Kỳ vọng gì ở cuộc tái ngộ giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ - Trung?

5 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc gặp năm 2019. Nguồn: SCMP

“Vào sáng 30/10 theo giờ địa phương, Tổng thống Donald Trump sẽ có cuộc gặp song phương với Chủ tịch Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Tập Cận Bình”, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết trong buổi họp báo ngày 23/10.

Cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo sẽ diễn ra vào cuối chuyến công du châu Á của ông Trump, với điểm đến đầu tiên là Malaysia để tham dự các hội nghị liên quan của Tuần lễ cấp cao ASEAN; tiếp đến là Nhật Bản và kết thúc tại Hàn Quốc, nơi diễn ra Hội nghị cấp cao Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) năm nay.

Mặc dù ông Trump đã nhiều lần nói rằng ông sẽ gặp ông Tập Cận Bình tại Hàn Quốc, song trước đó chưa có ngày cụ thể nào được công bố. Cuộc gặp sẽ diễn ra tại thành phố cảng Busan, ngay trước khi hội nghị chính thức của APEC khai mạc, kéo dài từ ngày 31/10 đến ngày 1/11.

Cố vấn an ninh của Tổng thống Hàn Quốc Wi Sung-lac hôm 23/10 cũng đã xác nhận chuyến thăm cấp nhà nước của hai nhà lãnh đạo trong thời gian diễn ra hội nghị thượng đỉnh APEC, mặc dù Trung Quốc chưa chính thức đưa ra tuyên bố về vấn đề này.

Như vậy, cuộc gặp đã được xác nhận sau khi từng có đồn đoán rằng nó có thể bị hủy, giữa lúc căng thẳng thương mại Mỹ - Trung tiếp tục leo thang. Nếu diễn ra, đây sẽ là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa hai nguyên thủ quốc gia kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1/2025. Hai nhà lãnh đạo, những người đã có ít nhất hai cuộc điện đàm trong năm nay, đã gặp nhau lần cuối vào năm 2019, trong nhiệm kỳ Tổng thống đầu tiên của ông Trump.

Thời điểm quan trọng

Cuộc họp quan trọng này diễn ra trong bối cảnh thỏa thuận thương mại mong manh giữa hai siêu cường kinh tế sắp hết hạn vào ngày 10/11 nếu hai bên không đạt được thỏa thuận gia hạn. Ông Trump cũng đã ấn định ngày 1/11 là hạn chót cho việc áp thuế bổ sung 100% đã được công bố hồi đầu tháng.

Thỏa thuận ngừng bắn thương mại đã bị đe dọa trong những tuần gần đây bởi một làn sóng các biện pháp hạn chế mới, từ việc áp dụng mức phí cảng cao đối với tàu của nhau, mở rộng kiểm soát xuất khẩu công nghệ và khoáng sản đất hiếm. Hai cường quốc kinh tế cũng đã tranh cãi về các vấn đề dai dẳng bao gồm thuế quan, mua nông sản, dòng chảy fentanyl và các điểm nóng địa chính trị.

Đầu tháng 10, Bắc Kinh đã mở rộng đáng kể các hạn chế xuất khẩu khoáng sản đất hiếm và các công nghệ liên quan, và Tổng thống Mỹ đã đáp trả bằng cách đe dọa áp thêm thuế 100% lên hàng hóa Trung Quốc. Bộ trưởng Thương mại Bessent chỉ trích động thái của Trung Quốc là một nỗ lực làm suy yếu nền kinh tế toàn cầu và muốn “kéo tất cả mọi người xuống cùng”.

Chính quyền của ông Trump cũng đang cân nhắc việc hạn chế xuất khẩu một lượng lớn sản phẩm được xây dựng bằng phần mềm của Mỹ sang Trung Quốc và được cho là đang có kế hoạch mở cuộc điều tra thương mại về việc Trung Quốc không tuân thủ các điều khoản của thỏa thuận thương mại đã ký kết trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump. Tờ New York Times đưa tin hôm 23/10 rằng cuộc điều tra có thể được công bố sớm nhất vào 24/10, mở đường cho việc áp thêm thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc.

Trước đó, ông Trump từng dọa hủy cuộc gặp giữa hai bên giữa lúc căng thẳng thương mại leo thang, song hôm 22/10, ông khẳng định hy vọng đạt được một thỏa thuận “về mọi vấn đề”.

Phát biểu hôm 23/10, ông Trump cho biết sẽ nêu ra “một số vấn đề lớn” với người đồng nhiệm Trung Quốc và “câu hỏi đầu tiên” mà ông định hỏi Chủ tịch Trung Quốc sẽ liên quan đến ma túy fentanyl - ám chỉ cáo buộc của Washington rằng Bắc Kinh đã không kiểm soát chặt việc xuất khẩu tiền chất của loại ma túy này, góp phần gây ra khủng hoảng opioid ở Mỹ.

Về phần mình, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào nhấn mạnh rằng, Mỹ và Trung Quốc vẫn có thể tìm ra cách để đàm phán và hợp tác, thay vì trượt dần đến sự tách rời. Bộ Ngoại giao Trung Quốc và Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ chưa trả lời ngay lập tức yêu cầu xác nhận về chuyến đi của ông Tập tới Hàn Quốc.

Hôm 23/10, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết rằng, một phái đoàn do Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong, cũng là nhà đàm phán thương mại hàng đầu của nước này, dẫn đầu sẽ gặp Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent tại Malaysia trong tuần này để thảo luận về các vấn đề thương mại và kinh tế.

Kỳ vọng và áp lực

Bất chấp căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh lại bùng phát trong những tuần gần đây, khi cả hai bên đều tìm cách tạo đòn bẩy trước các cuộc đàm phán quan trọng. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho biết việc xác nhận cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình báo hiệu ý định giảm căng thẳng và đưa các cuộc đàm phán trở lại đúng hướng.

Ông Dan Wang, Giám đốc Trung Quốc tại công ty tư vấn chính trị Eurasia Group cho biết, thực tế là cuộc họp sẽ diễn ra cho thấy Trung Quốc sẽ cam kết thực hiện một số nhượng bộ nhất định, chẳng hạn như mua nông sản hoặc đầu tư vào Mỹ, và ưu tiên phê duyệt đất hiếm cho Mỹ, trong khi Washington có thể cân nhắc nới lỏng các hạn chế công nghệ đối với Trung Quốc.

″Đây sẽ là một cuộc gặp gỡ giữa các nhà lãnh đạo đầy rủi ro nhưng cũng rất đáng giá”, Han Shen Lin, Giám đốc Trung Quốc của công ty tư vấn toàn cầu The Asia Group, nhận định. “Cả hai bên sẽ cố gắng nhấn nút khởi động lại cho mối quan hệ đang bị lung lay bởi loạt hạn chế trả đũa mới nhất, ông nói thêm, đồng thời tránh “bất kỳ sự nhượng bộ lớn nào”.

Ông Han cho biết hai nước có thể đồng ý nối lại các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra, thay vì một thỏa thuận thương mại toàn diện, đồng thời nhấn mạnh rằng các tranh chấp cơ cấu sâu sắc hơn vẫn chưa được giải quyết và “có thể sẽ không bao giờ được giải quyết”.

Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích tại Washington cảnh báo rằng không nên kỳ vọng quá nhiều vào kết quả cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo. “Cả hai bên đều tiếp cận mối quan hệ này với sự tự tin. Mỗi bên đều cho rằng đối phương cần họ hơn. Và cuối cùng, cả hai đều tin rằng mình đang nắm lợi thế”, một cựu quan chức cấp cao của Chính phủ Mỹ nhận định. “Cả hai đều tin rằng họ có khả năng kiểm soát leo thang - và đó là một tình thế cực kỳ nguy hiểm”.

Bất chấp sự leo thang gần đây, cuộc gặp sắp tới giữa ông Trump và ông Tập sẽ đóng vai trò then chốt trong việc khôi phục “một mức độ bình tĩnh nhất định trong quan hệ song phương” và tạo tiền đề cho nỗ lực đàm phán cuối cùng hướng tới một thỏa thuận thương mại vào đầu năm 2026.

Tổng thống Donald Trump tỏ ra lạc quan trước cuộc gặp, nói với các phóng viên trong tuần này rằng: “Tôi nghĩ chúng ta sẽ có một thỏa thuận tuyệt vời với Trung Quốc... và nó sẽ mang lại lợi ích cho cả thế giới”.

Quỳnh Vũ

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/ky-vong-gi-o-cuoc-tai-ngo-giua-hai-nha-lanh-dao-my-trung-10392776.html