Kỳ vọng cú hích phát triển kinh tế vùng sau hợp nhất Đồng Nai và Bình Phước

một ngày trướcBài gốc

Quốc hội thông qua Nghị quyết của Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Theo đó, cả nước có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh, gồm 28 tỉnh và 6 thành phố. Trong đó, có việc hợp nhất tỉnh Đồng Nai và Bình Phước đang thu hút sự quan tâm từ các nhà quản lý, chuyên gia, doanh nghiệp và người dân. Bên cạnh yếu tố kỹ thuật hành chính, đây là tầm nhìn chiến lược phát triển vùng với nhiều cơ hội và không ít thách thức.

Đồng thuận cao

Theo một số chuyên gia quy hoạch và quản lý hành chính công, việc hợp nhất tỉnh Bình Phước và Đồng Nai sẽ hình thành một đơn vị hành chính lớn mạnh, tạo động lực phát triển kinh tế – xã hội và tăng cường liên kết vùng hiệu quả hơn.

Cả hai địa phương hiện đều nằm trong vùng trọng điểm kinh tế phía Nam, có vị trí chiến lược, hệ thống giao thông đang được kết nối mạnh mẽ, đặc biệt qua các tuyến cao tốc như Dầu Giây – Phan Thiết, đường Hồ Chí Minh, sân bay Long Thành.

Hiện tại, cả lãnh đạo tỉnh Đồng Nai và Bình Phước đều nhận định rằng, sắp xếp tinh gọn bộ máy, hợp nhất các tỉnh, thành là chủ trương đúng đắn, kịp thời, vì mục tiêu chung; trong đó, riêng Bình Phước hợp nhất với Đồng Nai được đánh giá là bước đi chiến lược, có tính chất bước ngoặt đối với hai địa phương hiện tại.

Theo Quyết định số 759/QĐ-TTg ngày 14-4-2025 của Thủ tướng Chính phủ, Bình Phước hợp nhất với Đồng Nai thành tỉnh Đồng Nai, trung tâm hành chính - chính trị đặt tại thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai hiện nay. Tỉnh Đồng Nai mới sau khi hợp nhất có tổng diện tích 12.737,82km2, quy mô dân số 4.318.433 người.

Theo PGS. TS Nguyễn Quốc Dũng, Giám đốc Học viện Chính trị Khu vực II (Thành phố Hồ Chí Minh), việc hợp nhất một số đơn vị cấp tỉnh và không tổ chức cấp huyện có thể coi là xu thế tất yếu, kể cả với tình hình trên thế giới hiện nay. Đây là mô hình tiến bộ, hiện đại và lúc này chính là thời điểm chín muồi để thực hiện. Qua đó, Bộ Chính trị, Ban Bí thư thực hiện ngay điều này trước thềm Đại hội Đảng một cách nhanh gọn, mạnh mẽ và quyết liệt chính là đã “sử dụng” thời điểm rất thuận lợi để đất nước bước vào kỷ nguyên mới.

Còn theo TS. Nhị Lê, nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, đây là thời cơ vàng để tạo đột phá về thể chế, chuẩn bị cho “tầm nhìn trăm năm”. Theo đó, các cải cách lúc này sẽ đưa lại lợi ích thiết thực, lâu dài. Trước thềm Đại hội XIV của Đảng, việc tổ chức bộ máy tinh gọn là hết sức quan trọng, tác động trực tiếp tới nhân sự, quy hoạch, hoạch định chiến lược phát triển. Nếu thực hiện sau Đại hội Đảng, rất dễ nảy sinh những khó khăn, vướng mắc, không khoa học.

Theo PGS.TS Huỳnh Văn Tới, Ủy viên Hội đồng Trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh, nguyên Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, nguyên Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Đồng Nai, Bình Phước - Đồng Nai xét về hành chính rất nhiều lần chia tách địa phương, nhưng xét về vùng đất để phát triển thì xưa nay luôn gắn kết với nhau. Giữa 2 tỉnh có sự giao lưu về sản xuất, văn hóa; có chung mạch nguồn văn hóa. Do vậy, kỳ vọng tỉnh Đồng Nai mới sẽ sớm trở thành trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa năng động, sẽ là một trong những “cú hích” có vai trò quan trọng đóng góp vào sự phát triển chung”, PGS.TS Huỳnh Văn Tới nhận định.

Kỳ vọng cú hích phát triển kinh tế vùng

Theo chủ trương của Bộ Chính trị, việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị hành chính là để chuẩn bị cho sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới, với mục tiêu là mở rộng không gian, phát huy tiềm năng, tạo động lực phát triển. Đồng Nai và Bình Phước có nhiều điểm tương đồng, do đó việc “se duyên” cùng nhau được xem là sự lựa chọn lịch sử, hứa hẹn mở ra không gian phát triển mới đầy tiềm năng.

Dưới góc nhìn kinh tế, với việc hợp nhất Bình Phước và Đồng Nai, giới doanh nghiệp đánh giá cao tiềm năng về thị trường rộng lớn, thống nhất về chính sách và hạ tầng, giúp giảm chi phí logistics và thu hút đầu tư. Hiện tại, Đồng Nai được xem là một trong những “thủ phủ” công nghiệp của cả nước. Đồng Nai đang dẫn đầu về phát triển khu công nghiệp với 48 khu theo quy hoạch; trong đó, 33 khu được thành lập với tổng diện tích 10.500 ha, tỷ lệ lấp đầy đạt hơn 86%.

Trong khi đó, Bình Phước là tỉnh có diện tích lớn nhất Đông Nam Bộ, giữ vai trò quan trọng trong hành lang kinh tế mới. Theo quy hoạch (cũ), đến năm 2030, Bình Phước sẽ trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại. Bình Phước còn được xem là nơi sẽ kết nối, là cửa ngõ kinh tế, văn hóa, xã hội giữa Đông Nam Bộ với Tây Nguyên, tiểu vùng Mê Công và ASEAN.

Với những tiềm năng, lợi thế hiện có, Đồng Nai mới sau hợp nhất sẽ không chỉ nằm trong top đầu khu vực miền Nam về quy mô kinh tế, còn là thủ phủ của ngành công nghiệp cả nước, nhất là trong lĩnh vực chăn nuôi và phát triển một số loại cây công nghiệp như cao su, điều, sầu riêng .

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, hợp nhất Bình Phước và Đồng Nai sẽ tạo thuận lợi để tỉnh Đồng Nai mới thực hiện tốt vai trò cửa ngõ, trung tâm kinh tế, văn hóa lớn của vùng; có vị trí, vai trò quan trọng về quốc phòng, an ninh đồng thời sẽ là trung tâm tiếp vận, cung ứng, trung chuyển, sản xuất hàng hóa của Việt Nam và thế giới thông qua hệ thống cảng biển và sân bay quốc tế Long Thành.

Đồng Nai - Bình Phước còn có hệ sinh thái rừng đa dạng, cùng với Lâm Đồng, hai tỉnh Đồng Nai, Bình Phước đang cùng sở hữu một trong 8 khu dự trữ sinh quyển thế giới của Việt Nam là Vườn quốc gia Cát Tiên. Ngoài ra Bình Phước còn sở hữu Vườn quốc gia Bù Gia Mập có tổng diện tích hơn 25.000 ha… tạo vành đai xanh cho phát triển bền vững.

PGS.TS Nguyễn Quốc Dũng, Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II (Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, sau khi hợp nhất thì tỉnh Đồng Nai mới chắc chắn sẽ được thực hiện đầu tư hạ tầng bài bản, đồng bộ. Các dự án quan trọng như cao tốc, sân bay sẽ được triển khai nhanh chóng, giúp kết nối vùng mạnh mẽ hơn. Lúc đó Đồng Nai sẽ có thể di dời các khu công nghiệp, cụm công nghiệp ra xa khu vực đô thị để tập trung phát triển thương mại, dịch vụ. Trong khi đó, khu vực Bình Phước có thêm nhiều cơ hội để thu hút đầu tư, phát triển công nghiệp, giao thông thuận lợi.

Bên cạnh các cơ hội, xung quanh việc hợp nhất Đồng Nai – Bình Phước cũng có những thách thức hiện hữu, cả về quản trị hành chính, văn hóa và an sinh xã hội; trong đó, có sự khác biệt về đặc điểm dân cư, trình độ phát triển và tâm lý địa phương.

PGS.TS Trần Đình Thiên - chuyên gia kinh tế, thành viên Tổ tư vấn Chính phủ, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, việc hợp nhất sẽ nâng tầm cả Bình Phước và Đồng Nai hiện nay bởi sau khi hợp nhất, quy mô diện tích, dân số, kinh tế của tỉnh mới đều trong Top đầu của cả nước. Hai tỉnh sẽ còn bổ trợ cho nhau, Đồng Nai có sân bay, cảng biển, công nghiệp phát triển thì Bình Phước có dư địa lớn, không gian phát triển còn nhiều. Tuy nhiên, thách thức trước mắt là từ trước đến nay giữa Bình Phước và Đồng Nai phát triển khá độc lập; những chiến lược, kế hoạch, định hướng của 2 địa phương không đồng nhịp. “Điều này đòi hỏi đội ngũ lãnh đạo tỉnh Đồng Nai mới phải có chiến lược cụ thể, cùng với đó là các giải pháp ưu tiên để phát huy thế mạnh và không lỡ nhịp”, PGS. TS Trần Đình Thiên bày tỏ.

Bình Phước ở vị trí trung tâm, cửa ngõ kết nối khu vực Tây Nguyên đi các tỉnh, thành Nam Bộ với các tuyến giao thông trọng lực như quốc lộ 14, 13, ĐT741. Tuyến ĐT753 từ Đồng Xoài có thể kết nối vào ĐT761 tỉnh Đồng Nai sang sân bay Long Thành và cảng Cái Mép - Thị Vải (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu). Đây là tuyến đường ngắn nhất, nhiều tiềm năng mở rộng phát triển công nghiệp liên vùng với hệ thống cảng biển, đường sắt và Khu kinh tế của khẩu Hoa Lư đi Campuchia, Lào, Thái Lan. Tuy nhiên, tuyến đường này đang bị “vướng” bởi Khu bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai.

Theo TS. Trần Du Lịch, chuyên gia kinh tế, nguyên nhân một phần là do lâu nay vẫn còn tư duy “mạnh ai nấy làm”, “tâm lý cát cứ, cục bộ, địa phương”, manh mún, nhỏ lẻ. Do vậy, để phát triển vùng Đông Nam Bộ, các tỉnh, thành cần có sự liên kết chặt chẽ hơn nữa về quy hoạch, hạ tầng và cả các cơ chế, chính sách đặc thù. “Giải khó” trong hợp nhất tỉnh, thành cũng vậy, cần phải có sự đồng thuận và cũng phải có lộ trình. Việc hợp nhất Bình Phước vào Đồng Nai, nếu không có đường thì làm đường, không có cầu thì làm cầu, không gì là không thể, TS. Trần Du lịch nhận định.

Nguyễn Văn Việt (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/thoi-su/ky-vong-cu-hich-phat-trien-kinh-te-vung-sau-hop-nhatdong-nai-va-binh-phuoc-20250612163126638.htm