Lâm Đồng: Ba cao tốc huyết mạch vướng ba 'điểm nghẽn' cần tháo gỡ

3 giờ trướcBài gốc

Nhiều "điểm nghẽn"

Lâm Đồng đang bước vào giai đoạn mới với những dự án hạ tầng lớn mang tính chiến lược. 3 tuyến cao tốc gồm Tân Phú – Bảo Lộc, Bảo Lộc – Liên Khương và Gia Nghĩa – Chơn Thành không chỉ có ý nghĩa kết nối vùng mà còn là chìa khóa mở cánh cửa phát triển du lịch, nông nghiệp công nghệ cao, thương mại và logistics.

Cao tốc Bảo Lộc – Liên Khương khởi công cuối tháng 6/2025, nhưng đến nay vẫn chưa thể triển khai đầu tư xây dựng.

Trong đó, 2 dự án cao tốc Tân Phú – Bảo Lộc và Bảo Lộc – Liên Khương được xem là “xương sống” của hành lang kết nối Lâm Đồng với TP Hồ Chí Minh, đồng thời mở ra tuyến giao thông chiến lược mới cho vùng Tây Nguyên. Tổng vốn đầu tư của hai dự án này lên tới hơn 35.000 tỷ đồng, nhưng thực tế triển khai lại chưa được như kỳ vọng.

Cao tốc Tân Phú – Bảo Lộc dài 66 km, trong đó 11 km đi qua Đồng Nai và 55 km đi qua Lâm Đồng. Tuyến được thiết kế 4 làn xe, vận tốc khai thác giai đoạn đầu 80 km/h, dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2027. Tổng vốn đầu tư hơn 18.000 tỷ đồng, với phần vốn nhà nước tham gia 6.500 tỷ đồng, còn lại do liên danh các nhà đầu tư huy động.

Đến nay, dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư, hoàn tất cắm mốc giải phóng mặt bằng, triển khai khu tái định cư ở Đồng Nai và Lâm Đồng. Tuy nhiên, việc khởi công vẫn bị chậm do chồng lấn với hơn 224ha đất quy hoạch khai thác bô-xít. Vấn đề vốn cũng khiến dự án khó khăn, khi một phần ngân sách Trung ương chưa thể giải ngân, còn địa phương thì gánh áp lực lớn với 4.500 tỷ đồng vốn đối ứng.

Trong khi đó, cao tốc Bảo Lộc – Liên Khương dài gần 74 km, tổng mức đầu tư hơn 17.700 tỷ đồng, do liên danh T&T – Phương Trang (FUTA) – Phương Thành đầu tư. Dự án đã khởi công từ tháng 6/2025, được thiết kế theo tiêu chuẩn cao tốc loại A, tốc độ tối đa 100 km/h khi hoàn chỉnh.

Hiện nay, nhà đầu tư đang triển khai khảo sát, thiết kế kỹ thuật, rà phá bom mìn. Tuy nhiên, nhiều khu tái định cư tại Bảo Lộc, Bảo Lâm, Di Linh, Đức Trọng chưa được bàn giao, thậm chí còn vướng sự phản đối của người dân vì chưa đồng thuận phương án bồi thường. Vốn Trung ương dự kiến hỗ trợ 2.500 tỷ đồng vẫn chưa có kế hoạch giải ngân cụ thể, khiến địa phương gặp khó trong xử lý mặt bằng.

Nếu cả hai dự án không sớm được tháo gỡ vướng mắc, nguy cơ lỡ tiến độ 2027 là hiện hữu. Điều này đồng nghĩa với việc Quốc lộ 20 tiếp tục bị quá tải, còn giấc mơ một tuyến cao tốc hoàn chỉnh từ TP Hồ Chí Minh lên Đà Lạt sẽ phải kéo dài thêm nhiều năm nữa.

Khác với hai dự án trên, cao tốc Bắc – Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa – Chơn Thành lại có ý nghĩa liên kết vùng. Tuyến đi qua địa bàn tỉnh Đắk Nông và Bình Phước cũ (nay là tỉnh Lâm Đồng và Đồng Nai), đóng vai trò trục động lực mới kết nối Tây Nguyên với Đông Nam Bộ.

Cao tốc Gia Nghĩa – Chơn Thành khởi công một số dự án thành phần nhưng tiến độ vẫn ì ạch.

Dự án được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư từ năm 2024, chia thành nhiều dự án thành phần. Trong đó, dự án thành phần 2 (xây dựng đường gom và cầu vượt ngang tại Đắk Nông cũ) có tổng vốn hơn 338 tỷ đồng, còn dự án thành phần 4 (bồi thường, tái định cư) có vốn hơn 662 tỷ đồng.

Một số gói thầu đã khởi công từ tháng 4/2025 nhưng tiến độ vẫn ì ạch. Hiện tỷ lệ giải ngân mới đạt khoảng 19%, nhiều hạng mục vẫn dừng ở khâu thủ tục.

Điểm nghẽn lớn nhất là phạm vi tuyến trùng gần 20 km với mỏ bô-xít Nhân Cơ – nơi đã được cấp phép khai thác. UBND tỉnh đã kiến nghị Bộ Công Thương sớm có ý kiến để điều chỉnh phương án khai thác, song đến nay chưa có phản hồi. Khi chưa xử lý xong chồng lấn này, mặt bằng không thể bàn giao cho thi công, kéo lùi toàn bộ tiến độ.

Việc chậm trễ ở tuyến Gia Nghĩa – Chơn Thành không chỉ ảnh hưởng đến riêng Lâm Đồng mà còn gây hệ lụy cho cả mạng lưới cao tốc Bắc – Nam phía Tây. Nếu tuyến đường này chậm, việc hình thành một hành lang vận tải song song với Quốc lộ 14 (thường xuyên quá tải) sẽ bị trì hoãn, kéo theo nhiều hệ quả về kinh tế – xã hội.

Cần sự vào cuộc quyết liệt

Thực tế cho thấy, cả 3 dự án cao tốc tại Lâm Đồng đều đang cùng mắc kẹt ở ba “điểm nghẽn”: thiếu vốn giải ngân kịp thời, chồng lấn với quy hoạch khoáng sản và công tác giải phóng mặt bằng chậm. Mặc dù địa phương đã nỗ lực triển khai, nhưng nếu thiếu sự tháo gỡ từ Chính phủ và các bộ ngành thì tiến độ khó được bảo đảm.

Nếu 3 dự án cao tốc hoàn thành đúng tiến độ, Lâm Đồng sẽ có một mạng lưới cao tốc hoàn chỉnh, trở thành cửa ngõ kết nối Tây Nguyên với TP Hồ Chí Minh và Đông Nam Bộ.

Việc sớm ban hành nghị định hướng dẫn các luật liên quan đến PPP, đấu thầu, khoáng sản; cũng như cơ chế đặc thù trong bố trí vốn, sẽ là chìa khóa giúp các dự án này “khởi thông”.

Nếu hoàn thành đúng tiến độ, Lâm Đồng sẽ có một mạng lưới cao tốc hoàn chỉnh, trở thành cửa ngõ kết nối Tây Nguyên với Đông Nam Bộ, tạo cú hích lớn cho phát triển kinh tế – xã hội. Ngược lại, nếu tiếp tục chậm trễ, cơ hội bứt phá hạ tầng của Lâm Đồng sẽ bị bỏ lỡ, ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh của toàn vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Các chuyên gia giao thông nhận định, ba tuyến cao tốc này khi hoàn thành sẽ thay đổi hoàn toàn diện mạo hạ tầng của Lâm Đồng và vùng lân cận. Chẳng hạn, thời gian di chuyển từ TP Hồ Chí Minh đến Đà Lạt sẽ rút ngắn còn khoảng 3 giờ thay vì 6–7 giờ như hiện nay. Điều này không chỉ tạo thuận lợi cho khách du lịch mà còn giúp các doanh nghiệp nông nghiệp, công nghiệp dễ dàng vận chuyển hàng hóa.

Theo tính toán, lưu lượng phương tiện qua lại trên Quốc lộ 20, đặc biệt vào mùa cao điểm du lịch, đã vượt quá năng lực thiết kế. Các tuyến cao tốc mới sẽ góp phần giảm áp lực, nâng cao an toàn giao thông. Song song đó, sự xuất hiện của cao tốc Gia Nghĩa – Chơn Thành sẽ mở ra hành lang vận tải mới, kết nối Tây Nguyên với các cảng biển lớn ở Đông Nam Bộ, tạo lợi thế cho xuất khẩu nông sản.

Viên Hữu

Nguồn Doanh Nghiệp : https://doanhnghiepvn.vn/doanh-nghiep/lam-dong-ba-cao-toc-huyet-mach-vuong-ba-diem-nghen-can-thao-go/20250915042605715