Kỷ vật vô giá của 'người Việt Nam mới'

8 giờ trướcBài gốc

Người lính Nhật trong hàng ngũ bộ đội cụ Hồ

“Đây là thanh kiếm của liệt sỹ Lê Trung - bác sĩ Bệnh xá tiền phương của Trung đoàn 101, Bộ đội Bình - Trị - Thiên. Thanh kiếm được làm bằng thép, lưỡi dài. Phần lưỡi kiếm đã rỉ sét, đôi chỗ bị mẻ. Trong quá trình khai quật phần mộ của ông, cán bộ, chiến sỹ đội quy tập đã tìm thấy thanh kiếm Nhật được bọc trong lớp vải dầu. Thanh kiếm được ông mang từ Nhật sang và luôn ở bên mình như một cách nhớ về nguồn cội, về quê hương bản quán. Sau này, thanh kiếm được bàn giao về Bảo tàng Quân khu 4 để bảo quản, trưng bày phục vụ công tác tuyên truyền”, Trung tá Nguyễn Hữu Hoành, cán bộ Ban tuyên truyền Bảo tàng Quân khu 4, tỉnh Nghệ An giới thiệu.

Theo Trung tá Hoành, năm 1945, khi phát xít Đức, Nhật đầu hàng quân đồng minh, có một số binh sĩ nước ngoài đã tham gia cùng nhân dân Việt Nam chống Pháp. Họ trở thành những “người Việt Nam mới”, có cống hiến to lớn trên các lĩnh vực công tác, tham gia chiến đấu và đóng góp xương máu vào chiến thắng chung của dân tộc ta. Trong hàng ngũ những người đi theo cách mạng và trở thành anh “Bộ đội Cụ Hồ” năm ấy có Trung úy quân y Inoue Tanaka (quốc tịch Nhật Bản) đã tham gia chiến đấu trong đội hình Trung đoàn 101.

“Một buổi sáng đầu tháng 8/1945, người dân xã Trường Sa (nay là phường Đồng Hới, tỉnh Quảng Trị) phát hiện có một chiếc ca nô từ ngoài khơi lao vào bãi cát ven biển. 7 người trên ca nô đều là lính Nhật, trong đó có Inoue Tanaka. Sau khi vào bờ, họ đã tìm đến người dân xin cơm ăn, nước uống, giao nộp toàn bộ vũ khí, nhờ giúp đỡ liên lạc với lực lượng Việt Minh. Nghe tin, ông Nguyễn Tú, Chủ tịch Việt Minh Đồng Hới bấy giờ đã chỉ đạo nhân dân nuôi giấu, bảo vệ số binh lính Nhật khỏi sự truy lùng của phát xít”, Trung tá Hoành cho hay.

Chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc, Inoue Tanaka và 6 đồng đội vẫn được an toàn, dưới sự cưu mang, đùm bọc của nhân dân Việt Nam. Khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp nổ ra, 6 người lính Nhật có mặt trong các đơn vị quân đội, sát cánh của bộ đội Việt Nam chiến đấu bảo vệ nền độc lập non trẻ. Riêng Inoue Tanaka được ông Hoàng Văn Diệm, Chủ tịch Ủy ban kháng chiến hành chính Quảng Bình thời điểm đó điều động làm y sĩ trưởng phụ trách Bệnh viện quân chính của tỉnh Quảng Bình cũ. “Ông Hoàng Văn Diệm đã đặt tên mới cho Inoue Tanak là Lê Trung, nghĩa là trung thành với chủ nghĩa Mác - Lê Nin. Từ đây, cái tên Lê Trung được lưu trong hồ sơ và lý lịch quân nhân, gắn với vị bác sĩ quân y người Nhật này cho đến lúc hi sinh”, Trung tá Hoành nói.

Cuối năm 1947, bác sĩ Lê Trung được điều động, bổ nhiệm làm Bệnh xá trưởng Trung đoàn 101 bộ đội Bình - Trị - Thiên, có nhiệm vụ cứu chữa, chăm sóc thương, bệnh binh từ mặt trận Trung Lào chuyển về. Năm 1948, ông xung phong dẫn đầu tổ công tác quân y sang trực tiếp thành lập Bệnh xá tiền phương của Trung đoàn 101 tại Bualapha, Trung Lào để kịp thời cứu chữa thương, bệnh binh đang làm nhiệm vụ quốc tế trên nước bạn.

Đám cưới dưới tán rừng biên giới Việt - Lào

Những ngày sát cánh tại bệnh xá Trung đoàn 101, sự tận tụy, trách nhiệm bác sĩ Lê Trung đã làm xao xuyến trái tim cô y tá Hoàng Thị Kim Huê (quê Nha Trang, Khánh Hòa). Tình cảm lớn dần trong những lần cứu chữa, sơ tán thương binh, họ quyết định thành vợ, thành chồng. Đầu năm 1948, dưới sự chủ trì của đơn vị, đám cưới đơn sơ của bác sĩ Lê Trung và y tá Kim Huê được tổ chức dưới tán rừng biên giới Việt - Lào.

Nơi chiến trận ác liệt, bác sĩ quân y Lê Trung cùng đồng đội trực tiếp cứu chữa hàng trăm thương, bệnh binh nặng. Do điều kiện sinh hoạt gian khổ, cuối tháng 9/1948, bác sĩ Lê Trung bị một trận sốt quật ngã. Ngày 1/10/1948, anh bộ đội Cụ Hồ mang quốc tịch Nhật Bản trút hơi thở cuối cùng tại mặt trận Trung Lào, khi vợ vừa mang thai được 3 tháng. Sau khi chồng hi sinh, bà Kim Huê được điều về làm việc tại Bệnh viện Đồng Lào thuộc huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình. Tại đây, bà sinh con gái, mang giọt máu Việt - Nhật. Bà lấy họ chồng, họ mình và chữ đầu của huyện nơi bà sinh nở để đặt tên cho con, là Lê Hoàng Tuyên.

Phần mộ của liệt sỹ Lê Trung tại Nghĩa trang liệt sỹ Ba Dốc

Kháng chiến chống Pháp thắng lợi, bà Kim Huê được cử đi học Trường Nguyễn Ái Quốc rồi về giữ chức vụ Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Quảng Bình. Năm 1960, bà là Phó ty Y tế Đặc khu Vĩnh Linh. Người con gái Lê Hoàng Tuyên được cử đi học tại Cộng hòa Dân chủ Đức. Hoàn thành việc học, chị công tác tại Viện quy hoạch Bộ Xây dựng. Giọt máu duy nhất của vị bác sĩ người Nhật qua đời sớm do mắc bệnh hiểm nghèo.

Inoue Tanaka sinh năm 1918, trong một gia đình thuộc tầng lớp võ sĩ đạo (Samurai) Nhật Bản. Ông tốt nghiệp trường y, năm 1944, được điều động phục vụ trong quân đội Nhật Bản tại Đông Dương với nhiệm vụ là một thầy thuốc.

Sau ngày đất nước thống nhất, bà Kim Huê nhiều lần viết đơn đề nghị Bộ Ngoại giao và Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam hỗ trợ tìm kiếm quê hương, họ hàng thân thích của chồng nhưng do thông tin về nhân thân của ông rất hạn chế nên không có kết quả. Ngày 22/8/1997, Chủ tịch nước ban hành quyết định công nhận liệt sỹ đối với bác sĩ quân y Lê Trung. Đây là sự ghi nhận những đóng góp của bác sĩ người Nhật đối với cách mạng Việt Nam.

Ngày 15/12/1997, hài cốt liệt sỹ Lê Trung được quy tập, đưa về an táng tại Nghĩa trang Liệt sỹ Ba Dốc (nay là xã Lý Nam, tỉnh Quảng Trị). Ngôi mộ mang kí hiệu số 1, hàng 70, lô số 4, trên bia mộ khắc dòng chữ: Liệt sỹ Lê Trung; nguyên quán: quốc tịch Nhật Bản; cấp bậc, chức vụ: bác sĩ quân y.

Thu Hiền

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/ky-vat-vo-gia-cua-nguoi-viet-nam-moi-post1773350.tpo