Lâm Đồng quyết tâm gỡ 'thẻ vàng' IUU trong đợt thanh tra lần 5

3 giờ trướcBài gốc

Với đợt thanh tra của EC lần thứ 5 dự kiến trong tháng 10/2025, được xem là “cơ hội cuối cùng” để Việt Nam chứng minh cam kết. Vì thế, cùng với cả nước, Lâm Đồng đang tăng tốc hoàn thành các khuyến nghị trước đợt sát hạch quan trọng này, với phương châm đối diện chứ không đối phó.

“Điểm nóng” vi phạm IUU

Tàu thuyền khai thác vi phạm lãnh hải nước ngoài bị tiêu hủy. Ảnh: Ngọc Lân

Gần 8 năm kể từ khi EC tuýt còi, phạt “thẻ vàng” IUU, ngành thủy sản Việt Nam bị thiệt hại nặng nề. Trước tình hình đó, ngành nông nghiệp đã triển khai hàng loạt các biện pháp quyết liệt, từ hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường quản lý tàu cá, kiểm soát việc truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác và đặc biệt xử lý mạnh tay tàu cá vi phạm ở vùng biển nước ngoài. Với rất nhiều nỗ lực, qua 4 đợt thanh tra, EC ghi nhận Việt Nam có những bước tiến vượt bậc. Vì thế, trong đợt thanh tra lần 5 này, dù vẫn còn nhiều khó khăn, nhưng ngư dân, doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản, ngành nông nghiệp và hệ thống chính trị đều hy vọng có thể giành lại “thẻ xanh” cho ngành thủy sản.

Cảng cá La Gi - Nơi có số lượng tàu thuyền nhiều thường xuyên cập bến. Ảnh: Ngọc Lân

Là một trong những địa phương có số phương tiện tàu cá đánh bắt xa bờ lớn của tỉnh, cũng từng là “điểm nóng” khi liên tục để xảy ra nhiều vụ tàu cá, ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài, phường Phước Hội đã triển khai nhiều biện pháp cứng rắn nhằm hạn chế tình trạng này.

Từ năm 2022, khi ba tàu cá bị Malaysia bắt giữ, Đồn Biên phòng Phước Lộc đã thành lập Tổ phản ứng nhanh để kiểm soát chặt chẽ tàu thuyền ra vào cửa biển. Mỗi cán bộ, chiến sĩ được giao phụ trách 2-3 phương tiện, trực tiếp giám sát, tuyên truyền và chịu trách nhiệm nếu xảy ra vi phạm.

Các lực lượng còn phối hợp với địa phương “đi từng ngõ, gõ từng nhà” để tuyên truyền, vận động 47 tàu cá có nguy cơ cao ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài. Trung tá Hồ Anh Tuấn - Đồn trưởng Đồn Biên phòng Phước Lộc cho biết: “Nhờ giám sát chặt chẽ, nắm bắt nguồn tin từ cơ sở, Tổ phản ứng nhanh này kịp thời phát hiện các trường hợp có biểu hiện nghi ngờ để chủ động ngăn chặn. Bên cạnh đó, thông qua hệ thống giám sát hành trình tàu cá, mỗi đảng viên, chiến sĩ cũng nhanh chóng phối hợp với địa phương, cán bộ thôn, khu phố nắm thông tin khi phát hiện tàu cá mất kết nối trên 6 giờ hoặc vượt ranh giới trên biển, liên lạc với gia đình, kịp thời ngăn chặn từ sớm, từ xa các đối tượng có dấu hiệu vi phạm”.

Bộ Đội Biên phòng tỉnh Lâm Đồng tuyên truyền đến các ngư dân về chống khai thác IUU

Dù đã triển khai nhiều biện pháp “vừa rắn vừa buông”, nhưng năm 2024, phường vẫn để xảy ra một vụ tàu cá dài 13,8 mét vi phạm, bị bắt giữ ở vùng biển nước ngoài. Dù tàu có đầy đủ đăng ký và giấy phép, nhưng do chưa lắp thiết bị VMS nên bị mất kết nối. Hiện các cơ quan chức năng đang củng cố hồ sơ xử lý hình sự theo Nghị quyết 04/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao.

Đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng

Không chỉ ở Phước Hội, các địa phương ven biển khác như phường Phan Thiết, Đặc khu Phú Quý, xã Liên Hương… đều thành lập Tổ phản ứng nhanh, kết hợp tuyên truyền, vận động, ký cam kết và giám sát ngư dân. Từ chỗ chưa hiểu “IUU” là gì, nay hầu hết ngư dân, thuyền trưởng đều nắm rõ quy định, trở thành tuyên truyền viên tích cực.

Ngư dân Nguyễn Hữu Thanh, phường Phan Thiết luôn tích cực tham gia các buổi tuyên truyền, tập huấn về Luật biển quốc tế, vùng biển nước ngoài, chống khai thác IUU

Nguồn lợi hải sản ngày càng cạn kiệt, nhiều ngư dân dùng ngư cụ cấm khiến môi trường biển bị tàn phá. Khi hiểu rõ luật và hậu quả, tôi luôn khuyên anh em trong tổ đoàn kết khai thác không xâm phạm lãnh hải nước ngoài, không dùng ngư cụ cấm. Nhờ vậy, hơn 3 năm nay, Phan Thiết không còn vụ vi phạm IUU nào.

Ngư dân Nguyễn Hữu Thanh, phường Phan Thiết - Người có hơn 47 năm gắn bó với biển

Bộ đội Biên phòng tuần tra, tuyên truyền IUU với các thuyền viên khi tàu thuyền vào neo đậu tại Cảng cá Phan Thiết. Ảnh: Ngọc Lân

Được biết, UBND tỉnh Bình Thuận (cũ) đã ban hành hàng trăm văn bản triển khai thực hiện các chỉ đạo của Trung ương, của Tỉnh ủy về công tác chống khai thác IUU, phát triển bền vững ngành thủy sản. Từ ngày 1/7/2025, tỉnh Lâm Đồng mới được thành lập, Ban Chỉ đạo chống khai thác IUU tỉnh vẫn xác định chống khai thác IUU là nhiệm vụ trọng tâm, có ý nghĩa quan trọng và phải thực hiện xuyên suốt, không bị đứt gãy.

Do đó, sau khi hợp nhất, UBND tỉnh Lâm Đồng đã ban hành Kế hoạch số 1278/KH-UBND ngày 6/8/2025 triển khai đợt cao điểm thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm chống khai thác IUU theo chỉ đạo của Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU, Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Tháng 9 vừa qua được xem là tháng cao điểm để Lâm Đồng hoàn thiện các khuyến nghị mà EC đã chỉ ra trong các đợt thanh tra trước, trong đó kiểm soát tàu nguy cơ cao vi phạm vùng biển nước ngoài và truy xuất nguồn gốc thủy sản là một trong những tiêu chí quan trọng. Ông Nguyễn Văn Chiến – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Theo kế hoạch, trong tháng 10/2025, Đoàn kiểm tra EC sẽ qua Việt Nam kiểm tra việc gỡ “thẻ vàng” lần thứ 5. Do đó, ngành nông nghiệp tỉnh đang thực hiện mục tiêu “kép” là vừa tập trung chống khai thác IUU, sẵn sàng chủ động đón Đoàn Thanh tra EC vào Việt Nam, cùng cả nước gỡ “Thẻ vàng”, vừa tập trung thúc đẩy, xây dựng “chuỗi giá trị hải sản khai thác”, tạo nguồn nguyên liệu sạch cho chế biến, xuất khẩu trong năm 2025.

Lực lượng chức năng làm ngày đêm đăng ký vét sạch tàu 3 không

Tại phiên họp trực tuyến lần thứ 16 của Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác IUU vào ngày 7/10, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh phải quyết tâm gỡ “thẻ vàng” trong năm 2025, do đó phải cương quyết tuyên chiến với khai thác IUU, yêu cầu các tỉnh, thành có biển kiểm điểm hàng tuần và xử lý dứt điểm các vụ vi phạm hình sự trước 15/10/2025. Ngay sau đó, UBND tỉnh Lâm Đồng đã ban hành văn bản chỉ đạo khẩn, yêu cầu các đơn vị “hành động khẩn trương, quyết liệt, tuần sau tốt hơn tuần trước”, xác định rõ người chịu trách nhiệm cho từng nhiệm vụ.

Theo đó, các đơn vị, địa phương trong tỉnh đã tăng cường cao điểm thực hiện công tác đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản cho tàu cá. Bên cạnh đó, Trung tâm giám sát tàu cá tỉnh tổ chức trực ban 24/24 giờ để theo dõi, giám sát, kịp thời phát hiện, cảnh báo tàu cá mất kết nối VMS, vượt ranh giới vùng khai thác trên biển để xử lý. Các đơn vị chức năng tiếp tục thực hiện nghiêm việc kiểm soát tàu cá xuất nhập bến, ra vào cảng và hoạt động trên biển theo đúng quy định. Tỉnh tiếp tục triển khai đồng bộ, quyết liệt các nhóm giải pháp nhằm ngăn chặn tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài…

Đối diện, không đối phó

Tuần tra, kiểm soát tàu cá trên biển

Trước tính chất cấp bách, Bí thư Tỉnh ủy Y Thanh Hà Niê Kđăm đã ban hành Chỉ thị 04 về tăng cường lãnh đạo công tác chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành thủy sản. Chỉ thị yêu cầu các cấp ủy, chính quyền xác định đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, lâu dài, gắn với phát triển kinh tế biển và hội nhập quốc tế.

Tỉnh ủy yêu cầu người đứng đầu cấp ủy, chính quyền chịu trách nhiệm trực tiếp; huy động cả hệ thống chính trị cùng tham gia; thường xuyên kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm tàu cá vi phạm. Công tác truyền thông được đẩy mạnh, tập trung tuyên truyền về tác hại, hậu quả và chế tài xử phạt vi phạm IUU; đồng thời, phổ biến các quy định hình sự mới để răn đe, ngăn ngừa.

Đặc biệt, tỉnh kiên quyết chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, lập danh sách tàu và ngư dân có nguy cơ cao để theo dõi, tuyên truyền và giao cán bộ phụ trách giám sát tận cơ sở. Việc đăng ký, đăng kiểm, cấp phép khai thác, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình được triển khai đồng bộ; tàu không đủ điều kiện sẽ không được phép ra khơi.

Công tác truy xuất nguồn gốc và kiểm soát sản lượng khai thác cũng được thực hiện nghiêm, bảo đảm nguồn nguyên liệu “sạch” cho chế biến, xuất khẩu. Lâm Đồng đang xây dựng chuỗi liên kết khai thác - thu mua - chế biến, gắn quản lý nghề cá với phát triển kinh tế biển bền vững.

Song song đó, tỉnh tập trung xử lý dứt điểm các vụ tàu cá vi phạm, không để tồn đọng, kéo dài; rà soát, hoàn thiện các đề án, chương trình thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2045.

Cùng với sự chỉ đạo sâu sát từ Ban Bí thư của Chỉ thị số 32-CT/TW, các nghị định thay thế, sửa đổi, bổ sung đã được ban hành, các công điện chỉ đạo liên tục của Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia…; cũng như các Chỉ thị kịp thời của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lâm Đồng về chống khai thác IUU, hy vọng trong đợt thanh tra lần thứ 5 sắp tới, Lâm Đồng sẽ góp sức cùng cả nước giành lại “thẻ xanh” IUU.

Tính đến nay, toàn tỉnh có 8.407 tàu cá chiều dài từ 6m trở lên được đăng ký và cập nhật trên cơ sở dữ liệu quốc gia VNFishbase. Đặc biệt, 2.710 tàu cá “3 không” đã được thực hiện đăng ký, đưa vào quản lý theo Thông tư số 06/2024/TT-BNNPTNT.

Minh Vân - Thanh Nhàn

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/lam-dong-quyet-tam-go-the-vang-iuu-trong-dot-thanh-tra-lan-5-396047.html