Lại vẫn là 'bắt cóc bỏ đĩa'?

2 giờ trướcBài gốc

Các quầy, sạp bên trong chợ Ngã Tư Sở bị bỏ không, nhưng nhiều người dân lại tràn ra vỉa hè để bán hàng. (Ảnh VĂN HỌC)

Quy hoạch "có vấn đề"!

Ngày 1/8, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội ban hành Công văn số 4373/UBND-KT về việc triển khai thực hiện Nghị quyết của Hội đồng nhân dân thành phố về xử lý dứt điểm các chợ không phù hợp quy hoạch, các tụ điểm kinh doanh tự phát và hoạt động giết mổ gia súc, gia cầm nhỏ lẻ trên địa bàn. Thành phố giao Sở Công thương Hà Nội chủ trì phối hợp các sở, ngành liên quan, các xã, phường xây dựng giải pháp xử lý dứt điểm các chợ tạm, chợ cóc. Hướng dẫn địa phương rà soát, phân loại, lập kế hoạch xử lý và duy trì trật tự sau giải tỏa. Đề xuất cơ chế hỗ trợ, huy động nguồn lực xã hội hóa để cải tạo, phát triển hệ thống chợ.

Từ nhiều năm qua, thành phố đã có không ít lần tổ chức ra quân, nhằm kiểm soát, xóa chợ tạm, chợ cóc, song chỉ một thời gian ngắn, tình trạng lại tái diễn. Một nghịch lý là, chợ tạm, chợ cóc thường xuyên nhộn nhịp, trong khi nhiều chợ truyền thống, chợ dân sinh được xây dựng khang trang lại vắng khách. Cá biệt, chợ Ngã Tư Sở gần như bị bỏ hoang, trong khi nhiều hộ tụ họp bên ngoài để buôn bán.

Theo thống kê, thành phố hiện có hơn 400 chợ chính, trong đó riêng khu vực nội thành có hơn 70 chợ truyền thống. Tuy nhiên, vì tiện lợi nên người dân tại nhiều khu dân cư chỉ thích mua sắm tại chợ tạm, chợ cóc được bày bán tràn lan nơi vỉa hè, lề đường. KTS Phạm Thanh Tùng, Chánh văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam, cho rằng, đô thị Hà Nội hình thành bốn loại chợ, là chợ truyền thống, chợ dân sinh, chợ đầu mối và chợ cóc. Những năm qua, việc quy hoạch, cải tạo chợ đang bị biến tướng. Không ít chợ truyền thống sau khi cải tạo đã không còn là chợ mà trở thành những siêu thị hoặc chung cư cao tầng… Một vấn đề khác, các nhà thầu mới chỉ đưa ra bản vẽ quy hoạch để làm sao phục vụ cho lợi ích của chính họ mà chưa hướng tới lợi ích cho người dân.

Đồng quan điểm, KTS Trần Huy Ánh (Ủy viên Ban Thường vụ, Hội Kiến trúc sư Hà Nội) cho biết thêm: Nguyên nhân của tình trạng chợ chính thì vắng, chợ cóc lại đông là do những bất cập về quy hoạch, không nghiên cứu thấu đáo các yếu tố giao thông, luồng tuyến cung cầu, thói quen sinh hoạt mua sắm của người dân.

Những nút thắt cần gỡ

Còn có một tình trạng đáng báo động nữa là hiện nay rất nhiều chợ truyền thống, chợ dân sinh bị xuống cấp trầm trọng, chưa được cải tạo, sửa chữa, như: chợ Đại Từ, chợ Xanh Linh Đàm, chợ Lủ, chợ Quang, chợ Yên Sở, chợ Ngã Tư Sở… gây lãng phí lớn về nguồn lực. Ông Cao Hữu Giáp, Chủ nhiệm Hợp tác xã Dịch vụ thủy sản, Thương mại tổng hợp Yên Sở cho biết: “Chợ Yên Sở đã xuống cấp trầm trọng từ nhiều năm qua, nên người dân, tiểu thương phải làm việc trong môi trường ẩm thấp, nước cũng lênh láng, dây điện chằng chịt, nguy cơ cháy nổ cao”.

Lo lắng cho các hộ kinh doanh, bà Nguyễn Thị Loan, Trưởng ban Công tác Mặt trận phường Hoàng Mai, bày tỏ: Dự án Xây dựng và quản lý khai thác chợ cá Yên Sở được lãnh đạo thành phố cho phép Hợp tác xã Dịch vụ thủy sản, Thương mại tổng hợp Yên Sở nhận chuyển nhượng và góp vốn bằng quyền sử dụng với 6.127,3m2 đất, tổng vốn đầu tư hơn 51 tỷ đồng, nhà đầu tư góp 30%, còn lại là vốn xã hội hóa. Chúng tôi mong mỏi dự án nhanh chóng được triển khai, để bà con có nơi chốn làm việc an toàn, hiệu quả.

Dẹp chợ cóc, chợ tạm là góp phần xây dựng đô thị văn minh, cải thiện môi trường sống, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia phân tích, việc huy động lực lượng để kiểm soát tình trạng tái lấn chiếm, duy trì đường thông hè thoáng chỉ là giải pháp tạm thời, để giải quyết vấn đề từ gốc, đạt các mục tiêu đề ra, chính quyền phải tiến hành song song các chương trình cải tạo, xây mới những không gian phù hợp, đáp ứng đúng nhu cầu mua bán, trao đổi, sinh hoạt của người dân.

Được biết, trong giai đoạn 2024-2025, thành phố Hà Nội có kế hoạch đầu tư xây mới 17 chợ, trong đó năm 2024 hoàn thành năm chợ, năm 2025 hoàn thành 12 chợ; đồng thời, cải tạo, sửa chữa, nâng cấp 21 chợ. Tuy nhiên, tiến độ triển khai còn rất chậm do gặp nhiều vướng mắc. Chợ thì đang chờ hướng dẫn về thủ tục giao đất cho thuê đất, có chợ phải điều chỉnh chủ trương đầu tư... Sở Công thương Hà Nội cho rằng, trong điều kiện nguồn lực nhà nước có hạn, việc kêu gọi xã hội hóa đầu tư kinh doanh, khai thác chợ là rất cần thiết. Tuy nhiên, hiện việc đầu tư kinh doanh, khai thác chợ hiệu quả không cao nên khó thu hút nguồn lực xã hội hóa. Với những chợ đã chuyển đổi mô hình quản lý cũng không đủ khả năng duy trì, nâng cấp, cải tạo.

Sở Công thương Hà Nội kiến nghị, cơ quan có thẩm quyền cần xây dựng cơ chế hỗ trợ về miễn, giảm tiền thuê đất, về ưu đãi lãi suất cho vay đối với các doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia đầu tư xây dựng, quản lý, kinh doanh, khai thác chợ.