Hệ thống phòng không Vòm Sắt của Israel. Ảnh: Reuters.
Hệ thống phòng thủ tối tân của Israel đang đối mặt với thử thách lớn chưa từng có khi Iran ồ ạt phóng hàng trăm tên lửa đạn đạo vào lãnh thổ nước này trong nhiều ngày liên tiếp.
Tối 13/6, để đáp trả loạt không kích của Israel cùng ngày, Iran đã phóng khoảng 200 tên lửa đạn đạo vào lãnh thổ đối phương, theo thông tin từ Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF). Đến tối 14/6, con số tăng thêm khoảng 70 quả, chưa kể loạt tấn công nối tiếp vào 15/6 và 16/6.
"Mưa lửa" từ Iran
Đến nay, Tehran đã phóng tổng cộng 370 tên lửa đạn đạo về phía Israel, trong đó khoảng 30 quả trúng mục tiêu, khiến 24 người thiệt mạng và gần 600 người bị thương. Những con số này chưa bao gồm các đợt tấn công mới nhất diễn ra sáng 17/6.
Nhiều khu vực dân cư như Rishon LeZion và Bat Yam gần Tel Aviv ghi nhận thiệt hại lớn về nhà cửa. Thành phố cảng Haifa ở phía bắc và trung tâm Tel Aviv cũng bị tập kích nặng nề.
Ngoài tên lửa, Iran còn triển khai hàng trăm máy bay không người lái (UAV), phần lớn bị đánh chặn thành công. Tuy nhiên, các tên lửa đạn đạo với tốc độ cao, đầu đạn lớn, khả năng cơ động trên không và bay ngoài tầng khí quyển trở thành thách thức không nhỏ đối với các hệ thống phòng thủ hiện đại nhất của Israel.
Các khu vực của Israel hứng chịu các đợt không kích từ Iran. Ảnh: ISW, The New York Times, SCMP.
“Chúng tôi có hệ thống phòng thủ tốt, nhưng không thể bịt kín bầu trời”, Đại sứ Israel tại Mỹ, ông Yechiel Leiter, chia sẻ trên đài ABC hôm 16/6. “Khoảng 10-15% tên lửa đạn đạo đã xuyên thủng lưới phòng thủ”.
Tỷ lệ "lọt lưới" này nằm trong mức dự báo của giới chức quân sự Israel. Trong khi không trực tiếp tham chiến, Mỹ vẫn hỗ trợ đồng minh bằng việc đánh chặn tên lửa Iran - một hoạt động tiêu tốn hàng triệu USD mỗi đợt.
So với các đợt tấn công hồi tháng 4 và tháng 10 năm ngoái - vốn chủ yếu nhắm vào mục tiêu quân sự và tình báo - các đòn trả đũa hiện tại của Iran được đánh giá là nguy hiểm và sát thương cao hơn nhiều, đặc biệt khi phần lớn tên lửa hướng vào khu vực dân cư.
Dù từng hứng chịu các đợt tấn công tên lửa từ Hamas và Hezbollah - các nhóm vũ trang được Iran hậu thuẫn - nhưng đây là lần đầu Israel phải đối mặt trực tiếp với năng lực tên lửa đạn đạo tầm xa của chính Iran.
“Tên lửa có hệ thống dẫn đường khiến hệ thống phòng thủ của Israel khó dự đoán chính xác quỹ đạo bay”, Trung tướng nghỉ hưu Giora Eiland, cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Israel, lý giải. “Đó là lý do chúng tôi đánh chặn kém hiệu quả hơn mong muốn”.
Hệ thống phòng không của Israel. Ảnh: SCMP.
Trong khi đó, lực lượng Houthi tại Yemen cũng phóng tên lửa đạn đạo về phía Israel, nhưng chỉ với số lượng đơn lẻ và không gây nhiều thiệt hại.
Thủ tướng Benjamin Netanyahu cảnh báo người dân Israel nên chuẩn bị tinh thần cho các đợt tấn công tiếp theo trong những ngày tới, đồng thời khuyến cáo họ khẩn trương tìm nơi trú ẩn mỗi khi còi báo động vang lên hoặc nhận cảnh báo qua điện thoại.
Cuộc chiến đắt đỏ
Ngăn chặn Iran phóng tên lửa hiện là ưu tiên hàng đầu của IDF. Kể từ ngày 13/6, quân đội Israel đã tiến hành không kích hàng loạt vị trí phóng tên lửa và tuyên bố phá hủy khoảng 120 bệ phóng, tương đương 1/3 tổng số.
Thủ tướng Netanyahu gọi đây là “cuộc chiến sinh tồn” với mục tiêu làm trì hoãn chương trình hạt nhân của Iran trong nhiều năm, thậm chí là vĩnh viễn. Trong khi đó, Lãnh tụ tối cao Iran - Đại giáo chủ Ali Khamenei - tuyên bố Israel sẽ “phải trả giá rất đắt” cho các cuộc không kích khiến 224 người Iran thiệt mạng, trong đó có nhiều tướng lĩnh và nhà khoa học hạt nhân.
Cố vấn An ninh Quốc gia Israel, ông Tzachi Hanegbi, cho biết Iran vẫn còn hàng nghìn tên lửa có thể vươn tới Israel. Con số này vượt xa mức 2.000 quả mà các quan chức Israel từng ước tính trong những tuần qua.
Ngay cả trong kịch bản thấp nhất, Iran vẫn có thể duy trì các đợt tập kích trong nhiều ngày, thậm chí vài tuần.
Một lợi thế đáng kể của Israel là nước này đã làm suy yếu phần lớn hỏa lực của Hamas và Hezbollah kể từ sau cuộc chiến nổ ra vào tháng 10/2023.
Mảnh vỡ tên lửa ở Safed, miền bắc Israel. Ảnh: Tân Hoa Xã.
Năm 2011, cựu Thủ tướng Ehud Barak từng dự đoán rằng nếu tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran, Israel có thể phải hứng chịu đòn trả đũa khiến 500 người thiệt mạng, bao gồm cả hỏa lực từ Hamas và Hezbollah. Kịch bản hiện tại cho thấy mối đe dọa từ chính Iran còn đáng sợ hơn.
Ngay cả với tỷ lệ đánh chặn đạt 90%, cuộc sống của người dân Israel vẫn bị đảo lộn. Hệ thống trường học tạm ngưng hoạt động ít nhất trong tuần này, hơn 100.000 người bị mắc kẹt ở nước ngoài do không phận Israel bị phong tỏa từ ngày 13/6.
Chi phí cho các đợt đánh chặn cũng cực kỳ đắt đỏ. Mỗi quả tên lửa đánh chặn Arrow - chuyên dùng để bắn hạ tên lửa tầm xa - có giá từ 2 đến 3 triệu USD, và thường phải phóng nhiều quả cùng lúc để đảm bảo tiêu diệt mục tiêu.
Hồi tháng 4 năm ngoái, Bloomberg ước tính riêng việc ngăn chặn đợt tấn công của Iran đã khiến liên quân Mỹ, Anh, Pháp và Jordan tiêu tốn khoảng 1,1 tỷ USD - chỉ trong vài giờ. Còn hiện giờ, cuộc xung đột hiện tại đã kéo dài lâu hơn rất nhiều - và vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại.
Phương Linh