Quả chanh leo chín đỏ được thu hoạch. (Ảnh: Quốc Khánh/TTXVN)
Ngày 28/8, tại Đắk Lắk, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường Đắk Lắk tổ chức tọa đàm giải pháp phát triển chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ chanh leo bền vững.
Đây là sự kiện được kỳ vọng sẽ tìm ra được các giải pháp phát triển bền vững ngành chanh leo, nhằm đảm bảo hiệu quả kinh tế cho nông dân, các hợp tác xã và cộng đồng doanh nghiệp liên quan.
Báo cáo tại buổi tọa đàm nêu rõ, Đắk Lắk là một trong các địa phương có điều kiện khí hậu, đất đai, thổ nhưỡng phù hợp cho cây chanh leo. Hiện, toàn tỉnh có hơn 2.700ha chanh leo với sản lượng ước đạt gần 40.000 tấn.
Sản phẩm chanh leo của tỉnh Đắk Lắk và các địa phương lân cận đã được thị trường trong nước đón nhận và được xuất khẩu đến nhiều quốc gia trên thế giới.
Ngành hàng chanh leo được đánh giá là giàu tiềm năng, giúp đa dạng hóa cơ cấu cây trồng, nâng cao thu nhập cho nông dân và thúc đẩy kinh tế nông nghiệp phát triển.
Thông tin từ Cục Trồng trọt và Bảo vệ Thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), trong năm 2024, toàn quốc có hơn 10.400ha chanh leo với sản lượng hơn 163.000 tấn.
Cây chanh leo là loại cây ăn trái đứng thứ 17 về diện tích so với các loại cây ăn trái khác. Trong đó, diện tích chanh leo tại các tỉnh Tây Nguyên (cũ) hơn 9.000 ha (chiếm hơn 85% diện tích cả nước) và sản lượng hơn 150.000 tấn (chiếm hơn 90% sản lượng cả nước).
Tuy nhiên, việc sản xuất chanh leo vẫn bị đánh giá là thiếu tính bền vững và thị trường tiêu thụ không ổn định. Trong đó, trọng tâm là ngành sản xuất chanh leo ở nước ta đang thiếu các giống chanh leo kháng bệnh tốt; một số loại sâu bệnh do nấm, virus… gây hại nghiêm trọng nhưng chưa có giải pháp phòng ngừa hiệu quả; ngoài ra, công nghệ sau thu hoạch, bảo quản, chế biến cũng còn hạn chế, dẫn đến việc giảm chất lượng hàng hóa.
Theo Công ty Cổ phần Nafoods Group, một doanh nghiệp giàu kinh nghiệm trong sản xuất giống chanh leo và nước ép chanh leo, việc liên kết sản xuất đã được doanh nghiệp triển khai nhiều năm với sự tham gia của hơn 2.000 hộ nông dân.
Tuy nhiên, việc liên kết giữa doanh nghiệp với Hợp tác xã và bà con nông hộ trong vùng trồng vẫn còn lỏng lẻo, đa số nông dân vẫn chưa chủ động cập nhật nhật ký đồng ruộng; Sử dụng phân thuốc theo thói quen hoặc không tuân theo quy trình hướng dẫn kỹ thuật của doanh nghiệp liên kết...
Do đó, cần có các giải pháp quản lý hiệu quả để gắn kết quyền lợi, trách nhiệm giữa doanh nghiệp, các hợp tác xã và nông dân, nhằm đảm bảo chia sẻ lợi ích, phát triển hài hòa và bền vững.
Cùng với đó, theo Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, để phát triển bền vững ngành chanh leo, cần củng cố, duy trì và phát triển thêm mã số vùng trồng, mã cơ sở đóng gói sản phẩm chanh leo ở những địa phương phù hợp, trong đó ưu tiên các tỉnh Tây Nguyên và trung du miền núi phía Bắc; Ưu tiên nghiên cứu, sản xuất và cung ứng giống chanh leo ghép được công nhận có năng suất, chất lượng cao, khả năng kháng bệnh tốt.
Thêm nữa, cần xây dựng quy trình kỹ thuật phù hợp VietGAP, GlobalGAP cho từng vùng sinh thái; thúc đẩy mô hình liên kết 3 - 4 nhà với hợp đồng rõ ràng, gắn doanh nghiệp chế biến với vùng nguyên liệu sản xuất chanh leo đạt chuẩn.
Phát biểu tại buổi tọa đàm, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia Hoàng Văn Hồng khẳng định, chanh leo là loại cây trồng tiềm năng và các sản phẩm từ chanh leo có thể trở thành một mặt hàng xuất khẩu tỷ đô la Mỹ. Đây là loại cây dễ trồng, nhanh thu hoạch.
Tuy nhiên, để phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa, cần hình thành các vùng trồng tập trung, áp dụng quy trình kỹ thuật chuẩn, đăng ký cấp mã số vùng trồng để sản phẩm chanh leo vừa đạt năng suất, vừa đảm bảo các quy chuẩn về an toàn thực phẩm, nhất là các quy chuẩn của nhà nhập khẩu.
Ông Hoàng Văn Hồng cũng cho rằng, cần tăng cường chia sẻ thông tin, hỗ trợ giữa doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân.
Quá trình sản xuất, triển khai các mô hình liên kết, các bên cần giữ chữ tín, nhất là tuân thủ quy trình sản xuất, sử dụng các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực tật, quy trình thời vụ, sản lượng; giá cả và các quy chuẩn chất lượng, thu mua như đã thỏa thuận…
Quá trình liên kết phải chặt chẽ, có cơ chế giám sát, xử lý rõ ràng, cộng đồng quyền lợi, trách nhiệm…
Việc sản xuất cần căn cứ vào quy luật cung cầu của thị trường, cần tổ chức sản xuất thật phù hợp, để hạn chế các rủi ro cho các đối tượng liên quan, nhất là bà con nông dân./.
(TTXVN/Vietnam+)