Làm gì để nông sản xuất khẩu tránh xa hệ lụy không đạt chuẩn?

8 giờ trướcBài gốc

Mới đây, Cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Đài Loan (TFDA) có văn bản thông báo về việc tăng cường kiểm tra rau súp lơ Việt Nam nhập khẩu. Theo đó, để bảo đảm an toàn vệ sinh đối với sản phẩm nhập khẩu, từ ngày 26/8 đến 25/9 năm 2025 TFDA sẽ áp dụng biện pháp kiểm tra từng lô hàng súp lơ Việt Nam nhập khẩu.

Nông sản xuất khẩu đối mặt với nhiều thách thức

TFDA cũng cho biết, trước khi hết thời hạn, nếu xét thấy cần gia hạn biện pháp này, sẽ thông báo trên cổng thông tin của Cơ quan này. Trong vòng 6 tháng gần đây, TFDA cho biết đã có 3 lô hàng rau súp lơ nhập khẩu từ Việt Nam kiểm nghiệm tại của khẩu cho kết quả không đạt tiêu chuẩn.

Các nhà thu mua quốc tế quan tâm đến khả năng truy xuất nguồn gốc, đảm bảo chất lượng và uy tín của nông sản Việt xuất khẩu.

Trước động thái như vậy, Văn phòng Kinh tế Văn hóa Việt Nam tại Đài Bắc đã thông tin để các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu rau xanh nói chung, súp lơ nói riêng được biết, tăng cường kiểm soát chất lượng rau xuất khẩu (XK), tránh bị yêu cầu trả hàng hoặc tiêu hủy.

Ngoài vấn đề của rau súp lơ, cần nhắc thêm, trong tháng 7 và tháng 8/2025, phía TFDA đã tăng cường kiểm tra giám sát sầu riêng nhập khẩu từ Việt Nam, nhất là kiểm tra trọng điểm đối với dư lượng kim loại nặng và thuốc bảo vệ thực vật của mặt hàng sầu riêng tươi. Nguyên do là vì trong vòng 6 tháng đã có tổng cộng 13 lô sầu riêng tươi nhập khẩu từ Việt Nam không đạt tiêu chuẩn khi kiểm tra tại cửa khẩu.

Từ những cảnh báo nêu trên, có thể nói tiếp tục là bài học mà ngành hàng nông lâm thủy sản Việt cần sửa chữa nếu không muốn hệ lụy tiêu cực đến XK.

Như trong công điện 150/CĐ-TTg được Thủ tướng Chính phủ ban hành vào cuối tháng 8/2025 vừa qua có lưu ý về việc tăng cường truy xuất nguồn gốc, đảm bảo chất lượng và uy tín sản phẩm nông, lâm, thủy sản Việt Nam XK.

Theo đó, đối với chuỗi trồng trọt, thực vật cần tăng cường kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật đối với các vùng trồng và cơ sở bao gói sử dụng hóa chất không có trong danh mục được phép sử dụng, hóa chất cấm sử dụng và các trường hợp không tuân thủ yêu cầu của nước nhập khẩu, không đáp ứng quy định truy xuất nguồn gốc.

Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ đạo khẩn trương khắc phục triệt để các khuyến cáo của Đoàn thanh tra EU về dư lượng thuốc trừ sâu trong sản phẩm nguồn gốc thực vật tại Việt Nam từ tháng 6/2025, đặc biệt các tỉnh Tiền Giang (nay là Đồng Tháp), Bình Thuận (nay là Lâm Đồng), Tp.HCM là các địa phương có nhiều lô hàng nông sản bị cảnh báo.

Ngoài ra, trong báo cáo gần đây, Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cũng chỉ rõ một trong những thách thức mới đối với XK nông sản là các nước sẽ tăng cường triển khai các biện pháp chống gian lận thương mại, xuất xứ hàng hóa, truy xuất nguồn gốc và an toàn thực phẩm.

Mặt khác, như chia sẻ của ông Nông Đức Lai, Tham tán thương mại Việt Nam tại Trung Quốc, thời gian vừa qua, sản phẩm nông thủy sản Việt Nam bị cơ quan Hải quan Trung Quốc cảnh báo đã có cải thiện, thế nhưng vẫn ở mức cao, mặc dù cơ quan chức năng Việt Nam đã tăng cường công tác tuyên truyền, giám sát thậm chí cả chế tài.

Và khuyến nghị được ông Nông Đức Lai đưa ra đối với các DN xuất khẩu nông sản là nên chú trọng và không ngừng nâng cao chất lượng hàng hóa nông lâm thủy sản, doanh nghiệp cần tìm hiểu nắm rõ và tuân thủ quy định của nước nhập khẩu về tiêu chuẩn chất lượng, bao bì đóng gói, truy xuất nguồn gốc. Phải kiểm soát xuyên suốt từ nuôi trồng, chế biến, bảo quản...đến XK, đảm bảo có thể truy xuất ở bất kỳ công đoạn nào trong trong chuỗi sản xuất.

Coi trọng chất lượng là hướng đi đúng

Trong khi đó, ở một số địa phương dù có thế mạnh về XK nông sản nhưng vẫn đang phải đối mặt với vấn đề nông sản không đạt chuẩn. Như trong báo cáo gần đây của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng cho rằng công tác sử dụng mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói của các tổ chức, cá nhân còn chưa được quan tâm và quản lý chặt chẽ.

“Công tác thu mua sản phẩm tại vùng trồng đăng ký còn hạn chế. Điều này đã ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng sầu riêng Việt Nam cũng như sầu riêng Lâm Đồng trên thị trường quốc tế và sẽ bị phía Trung Quốc cảnh báo cũng như đóng mã số xuất khẩu”, ông Nguyễn Hoàng Phúc, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng nêu rõ.

Cũng theo ông Phúc, một số hộ dân, HTX chưa hiểu đúng tầm quan trọng của việc ghi chép nhật ký sản xuất, dẫn đến việc ghi chép, cập nhật nhật ký canh tác còn mang tính chất đối phó, chưa phản ánh được thực tế sản xuất, từ đó gây khó khăn trong việc xác định nguồn gốc của các loại hóa chất tồn dư trên sản phẩm (nếu có).

Còn theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang, điều cần làm trong thời gian tới là nên tiếp tục thực hiện cấp mã số vùng trồng thông qua ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số.

Cơ quan này cho rằng cần tiếp tục hỗ trợ cấp mới, nâng cấp cơ sở đóng gói đạt chuẩn, theo dõi sát diễn biến thị trường, điều chỉnh kế hoạch sản xuất nhằm đáp ứng yêu cầu kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc ngày càng khắt khe. Tiến tới hoàn thiện cơ sở dữ liệu mã số vùng trồng, khuyến khích nông dân sử dụng nhật ký điện tử, phần mềm quản lý.

Bên cạnh những ý kiến nêu trên, để nông sản Việt không phải loay hoay với “bài toán” không đạt chuẩn thì các DN xuất khẩu cũng cần nâng cao được ý thức trong chuyện này.

Điều này có thể tham khảo từ XK chuối. Đứng ở góc độ của một nhà XK chuối hàng đầu của Việt Nam, ông Võ Quan Huy, Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An, cho rằng bản thân DN bắt buộc phải kiểm soát được mức dư lượng thuốc bảo vệ thực vật không chỉ với thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc mà ngay cả với Trung Quốc.

Như lời khuyên của ông Huy, các DN cần phải rất thận trọng với vấn đề này. Chỉ cần dư lượng ở ngưỡng xấp xỉ mức tối đa cho phép là phía khách hàng sẽ phản hồi.

Xét về XK chuối hiện nay sẽ thấy một trong những điểm ấn tượng là đang chiếm gần phân nửa thị trường chuối Trung Quốc (theo dữ liệu của Hải quan Trung Quốc, tính riêng nửa đầu năm 2025, chuối Việt Nam đã vượt qua Philippines để chiếm trung bình hơn 37-42% thị phần tại Trung Quốc, trong khi Philippines từng nắm giữ 70-80% thị phần thì nay chỉ còn 24,5%).

Để có được thành quả này, theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, một trong ba yếu tố làm tăng sức cạnh tranh chính là chất lượng, duy trì được chất lượng đồng đều.

Bằng việc coi trọng chất lượng, các DN xuất khẩu chuối của Việt Nam đang chọn hướng đi đúng cho mình. Đó là thống nhất một quy trình chất lượng duy nhất, từ khâu giống, canh tác đến truy xuất nguồn gốc, thay vì linh hoạt theo từng thị trường.

Thế Vinh

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn/viet-nam/lam-gi-de-nong-san-xuat-khau-tranh-xa-he-luy-khong-dat-chuan-1109364.html