Làm gì để giữ vững danh hiệu Thành phố Sáng tạo Âm nhạc UNESCO ?

16 giờ trướcBài gốc

Mô hình Sân khấu ca nhạc ngoài trời góp phần thúc đẩy hình ảnh Đà Lạt - thành phố âm nhạc.

Tìm cơ chế mới

Sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vào ngày 1/7/2025, những thách thức về tư cách pháp lý và thực hiện cam kết quốc tế đã đặt ra cho Đà Lạt những bài toán cấp bách. Làm thế nào để vùng đất mộng mơ này tiếp tục duy trì và phát huy danh hiệu này trong bối cảnh mới?

Âm nhạc Đà Lạt không chỉ là những buổi biểu diễn nghệ thuật, mà đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống đô thị. Âm nhạc ở Đà Lạt là sự hòa quyện giữa thiên nhiên, con người và bản sắc văn hóa đặc trưng. Từ các sự kiện âm nhạc quy mô quốc tế như Dalat Music Festival, Color Fun Festival, Dalat Best Dance Crew, cho đến các chương trình có chiều sâu như Hòa âm Cồng chiêng Đông Nam Á hay Di sản Âm nhạc của Tương Lai (MHF), Đà Lạt đã không chỉ thể hiện sự sáng tạo, mà còn thể hiện sự nghiêm túc trong việc xây dựng bản sắc âm nhạc riêng biệt, gắn liền với chiến lược phát triển bền vững của địa phương. Tuy nhiên, việc Đà Lạt chuyển thành các phường thuộc tỉnh Lâm Đồng từ tháng 7/2025, đã đặt ra yêu cầu cấp thiết phải điều chỉnh lại cơ chế điều phối và tổ chức thực hiện các cam kết với UNESCO sao cho phù hợp với bối cảnh mới. Dù bản chất giá trị văn hóa không thay đổi, cơ cấu hành chính mới đòi hỏi một mô hình quản trị linh hoạt hơn, có khả năng kết nối giữa Trung ương và địa phương, bảo đảm tính liên tục trong cam kết quốc tế.

PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Phương - Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam cho rằng: “Việc bảo đảm tính liên tục trong cam kết quốc tế phụ thuộc vào việc thiết lập cơ chế đại diện phù hợp và được quốc tế công nhận. Đồng thời, phải gắn kết nội dung sáng tạo âm nhạc với quy hoạch tổng thể và chiến lược phát triển văn hóa của tỉnh”. Đây là yêu cầu không chỉ mang tính hành chính, mà còn là nền tảng quan trọng để Đà Lạt duy trì và phát huy vị thế trong mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Thời gian tới, tỉnh Lâm Đồng cần sớm phối hợp với Cục Hợp tác Quốc tế và UNESCO để xác định cơ chế pháp lý phù hợp, tránh rơi vào thế bị động trong quá trình tái cấu trúc hành chính.

Còn theo TS. Nguyễn Phương Hòa - Cục trưởng Cục Hợp tác Quốc tế, việc thực hiện các sáng kiến trong giai đoạn 2023 - 2027 sẽ là căn cứ quan trọng trong chu kỳ đánh giá định kỳ của UNESCO. Bà khuyến cáo rằng: “Nếu không bố trí đủ nguồn lực tài chính, nhân lực và đầu mối hợp tác quốc tế có năng lực, danh hiệu Thành phố Sáng tạo Âm nhạc có thể bị thu hồi sau chu kỳ đánh giá”. Vì vậy, không gian thực thi và khả năng duy trì chất lượng các sáng kiến như Festival Âm nhạc Quốc tế Lang Biang, Thanh âm của Đại ngàn, hay Mạng lưới Không gian Văn hóa và Sáng tạo Đà Lạt sẽ là những chỉ số quan trọng phản ánh năng lực thực tế trong việc duy trì danh hiệu UNESCO của Đà Lạt.

Đà Lạt là nơi diễn ra nhiều chương trình hòa nhạc đẳng cấp, mang đến những trải nghiệm âm nhạc phong phú và đa dạng cho khán giả.

Nỗ lực giữ danh hiệu

Khát vọng của Đà Lạt không chỉ dừng lại ở việc duy trì danh hiệu Thành phố Sáng tạo Âm nhạc, mà còn là một tầm nhìn dài hạn: trở thành trung tâm sáng tạo âm nhạc của khu vực châu Á, nơi các giá trị bản địa được thăng hoa trong sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, giữa nghệ thuật và du lịch, giữa cộng đồng địa phương và thế giới.

Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn nhất mà Đà Lạt hiện nay đang đối mặt, chính là sự thiếu hụt nguồn nhân lực chuyên môn ổn định và nền tảng giáo dục âm nhạc cộng đồng. PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Phương nhấn mạnh rằng, vấn đề không phải ở quy mô hay sức hút của các lễ hội âm nhạc, mà là thiếu một nền tảng giáo dục âm nhạc bài bản, nhằm duy trì và phát triển nguồn nhân lực lâu dài cho hệ sinh thái sáng tạo tại Đà Lạt. PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Phương nhận định: “Điểm yếu lớn nhất của Đà Lạt là giáo dục âm nhạc cộng đồng. Việc thành lập 1 trung tâm giáo dục âm nhạc chính quy, kết hợp đào tạo chuyên sâu và bán chuyên, sẽ tạo lực lượng nòng cốt cho sự phát triển âm nhạc sáng tạo trong dài hạn”.

Cùng với việc xây dựng nền tảng giáo dục, công nghệ, đặc biệt là chuyển đổi số hiện nay đóng vai trò quan trọng, trong việc mở rộng sức lan tỏa của âm nhạc Đà Lạt ra toàn cầu. Các hoạt động từ phát sóng trực tiếp các buổi hòa nhạc, phát triển ứng dụng trải nghiệm âm nhạc cho du khách, đến việc quản lý dữ liệu nghệ sĩ và sự kiện, đều đóng góp tích cực vào việc giúp Đà Lạt vượt qua giới hạn địa lý. Bà Phạm Thị Thanh Hường - Trưởng Ban Văn hóa, Văn phòng UNESCO tại Hà Nội gợi ý: “Đà Lạt cần nâng cấp website dalatcreativecity.com thành một trạm thông tin đa ngôn ngữ, tăng cường kết nối với các thành viên UNESCO Creative Cities Network và huy động nguồn lực từ cộng đồng doanh nghiệp để thực hiện các cam kết”.

Để thích ứng với sự thay đổi hành chính, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lâm Đồng đã đề xuất UBND tỉnh tiếp nhận toàn bộ trách nhiệm triển khai các sáng kiến trong khuôn khổ Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO, đồng thời thành lập Ban Điều hành các sáng kiến sáng tạo âm nhạc Đà Lạt, với lộ trình 2025 - 2027. Các hoạt động như: phát triển không gian văn hóa, tổ chức hội thảo quốc tế về du lịch sáng tạo và công nghiệp văn hóa, ra mắt bản đồ du lịch nghệ thuật, hay củng cố các sáng kiến đã đăng ký với UNESCO sẽ tiếp tục được duy trì, trên cơ sở phối hợp chặt chẽ giữa Trung ương và địa phương.

Khép lại bức tranh toàn cảnh về Đà Lạt, ông Jonathan Wallace Baker - Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam cho rằng: “Đà Lạt cần tận dụng sự sáng tạo và âm nhạc để thúc đẩy phát triển đô thị bền vững, tăng cường quan hệ đối tác công - tư và khuyến khích sự tham gia của thanh niên”. Phát biểu này không chỉ mang tính khuyến nghị chiến lược, mà còn gợi mở hướng đi phù hợp cho Đà Lạt trong giai đoạn mới: Phát triển dựa trên năng lực văn hóa bản địa, ứng dụng công nghệ, và kích hoạt sức mạnh cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ, để chuyển hóa danh hiệu thành động lực phát triển dài hạn.

Cục Hợp tác Quốc tế (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã đề xuất thành lập Ban Điều hành các sáng kiến sáng tạo âm nhạc Đà Lạt, do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lâm Đồng chủ trì. Cơ chế này sẽ giúp địa phương trực tiếp triển khai các sáng kiến đã cam kết, trong khi đầu mối hợp tác quốc tế vẫn được giữ ở cấp Trung ương, bảo đảm tính pháp lý và thông suốt trong việc thực hiện các cam kết quốc tế.

Ánh Nguyệt

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/lam-gi-de-giu-vung-danh-hieu-thanh-pho-sang-tao-am-nhac-unesco-386200.html