Lãi suất đảo chiều đi lên: Người vay tiền 'nín thở'

9 giờ trướcBài gốc

Hơn một tháng nay, lãi suất cho vay đối với khách hàng cá nhân và doanh nghiệp đã tăng với biên độ 0,5 - 1%/năm. Từ vay mua nhà đến vay sản xuất kinh doanh đều nhích lên sau giai đoạn ưu đãi, khiến người vay phải đối mặt chi phí trả nợ cao hơn dự tính.

Doanh nghiệp “mỏng” lợi nhuận, cá nhân thắt chặt chi tiêu

Trao đổi với PLO, ông Nguyễn Thanh Tuấn, Giám đốc công ty gỗ Việt Âu chia sẻ, doanh nghiệp không chỉ đối mặt áp lực lãi suất mà còn chịu thêm rủi ro tỉ giá. Nguyên nhân do nguồn nguyên liệu từ thị trường châu Âu chiếm tới khoảng 30% cơ cấu đầu vào.

"Từ đầu năm đến nay, VND mất giá mạnh so với Euro. Cụ thể, đầu năm giá bán Euro tại các ngân hàng thương mại chỉ ở mức 25.550 đồng, hiện đã lên 31.729 đồng, tăng khoảng 24%. Chi phí đầu vào đội lên nhanh chóng tạo áp lực kép, trực tiếp bào mòn hiệu quả kinh doanh", ông Tuấn nói.

Cũng theo ông Tuấn, đà tăng mạnh của đồng Euro đã “ăn” gần như toàn bộ biên lợi nhuận gộp, buộc doanh nghiệp chấp nhận lãi rất mỏng. Gần đây, họ tiếp tục chịu thêm sức ép chi phí tài chính khi các ngân hàng liên tiếp thông báo tăng lãi suất cho vay.

Giá EURO so với VND tại các ngân hàng thương mại đã tăng đáng kể so với đầu năm nay. Ảnh: T.L

Theo ông Tuấn, chỉ trong 1-2 tháng trở lại đây, cả nhóm ngân hàng Big 4 lẫn các ngân hàng thương mại cổ phần đã đồng loạt thông báo điều chỉnh tăng lãi suất. Đối với các khoản vay bổ sung vốn lưu động kỳ hạn 6 tháng, biên độ tăng phổ biến 0,5–1 điểm %/năm, đưa lãi suất cho vay lên mức 7,5–8%/năm.

Ông Tuấn cho biết, ngân hàng lý giải do hạn mức tín dụng thu hẹp vào cuối năm nên chi phí vốn buộc phải tăng. Tuy nhiên, doanh nghiệp đang cần vốn duy trì sản xuất nên việc chuyển sang ngân hàng khác không dễ dàng, nhất là khi dòng tiền đang căng thẳng.

"Vì vậy, dù lãi suất cho vay bị điều chỉnh tăng, chúng tôi vẫn buộc phải chấp nhận như một chi phí bắt buộc để đảm bảo dòng tiền vận hành của doanh nghiệp không bị đứt gãy”, ông Tuấn nói.

Không chỉ doanh nghiệp, nhiều hộ gia đình cũng đang chật vật trước áp lực lãi vay tăng cao. Chị Hải Anh, cư dân phường Tân Sơn Nhất (TP.HCM), cho biết khoản vay mua nhà của gia đình chị trước đây còn xoay xở được nhờ ưu đãi. Tuy nhiên, từ đầu tháng 12, lãi suất chuyển sang thả nổi và tăng vọt lên gần 12%/năm.

Với khoản vay gần 2 tỉ đồng, tiền lãi hàng tháng lập tức phình to. Trong bối cảnh thu nhập không tăng còn sinh hoạt phí leo thang, áp lực trả nợ trở thành nỗi lo thường trực khiến gia đình chị phải tính toán lại từng khoản chi tiêu.

Một giám đốc chi nhánh ngân hàng quốc doanh thừa nhận mặt bằng lãi suất cho vay đã bắt đầu nhích lên từ tháng 10 - 11, phản ánh áp lực chi phí vốn gia tăng trong hệ thống. Theo đó, các gói tín dụng ưu đãi buộc phải thu hẹp cả về quy mô lẫn thời gian áp dụng, đặc biệt trong phân khúc cho vay mua nhà. Thậm chí một số chương trình “siêu ưu đãi” đã phải tạm dừng để kiểm soát rủi ro.

Big 4 nhập cuộc tăng lãi suất huy động

Theo báo cáo từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến ngày 27-11, tín dụng nền kinh tế đạt trên 18,2 triệu tỉ đồng (tăng 16,56%), cao hơn nhiều so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, tốc độ tăng trưởng huy động vốn chậm hơn đáng kể, chỉ đạt khoảng 9,6-10,2%. Sự mất cân đối tạm thời về nguồn vốn buộc các ngân hàng điều chỉnh tăng lãi suất huy động.

Khách hàng tìm hiểu về lãi suất cho vay. Ảnh: T.L

Trong bối cảnh đó, lãi suất qua đêm liên ngân hàng đã liên tục duy trì đà tăng mạnh, từ mức 5,4%/năm ở đầu tháng 11, lên 7,5%/năm vào những ngày đầu tháng 12, mức cao nhất trong vòng 3 năm qua.

Để giảm áp lực thanh khoản cho hệ thống, NHNN duy trì việc bơm thanh khoản qua kênh thị trường mở (OMO) để hỗ trợ các ngân hàng. Bên cạnh đó, nhà điều hành còn kích hoạt nghiệp vụ hoán đổi ngoại tệ với các tổ chức tín dụng nhằm “giải cơn khát” thanh khoản VND. Trong đó, NHNN thực hiện mua USD giao ngay từ các ngân hàng thương mại vào ngày 5-12 với tỉ giá là 23.945 đồng/USD và sẽ bán lại lượng đó theo hợp đồng kỳ hạn 14 ngày với tỉ giá là 23.955 đồng/USD.

Về bản chất, nghiệp vụ hoán đổi ngoại tệ cho phép các ngân hàng thương mại bán USD cho NHNN để nhận VND ngay, đồng thời cam kết mua lại số USD này sau 14 ngày theo mức tỉ giá đã được ấn định từ trước. Thông qua cơ chế đó, NHNN bơm tiền đồng vào hệ thống bằng chính nguồn ngoại tệ đang dư thừa trong các ngân hàng, mà không làm thay đổi quy mô dự trữ ngoại hối. Có thể hiểu đơn giản, các ngân hàng sử dụng USD như tài sản cầm cố để vay VND trong ngắn hạn, với chi phí vốn tương đương gần 1,1%/năm cho kỳ hạn 14 ngày.

Và trước sức ép căng thẳng thanh khoản, ngày 16-12, nhóm big 4 chính thức nhập cuộc đua tăng lãi suất tiết kiệm sau thời gian dài đứng ngoài cuộc. Theo đó, Agribank, Vietcombank, VietinBank và BIDV đồng loạt tăng lãi suất tiết kiệm tại quầy ở tất cả các kỳ hạn, đánh dấu sự dịch chuyển đáng chú ý của mặt bằng lãi suất huy động nhóm ngân hàng quốc doanh.

Ở kỳ hạn ngắn, các ông lớn điều chỉnh lãi suất tiết kiệm tăng 0,3–0,5%/năm, qua đó đưa kỳ hạn 1 - 2 tháng tại Agribank lên 2,4%/năm, ba ngân hàng còn lại ở 2,1%/năm; kỳ hạn 3 - 5 tháng, Agribank 2,7%/năm, các ngân hàng khác 2,4%/năm.

Tại các kỳ hạn chủ chốt, mức lãi suất tăng mạnh hơn với biên độ dao động từ 0,5 -0,6%/năm, đưa kỳ hạn 6 - 11 tháng tại Agribank lên 3,8%/năm, còn tại Vietcombank, VietinBank và BIDV cùng ở mức 3,5%/năm. Kỳ hạn 12 tháng, cả bốn ngân hàng cùng ở 5,2%/năm, và 24 tháng đạt 5,3%/năm, mức cao nhất sau đợt điều chỉnh này.

Đối với doanh nghiệp, mức lãi suất cho vay vốn lưu động dao động dưới 9%/năm vẫn được xem là trong khả năng chịu đựng. Ảnh: T.L

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, chuyên gia tài chính ngân hàng nhận định việc lãi suất nhích lên cuối năm không phải tín hiệu tiêu cực. Điều này phản ánh nền kinh tế đang dịch chuyển từ phục hồi thận trọng sang tăng trưởng năng động hơn, nhu cầu vốn gia tăng thực chất.

"Lãi suất tăng là phản ánh tự nhiên của cung cầu, nhưng sẽ không có tình trạng tăng sốc đối với hệ thống", ông Huân nhấn mạnh và cho rằng đây là lúc người dân cần thận trọng khi dùng đòn bẩy tài chính, không nên đặt cược vào việc lãi suất sớm đảo chiều.

Về phía doanh nghiệp, ông Nguyễn Thanh Tuấn cho rằng khi chi phí tài chính gia tăng, việc chuyển ngân hàng không còn hiệu quả vì mặt bằng chung đều đi lên. Giải pháp duy nhất là chủ động tái cấu trúc, cải thiện biên lợi nhuận gộp và giảm phụ thuộc vào đòn bẩy tài chính.

Lãi suất huy động dự báo khó hạ nhiệt

Chứng khoán Vietcombank (VCBS) nhận định, lãi suất tiền gửi nhiều khả năng sẽ nhích lên vào cuối năm, chủ yếu xuất phát từ hai yếu tố.

Thứ nhất, áp lực thanh khoản trong hệ thống ngân hàng gia tăng khi tín dụng dự kiến sẽ bứt tốc mạnh vào giai đoạn cuối nă, với mức tăng trưởng cả năm ước đạt 18-20%. Tính đến cuối tháng 10, tín dụng tăng 13,37% so với cuối năm 2025, cho thấy nhu cầu vốn mạnh mẽ trong nền kinh tế.

Thứ hai, rủi ro tỷ giá USD/VND vẫn hiện hữu, trong bối cảnh cầu ngoại tệ tăng vào mùa cao điểm nhập khẩu cuối năm.

Chi tiết lãi suất tiết kiệm nhóm Big 4 (từ 16-12)

Kỳ hạn 1-2 tháng: Agribank cao nhất 2,4%/năm; Vietcombank, VietinBank, BIDV cùng mức 2,1%/năm.
Kỳ hạn 3-5 tháng: Agribank 2,7%/năm; 3 ngân hàng còn lại 2,4%/năm.
Kỳ hạn 6-11 tháng: Agribank 3,8%/năm; nhóm còn lại 3,5%/năm.
Kỳ hạn 12 tháng: Cả 4 ngân hàng đồng loạt niêm yết 5,2%/năm.
Kỳ hạn 24 tháng: Cả 4 ngân hàng cùng đạt 5,3%/năm (mức cao nhất hiện tại).

THÙY LINH

Nguồn PLO : https://plo.vn/lai-suat-dao-chieu-di-len-nguoi-vay-tien-nin-tho-post886830.html