Nhiều nhà dân bị ngập sâu trong bùn đất do vỡ hồ chứa trên núi Tân Lai (xã Tuy Phong, Lâm Đồng). Ảnh: Nguyễn Thanh/TTXVN
Cụ thể vụ việc hồ chứa nước của Công ty TNHH thương mại Trang Trại Việt trên núi Tân Lai bị vỡ, nước chảy xuống khu vực thôn 2, xã Tuy Phong, cuốn trôi 4 người, làm 1 người tử vong và gây thiệt hại nhiều hoa màu, nhà cửa, tài sản của người dân tối 1/11 vừa qua. Qua các báo cáo của chủ sở hữu và chính quyền địa phương, hồ chứa nước bị vỡ trên không được cấp phép xây dựng.
Ngay sau khi xảy ra sự cố, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng đã trực tiếp xuống hiện trường kiểm tra tình hình thực tế và đưa ra những chỉ đạo cấp bách. Cụ thể các sở, ngành và địa phương được yêu cầu khẩn cấp rà soát các công trình hồ chứa nước ngoài ngân sách đầu tư. Khi phát hiện các hồ chứa nước xây dựng không phép, trái phép, ngành chức năng và chính quyền địa phương cương quyết yêu cầu tháo nước, tháo dỡ công trình để ngăn chặn nguy cơ gây nguy hiểm cho khu vực.
Theo thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, trên địa bàn toàn tỉnh hiện có 526 hồ chứa với 97 hồ chứa lớn, 204 hồ chứa vừa, 206 hồ chứa nhỏ. Doanh nghiệp quản lý, khai thác 287 hồ chứa, trong đó có 11 hồ chứa có cửa van thủy lực, ngoài ra có 24 hồ có cửa van nhỏ khác. Cùng đó, các tổ chức quản lý thủy lợi ở địa phương (đơn vị trực thuộc UBND cấp huyện cũ) quản lý 195 hồ chứa, không có công trình có cửa van; tổ chức tư nhân, tổ chức liên quan khác quản lý 44 hồ chứa; trong đó, có 1 công trình có cửa van.
Nhìn chung, việc vận hành các hồ chứa có cửa van được thực hiện đúng quy trình, kịp thời, đạt hiệu quả cao trong bảo đảm an toàn công trình, cắt giảm lũ cho hạ du và tích nước phục vụ đa mục tiêu sau mùa mưa. Cụ thể trong các đợt mưa, lũ cuối tháng 10 và đầu tháng 11 năm 2025, các hồ chứa có cửa van được vận hành đúng quy trình, chủ động điều tiết sớm, đảm bảo an toàn công trình và giảm ngập lụt vùng hạ du, nhất là đối với khu vực 2 vừa qua xuất hiện lũ có tần suất thiết kế, kiểm tra.
Nước từ hồ chứa trên núi Tân Lai (xã Tuy Phong, Lâm Đồng) đổ ập xuống, cuốn theo đất đá, gây nhiều thiệt hại về tài sản, tính mạng người dân. Ảnh: Nguyễn Thanh - TTXVN
Các hồ đã vận hành tiêu nước đệm, mở cửa tràn hợp lý theo diễn biến mưa lũ. Một số hồ chứa đã chủ động vận hành mở tối đa cửa tràn xả lũ để khi thượng nguồn có mưa, nước về hồ sẽ tự tràn qua ngưỡng tràn, đảm bảo an toàn công trình. Việc xả lũ được thông báo kịp thời đến chính quyền và người dân hạ du, bảo đảm an toàn trong suốt quá trình vận hành. Đa số các hồ có mực nước hiện tại thấp hơn mực nước dâng bình thường, bảo đảm dung tích phòng lũ đón các đợt mưa tiếp theo.
Toàn tỉnh hiện có 148 công trình hư hỏng, xuống cấp tại nhiều hạng mục khác nhau cần bố trí kinh phí để kịp thời nâng cấp, sửa chữa lớn nhằm đảm bảo an toàn cho công trình và khu vực hạ du. Mặc dù các đơn vị quản lý, vận hành công trình đã chủ động bố trí kinh phí duy tu, bảo dưỡng tuy nhiên chỉ thực hiện những hạng mục nhỏ do kinh phí còn hạn chế.
Sở Nông nghiệp và Môi trường đã tham mưu, đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét bố trí kinh phí để kịp thời nâng cấp, sửa chữa các công trình này, tuy nhiên đến nay chỉ một số ít công trình được bố trí kinh phí thực hiện. Một số công trình thủy lợi do đã xây dựng từ lâu, đến nay hồ sơ bị thất lạc nên không còn thông số kỹ thuật gây khó khăn trong việc vận hành, thực hiện quy định về quản lý an toàn đập.
Phương tiện cơ giới được huy động hỗ trợ người dân khắc phục thiệt hại do vỡ hồ chứa trên núi Tân Lai (xã Tuy Phong, Lâm Đồng). Ảnh: Nguyễn Thanh/TTXVN
Để giải quyết hiện trạng trên, Sở Nông nghiệp và Môi trường đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét bố trí kinh phí để kịp thời nâng cấp, sửa chữa lớn các công trình hư hỏng nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công trình và khu vực hạ du. Áp dụng khoa học công nghệ trong khai thác, vận công trình thủy lợi; nhất là việc đồng bộ dữ liệu giữa tài nguyên nước và thủy lợi, đồng bộ dữ liệu giữa các hệ thống quan trắc khí tượng thủy văn, hệ thống giám sát vận hành… nhằm tăng mức độ chính xác, hiệu quả trong quá trình khai thác, vận hành.
Ngoài ra, Sở cũng đề nghị các đơn vị, địa phương tuyên truyền, phổ biến rộng rãi hơn nữa các quy định của pháp luật trong công tác bảo vệ các công trình thủy lợi, tăng cường kiểm tra, xử lý triệt để các hành vi vi phạm các quy định của pháp luật về quản lý, bảo vệ các công trình thủy lợi trên địa bàn...
Chu Quốc Hùng (TTXVN)