Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đào Minh Tú phát biểu tại Hội nghị
Phát biểu tại hội nghị, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú nhấn mạnh, lúa gạo là một trong những ngành nông sản xuất khẩu chủ lực của nước ta. Nhằm mục tiêu đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia tiên phong trong sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp..., Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 1490/QĐ-TTg ngày 27/11/2023 phê duyệt Đề án: “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”.
“NHNN và ngành ngân hàng đã triển khai nhiều giải pháp về tín dụng nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp vùng ĐBSCL phát triển sản xuất kinh doanh nói chung và trong sản xuất lúa chất lượng cao nói riêng”, Phó Thống đốc cho biết.
Theo thông tin chia sẻ tại Hội nghị, tính đến cuối tháng 9/2024, huy động trên địa bàn các tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL đạt khoảng 857 nghìn tỷ đồng (đáp ứng 72% nhu cầu vốn tín dụng trên địa bàn), tăng 6,1% so với cuối năm 2023; tổng dư nợ tín dụng đạt khoảng 1,18 triệu tỷ đồng, tăng 8% so với cuối năm 2023. Trong đó, dư nợ đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn của vùng đạt khoảng 643 nghìn tỷ đồng, tăng 7% so với 2023, chiếm 54% tổng dư nợ trên địa bàn.
Riêng đối với ngành lúa gạo - là thế mạnh của vùng luôn có mức tăng trưởng tín dụng cao, hiện đạt khoảng 124 nghìn tỷ đồng, tăng 18% so với cuối năm 2023, chiếm khoảng 11% dư nợ tín dụng vùng và chiếm 53% dư nợ tín dụng lúa, gạo toàn quốc.
Bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, NHNN cho biết, nhận thức được vai trò quan trọng của nông nghiệp và giá trị các mặt hàng nông sản chủ lực của vùng ĐBSCL, trong đó có ngành hàng lúa, gạo, thời gian qua, ngành ngân hàng đã triển khai nhiều các giải pháp về tín dụng nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh các ngành này nói riêng, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng ĐBSCL nói chung.
Bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, NHNN chia sẻ thông tin tại sự kiện
Cụ thể, về cơ chế, chính sách tín dụng, NHNN đã trình Chính phủ ban hành riêng 01 Nghị định (Nghị định số 55/2015/NĐ-CP và Nghị định số 116/2018/NĐ-CP) về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn, với nhiều ưu đãi về mức cho vay không có tài sản bảo đảm. Bên cạnh đó, chính sách khuyến khích sản xuất nông nghiệp theo mô hình liên kết, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, cơ chế xử lý nợ đặc thù (cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ, khoanh nợ); giảm lãi suất đối với khách hàng mua bảo hiểm trong nông nghiệp…
“NHNN cũng đã có chính sách trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VNĐ thấp hơn (hiện nay là 4%/năm) đối với các lĩnh vực ưu tiên (trong đó có lúa gạo)...”, bà Giang thông tin.
Về chỉ đạo, điều hành, trong những năm qua, NHNN đã tổ chức nhiều Hội nghị về thúc đẩy tín dụng đối với ngành lúa gạo vùng ĐBSCL và có văn bản chỉ đạo các TCTD tập trung nguồn vốn đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng phục vụ các khâu sản xuất - chế biến - đến thu mua, tiêu thụ, xuất khẩu gạo;
Đồng thời, duy trì, nâng hạn mức tín dụng; giảm lãi suất cho vay; miễn giảm các loại phí dịch vụ, đồng thời, linh hoạt trong việc áp dụng cơ chế bảo đảm tiền vay, đa dạng hóa các chương trình, sản phẩm tín dụng phù hợp... Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi cho thương nhân, doanh nghiệp, người sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực lúa gạo trong quan hệ tín dụng với ngân hàng.
Agribank là ngân hàng chủ lực trong giai đoạn đầu thực hiện Dự án
Nhằm phát huy các kết quả đạt được trong công tác tín dụng phục vụ và phát triển ngành lúa gạo, trong 01 năm qua NHNN đã chủ động, tích cực phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND 12 tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL để xây dựng và ban hành Chương trình cho vay ưu đãi 01 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng ĐBSCL theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định 1490.
Một số nội dung chính của Chương trình cho vay tại Đề án “Nghiên cứu, đề xuất xây dựng Chương trình tín dụng hỗ trợ liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm lúa gạo chất lượng cao và phát thải thấp vùng đồng bằng sông Cửu Long giữa hợp tác xã với các doanh nghiệp; thời gian triển khai từ 2025-2030”.
Thứ nhất là về các giai đoạn triển khai. Chương trình cho vay theo 02 giai đoạn (căn cứ theo 02 giai đoạn triển khai Đề án theo Quyết định 1490), trong đó giai đoạn thí điểm từ nay tới cuối năm 2025 do Agribank là ngân hàng chủ lực cho vay và giai đoạn mở rộng từ khi kết thúc thí điểm tới năm 2030 tại các TCTD.
Hiện nay, căn cứ vào nội dung khung Chương trình cho vay theo chỉ đạo của NHNN, Agribank đã ban hành văn bản hướng dẫn nội bộ để triển khai thí điểm cho vay. Đồng thời, NHNN khuyến khích các TCTD khác đăng ký cho vay trong giai đoạn thí điểm và đề nghị các ngân hàng sẵn sàng văn bản hướng dẫn để triển khai ngay trong giai đoạn mở rộng thực hiện.
“Giai đoạn đầu, ngân hàng chủ lực là Agribank nhưng tiếp theo là các ngân hàng khác cùng tham gia bởi đó là quyền lợi và trách nhiệm”, Phó Thống đốc Tú cho biết.
Bà Phùng Thị Bình, Phó tổng giám đốc Agribank - Ngân hàng chủ lực cho vay trong giai đoạn đầu thực hiện Dự án, phát biểu tại Hội nghị
Thứ hai là về nguồn lực và nguyên tắc cho vay. TCTD thực hiện cho vay bằng nguồn vốn tự huy động của TCTD, do đó, việc cho vay được thực hiện theo cơ chế thương mại với các điều kiện cho vay theo quy định hiện hành của TCTD đối với khách hàng.
Thứ ba là về thời hạn và mục đích cho vay. Đáp ứng nhu cầu vốn ngắn, trung, dài hạn của tất cả các khâu (sản xuất, thu mua, chế biến, tiêu thụ) trong liên kết lúa gạo.
“Khảo sát thực tế cho thấy, các doanh nghiệp cần vốn trung dài hạn nhưng phải vay vốn ngắn hạn. Nguyên nhân không phải NHTM không muốn cho vay mà bởi vì huy động ngắn hạn nhiều hơn, nếu cho vay dài hạn sẽ dẫn đến rủi ro kỳ hạn. Do vậy, việc liên kết được thực hiện hiệu quả, các NHTM sẽ mạnh dạn cho vay”, Phó Thống đốc nói.
Thứ tư là về lãi suất cho vay. TCTD chủ động cân đối nguồn vốn, tiết giảm chi phí để xem xét áp dụng lãi suất cho vay thấp hơn tối thiểu 01%/năm so với lãi suất cho vay của kỳ hạn tương ứng đang áp dụng đối với khách hàng cùng kỳ hạn/cùng nhóm.
“Ít nhất 1% hoặc nhiều hơn 2-3% càng tốt”, Phó Thống đốc Tú nhấn mạnh thêm.
Những đề xuất để chương trình cho vay đạt hiệu quả
Theo NHNN, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần kịp thời tổng hợp, công bố chung các vùng chuyên canh, các liên kết và chủ thể tham gia liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm lúa gạo chất lượng cao và phát thải thấp vùng đồng bằng sông Cửu Long theo quy định tại Quyết định 1490/QĐ-TTg để các tổ chức tín dụng tiếp cận, xem xét, quyết định cho vay.
UBND 12 tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL, xác định, lập danh sách và công bố vùng chuyên canh, các liên kết và chủ thể tham gia liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm lúa gạo chất lượng cao và phát thải thấp trên địa bàn theo Quyết định 1490/QĐ-TTg theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
Đồng thời gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổng hợp và công bố chung để tổ chức tín dụng tiếp cận, xem xét, quyết định cho vay. Kịp thời thông báo cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn những trường hợp chủ thể không còn tham gia liên kết lúa gạo. Giao cơ quan chuyên môn của địa phương căn cứ định mức kinh tế kỹ thuật do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành để xác định và công bố trên trang thông tin điện tử của tỉnh, thành phố về định mức chi phí thực tế thực hiện khâu sản xuất lúa gạo trong liên kết lúa gạo theo tiêu chuẩn...
Đối với ngành Ngân hàng, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú đã đưa ra một số chỉ đạo.
Đối với NHNN chi nhánh 12 tỉnh, thành phố tại ĐBSCL, NHNN chỉ đạo, theo dõi việc cho vay theo Chương trình của các chi nhánh Agribank trên địa bàn; Phối hợp với các Sở, Ban, Ngành trong việc tổ chức thực hiện Chương trình trên địa bàn; kịp thời tham mưu cho NHNN, UBND tỉnh, thành phố xử lý các vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai cho vay.
Đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Đẩy mạnh cho vay theo Chương trình; xác định việc thực hiện cho vay trong giai đoạn thí điểm là nhiệm vụ chính trị; Tăng cường công tác truyền thông, thông tin tại vùng ĐBSCL để các khách hàng doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ nông dân biết và tiếp cận chính sách. Kịp thời báo cáo NHNN những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình cho vay theo Chương trình.
Hội nghị do Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Phạm Thiện Nghĩa đồng chủ trì
Về phía các NHTM khác, Phó Thống đốc chỉ đạo, xem xét đăng ký cho vay trong giai đoạn thí điểm và sẵn sàng văn bản hướng dẫn để triển khai ngay trong giai đoạn mở rộng thực hiện.
Với Hiệp hội doanh nghiệp, ngành hàng: Hướng dẫn, tuyên truyền về Chương trình cho vay để các thành viên nắm bắt, tiếp cận chính sách thuận lợi.
Với các hộ dân, tổ hợp tác, hợp tác xã, doanh nghiệp tham gia Đề án: Chủ động phối hợp cung cấp đầy đủ, minh bạch thông tin về tình hình tài chính, hoạt động, xây dựng kế hoạch, phương án sản xuất kinh doanh... để Agribank có cơ sở thẩm định, quyết định cho vay. Thực hiện đúng và đầy đủ các nội dung trong thỏa thuận liên kết giữa các bên; thỏa thuận cho vay ký kết với Agribank, các tổ chức tín dụng cho vay.
Nhuệ Mẫn