Lá chắn mềm bảo vệ giới trẻ trước nguy cơ bắt cóc online - Bài 5: Chuyên gia cảnh báo những thủ đoạn

8 giờ trướcBài gốc

Lời dẫn: Bắt cóc online đang là nỗi đe dọa xã hội, nỗi ám ảnh sợ hãi của các gia đình có con trong lứa tuổi học sinh sinh viên. Những con số phản ánh các vụ lừa đảo, bắt cóc online không chỉ là những con số biết nói, mà là những “con số kêu cứu”. Trước vấn nạn này, nhiều tổ chức xã hội, đơn vị chức năng đã vào cuộc: Mới đây nhất, Liên minh Niềm tin số đã triển khai chiến dịch Không Một Mình; Sự kiện Lễ ký Công ước Liên hợp quốc chống tội phạm mạng được tổ chức tại Hà Nội (Công ước Hà Nội) phần nào khẳng định cam kết mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước trong hợp tác quốc tế phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia, nâng cao nhận thức và năng lực phòng ngừa của người dân đối với tội phạm mạng, cũng như góp phần đảm bảo quyền con người (trong đó có giới trẻ, học sinh sinh viên) trên không gian mạng… Về phía gia đình bố mẹ cần làm gì? Một sự kết nối, một lời chia sẻ, một chút kỹ năng có thể là những lá chắn mềm vô cùng hiệu quả bảo vệ trẻ em trước vấn nạn nguy hiểm này?

Báo Pháp luật Việt Nam xin giới thiệu loạt bài viết: Lá chắn mềm bảo vệ giới trẻ trước nguy cơ bắt cóc online.

Nghiên cứu từ thông tin các nạn nhân bị “bắt cóc” online cung cấp, trong đa số các vụ việc, kẻ lừa đảo thường sử dụng chung một kịch bản để từng bước tấn công nạn nhân, khống chế tâm lý, điều khiển nạn nhân làm theo chỉ dẫn của chúng. Theo Đại úy Phạm Khánh Hòa - C03- A5 - Bộ công an, nghiên cứu các vụ bắt cóc online diễn ra trong thời gian gần đây, nhóm lừa đảo thường áp dụng chung một kịch bản:

Bước tấn công đầu tiên, kẻ lừa đảo sử dụng chiêu thức dựa vào nỗi sợ hãi của nạn nhân để ép buộc tuân thủ. Đây là thủ đoạn phổ biến và dễ thực hiện nhất trong các vụ lừa đảo trực tuyến. Đe dọa thường được sử dụng độc lập ngay từ đầu hoặc xuất hiện như bước cuối trong chuỗi thao túng và dụ dỗ, nhằm ép buộc nạn nhân tuân theo ý muốn của tội phạm.

Kịch bản dễ nhận diện nhất là tội phạm giả danh Công an, Viện kiểm sát, Tòa án hoặc các cơ quan chức năng, liên lạc với nạn nhân qua điện thoại, tin nhắn hoặc email, thông báo rằng nạn nhân bị liên quan đến các vụ án nghiêm trọng như ma túy, rửa tiền, lừa đảo hoặc tội phạm xuyên quốc gia. Chúng gửi các giấy tờ giả mạo (lệnh bắt, lệnh khám xét) chứa thông tin cá nhân của nạn nhân, kèm theo hình ảnh hoặc video giả tạo (như cảnh bắt giữ tội phạm với tang vật) để tăng tính thuyết phục. Nạn nhân bị đe dọa sẽ bị bắt giữ, phạt tù hoặc bị tịch thu tài sản nếu không làm theo hướng dẫn, như chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin cá nhân.

Sau khi lừa nạn nhân gửi ảnh hoặc video nhạy cảm (thường qua các ứng dụng chat hoặc mạng xã hội), tội phạm gửi lại nội dung này cho nạn nhân và đe dọa phát tán lên mạng xã hội, gửi đến gia đình, bạn bè hoặc trường học nếu nạn nhân không tiếp tục cung cấp thêm hình ảnh, video hoặc tiền bạc. Nỗi sợ bị bêu xấu khiến nạn nhân rơi vào trạng thái hoảng loạn và tuân thủ.

Tội phạm sử dụng thông tin cá nhân (địa chỉ nhà, trường học, nơi làm việc) thu thập từ mạng xã hội hoặc các cuộc trò chuyện trước đó để đe dọa sẽ đến tận nơi đánh đập, bắt cóc hoặc gây tổn hại cho nạn nhân và người thân. Lời đe dọa thường đi kèm chi tiết cụ thể để tạo cảm giác nạn nhân bị theo dõi, khiến họ sợ hãi và làm theo yêu cầu.

"Sau khi khiến nạn nhân hoảng sợ, kẻ lừa đảo dùng thủ đoạn tinh vi, tập trung vào việc kiểm soát tâm lý nạn nhân để thao túng tâm lý, khiến nạn nhân phụ thuộc và mất khả năng tự quyết. .

Kẻ lừa đảo sử dụng các chiến thuật tâm lý phức tạp để duy trì sự kiểm soát lâu dài, khiến nạn nhân nghi ngờ chính suy nghĩ và nhận thức của mình bằng cách cung cấp thông tin mập mờ, sai lệch hoặc mâu thuẫn. Ví dụ, chúng có thể nói rằng tài khoản ngân hàng của nạn nhân bị liên quan đến hoạt động phạm pháp và yêu cầu nạn nhân cung cấp thông tin để "kiểm tra", khiến nạn nhân hoang mang và không biết phải làm gì." - Đại úy Phạm Khánh Hòa cảnh báo tới các bạn trẻ.

Chúng hướng dẫn nạn nhân rằng để giải quyết vấn đề, họ phải làm theo chỉ dẫn cụ thể, như chuyển tiền vào tài khoản "bảo lãnh", đến một địa điểm cụ thể để "làm việc riêng", hoặc tham gia các cuộc gọi Zoom giả mạo với sự xuất hiện của đồng bọn đóng vai công an, kiểm sát viên, hoặc thẩm phán. Những chỉ dẫn này khiến nạn nhân tin rằng họ không thể tự giải quyết vấn đề mà phải dựa vào kẻ lừa đảo.

Một số giấy tờ kẻ lừa đảo dùng để đe dọa nạn nhân

Chiêu thức kẻ lừa đảo thường áp dụng là liên tục đưa ra lời đe dọa “Nếu muốn thoát tội phải hợp tác ngay”. Tạo áp lực dồn dập khiến nạn nhân hình thành tâm lý phụ thuộc vào kẻ xấu, từ đó tìm mọi cách để chứng minh mình không liên quan đến hoạt động phạm tội.

Trong bối cảnh nạn nhân bị áp lực dồn dập, chúng lập tức gợi ý những giải pháp nghe có vẻ hợp lý nhưng thực chất là cái bẫy, như yêu cầu nạn nhân chuyển tiền để "bảo toàn tài sản", quay video nhạy cảm để "chứng minh vô tội", hoặc giữ bí mật tuyệt đối để "bảo vệ an toàn". Những giải pháp này khiến nạn nhân tự đẩy mình vào thế bị kiểm soát.

Xen kẽ giữa hành vi ép buộc, chúng tạo những cử chỉ thân thiện, như khen ngợi, tỏ ra thấu hiểu hoặc hứa hẹn hỗ trợ, để tạo mối liên kết cảm xúc độc hại. Ví dụ, sau khi ép nạn nhân gửi ảnh nhạy cảm, chúng có thể trò chuyện vui vẻ, khiến nạn nhân cảm thấy vừa sợ hãi vừa phụ thuộc vào kẻ lừa đảo.

Chúng cũng xây dựng những tình tiết để dụ dỗ, xây dựng lòng tin với nạn nhân, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên, để dẫn dắt họ vào các hành vi nguy hiểm. Nạn nhân, đặc biệt là thanh thiếu niên có thể đã được học “đề phòng” người lạ nhưng lại không biết cách để xử lý một “người lạ thân thiện" kiên trì theo đuổi dụ dỗ. Thủ đoạn này thường kéo dài và dựa trên những tác động tâm lý tinh tế, như hứa hẹn tặng quà, tiền, tài khoản game cao cấp, hoặc cơ hội việc làm "nhẹ nhàng, lương cao" để thu hút nạn nhân. Ví dụ, chúng có thể mời nạn nhân tham gia các dự án đầu tư giả mạo, hứa hẹn lợi nhuận cao, hoặc tặng vật phẩm ảo trong game để đổi lấy thông tin cá nhân hoặc hình ảnh nhạy cảm.

Kẻ tấn công cũng có thể đóng vai người bạn thân thiết, người yêu lý tưởng hoặc người cố vấn, luôn lắng nghe, thấu hiểu và khen ngợi nạn nhân. Chúng tạo cảm giác gần gũi bằng cách chia sẻ sở thích, câu chuyện cá nhân giả tạo, hoặc tỏ ra đồng cảm với khó khăn của nạn nhân. Mối quan hệ này thường được thúc đẩy trong bí mật, với yêu cầu nạn nhân không chia sẻ với người thân hoặc bạn bè để "giữ riêng tư", từ đó ngắt kết nối nạn nhân với cộng đồng.

Sau khi xây dựng lòng tin, đối tượng dần yêu cầu nạn nhân thực hiện các hành vi rủi ro, như gửi ảnh nhạy cảm, tham gia video call riêng tư, hoặc gặp mặt ngoài đời thực. Chúng sử dụng các lời hứa hẹn hoặc áp lực nhẹ nhàng như "nếu muốn mình vô tội thì làm đi" "Nếu không liên quan đến thì chứng minh đi" "để không làm ảnh hưởng đến bố mẹ thì tự mình giải quyết cho nhanh"... khiến nạn nhân cảm thấy phải tuân theo.

(Đón đọc - Bài 6: Sống khôn trên mạng ảo – lời khuyên cho giới trẻ)

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/la-chan-mem-bao-ve-gioi-tre-truoc-nguy-co-bat-coc-online-bai-5-chuyen-gia-canh-bao-nhung-thu-doan.html