Xây dựng mô hình kinh tế nông nghiệp công nghệ cao
Ngày 26/11, UBND Tp.HCM tổ chức Hội thảo "Nông nghiệp đô thị - tương lai nông nghiệp trong lòng Thành phố, đổi mới để phát triển bền vững", nhằm hướng tới mục tiêu thúc đẩy sự phát triển nền nông nghiệp công nghệ cao, sinh thái của thành phố trong thời gian tới.
Ông Bùi Minh Thạnh, Phó Chủ tịch UBND Tp.HCM cho biết, sau khi sáp nhập (Bình Dương - Tp.HCM - Bà Rịa Vũng Tàu), Tp.HCM mới đã bước vào giai đoạn phát triển mới với diện tích tự nhiên hơn 6.722km, dân số hơn 14 triệu người, đóng góp gần 25% GDP và hơn 30% ngân sách quốc gia.
Từ một đô thị đặc biệt, Tp.HCM đã bước sang nhóm siêu đô thị của Việt Nam - một trung tâm kinh tế, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo hàng đầu cả nước, hướng tới tầm vóc thành phố dẫn đầu khu vực Đông Nam Á và châu Á.
Ông Bùi Minh Thạnh, Phó Chủ tịch UBND Tp.HCM.
Tp.HCM đề ra, trong cấu trúc phát triển đó, nông nghiệp đô thị - nông nghiệp công nghệ cao - nông nghiệp sinh thái, hữu cơ không chỉ là ngành sản xuất, mà là trụ cột quan trọng của không gian sinh thái - môi trường - an ninh nguồn nước - bản sắc đô thị.
Ông Thạnh cho rằng, quá trình sáp nhập đã tạo ra không gian nông nghiệp rộng hơn 454.000ha, đủ điều kiện hình thành các vùng sản xuất quy mô lớn, đa dạng hệ sinh thái.
Tại khu vực Tp.HCM sẽ đóng vai trò trung tâm giống, nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp đô thị.
Khu vực Bình Dương chuyên canh cây công nghiệp, chăn nuôi quy mô lớn, phát triển theo hướng hữu cơ - an toàn.
Khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu phát triển nông nghiệp công nghệ cao; sản phẩm đặc sản; thủy sản mặn - lợ; du lịch nông nghiệp - sinh thái.
Về tầm nhìn chiến lược, Tp.HCM đề ra 5 định hướng lớn, trong đó nhấn mạnh phát triển nông nghiệp trở thành hệ sinh thái đa giá trị gồm: sản xuất hàng hóa công nghệ cao; không gian xanh điều hòa khí hậu; vùng trữ, giữ nước tự nhiên chống ngập; cực tăng trưởng du lịch nông nghiệp, sinh thái. Nông nghiệp sẽ được tích hợp vào cấu trúc đô thị thông minh, xanh, bền vững.
Ngoài ra, Tp.HCM cũng hướng tới về nhu cầu phát triển nông nghiệp xanh, sạch, hữu cơ, du lịch trải nghiệm gia tăng, tăng trưởng kinh tế hai con số và xây dựng nông thôn mới đặt ra nhiệm vụ chuyển đổi sang mô hình giá trị gia tăng cao, công nghệ, tuần hoàn, bền vững.
Hình thành vành đai kinh tế quanh siêu đô thị mới
Tp.HCM cũng đặt mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo nông nghiệp quốc gia, nghiên cứu giống chất lượng cao; phòng thí nghiệm công nghệ sinh học tế bào; trung tâm dữ liệu và dự báo nông nghiệp số; cụm công nghiệp chế biến sâu và logistics nông sản phục vụ toàn vùng Đông Nam Bộ.
Bên cạnh đó, xây dựng nông nghiệp đóng vai trò lá chắn sinh thái, bảo vệ Thành phố thông qua hệ thống rừng, sông rạch, ao hồ, ruộng vườn và đầm phá, góp phần điều hòa nước và giảm thiểu rủi ro thiên tai.
Tp.HCM cũng đặt mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo nông nghiệp quốc gia, nghiên cứu giống chất lượng cao.
Hướng tới hình thành các hành lang kinh tế nông nghiệp – công nghiệp – dịch vụ dọc Vành đai 3, Vành đai 4, cao tốc Tp.Hồ Chí Minh – Vũng Tàu, gắn với cảng biển, cảng sông, sân bay và trung tâm logistics.
Mô hình kinh tế nông nghiệp đô thị được xác định theo hướng nông dân trở thành "công dân nông nghiệp số", ứng dụng AI, IoT, blockchain trong sản xuất, quản lý và truy xuất nguồn gốc, hướng đến xuất khẩu chất lượng cao.
Tại hội thảo, ông Ngô Anh Vũ, Viện trưởng Viện Quy hoạch Xây dựng Tp.HCM nhận định, dù nông nghiệp không đóng góp tỉ lệ lớn vào GRDP của các đô thị (dưới 5%), nhưng nông nghiệp đóng vai trò nhất định trong đảm bảo an ninh lương thực cho dân số đô thị đang tăng, được minh chứng trong giai đoạn đại dịch Covid-19 lịch sử vừa qua.
Tuy nhiên, tình trạng đô thị hóa và khan hiếm đất canh tác tại các siêu đô thị đặt ra thách thức rất lớn cho nông nghiệp, đòi hỏi ngành phải thay đổi tư duy trong cách làm, thực hiện chuyển đổi mạnh mẽ cơ cấu cây trồng, vật nuôi, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất.
Trong rất nhiều giải pháp, phát triển nông nghiệp đô thị là hướng đi có tính khả thi cao để giải quyết các bất cập liên quan trong tiến trình đô thị hóa, hướng tới xây dựng đô thị sinh thái bền vững cho tương lai.
Những sản phẩm từ nông nghiệp công nghệ cao ngày càng nhiều.
Cũng trong hội thảo trên, các chuyên gia tham luận về các vấn đề chính như: Đánh giá tiềm năng, lợi thế, động lực và điểm nghẽn của nông nghiệp đô thị; Làm rõ vai trò của Tp.HCM trong khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và liên kết vùng.
Đề xuất quan điểm, mục tiêu, định hướng phát triển nông nghiệp đến năm 2030-2050; xác định sản phẩm chủ lực, mô hình ưu tiên, công nghệ giống và kỹ thuật canh tác hiện đại.
Định hướng tổ chức không gian nông nghiệp phù hợp quy hoạch Thành phố; hình thành các khu, vùng nông nghiệp công nghệ cao, sàn giao dịch nông sản, cụm ngành, trung tâm chế biến - logistics.
Rừng Sác, Đặc khu Cần Giờ, 1 trong những khu vực dự trữ sinh quyển, phát triển nông nghiệp, thủy hải sản của Tp.HCM. Và cũng là “lá chắn” bảo vệ môi trường của Thành phố.
Các chuyên gia, cũng đề xuất cơ chế chính sách nhằm thúc đẩy nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, công nghệ cao; hình thành vùng sản xuất hàng hóa lớn, gắn kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ; phát triển mảng xanh bền vững cho đô thị.
Bên cạnh đó, đề xuất mô hình phát triển hạ tầng xanh - nông nghiệp xanh - kinh tế xanh, đóng góp vào mục tiêu trung hòa carbon và thích ứng khí hậu đến năm 2050. Đồng thời, nghiên cứu hình thành Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo nông nghiệp Tp.HCM kết nối doanh nghiệp, viện trường, startup, nông dân và hợp tác xã, tạo động lực phát triển đột phá.