở rộng các dự án hồi sinh sông hồ, phấn đấu xây dựng Thủ đô “sáng, xanh, sạch, đẹp”.

Như vậy, từ “dòng sông chết” trở thành biểu tượng của khát vọng xanh, sông Tô Lịch hôm nay là niềm tự hào của hàng triệu người dân, là minh chứng hùng hồn cho tinh thần “nói đi đôi với làm” của cả hệ thống chính trị dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Tổng Bí thư Tô Lâm và sự đồng thuận của toàn dân.

Hoàng Văn

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/ky-tich-song-to-lich-719825.html