Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng- Trưởng VP Luật Kết Nối trả lời:
Theo Luật Đất đai 2024 và các văn bản pháp luật liên quan hiện hành, chưa có quy định cụ thể về khái niệm "cho mượn đất".
Tuy nhiên, trong thực tế, việc cho mượn đất được hiểu là hành vi mà cá nhân hoặc hộ gia đình có quyền sử dụng đất cho phép cá nhân hoặc hộ gia đình khác sử dụng tạm thời trong một khoảng thời gian nhất định, nhằm mục đích hưởng lợi từ việc sử dụng đất đó. Việc cho mượn đất không phát sinh sự dịch chuyển quyền sử dụng đất từ người này sang người khác, người cho mượn vẫn là chủ sở hữu của quyền sử dụng đất cho mượn.
Do đó, đất đi mượn thì không thể làm thủ tục kê khai cấp sổ đỏ đứng tên người mượn được do không đúng đối tượng, không đúng quy định pháp luật. Người dân chỉ được phép kê khai, cấp sổ đỏ cho đất thuộc sở hữu của mình do nhà nước giao, nhận chuyển nhượng, thừa kế hoặc có căn cứ hợp pháp để chứng minh quyền sở hữu thuộc về mình.
Để đảm bảo quyền lợi và tránh tranh chấp, khi thực hiện việc cho mượn đất, các bên nên lập văn bản thỏa thuận rõ ràng về thời hạn, mục đích sử dụng và các điều khoản liên quan.
Tại Khoản 2 Điều 151 Luật Đất đai 2024 quy định các trường hợp Nhà nước thu hồi giấy chứng nhận đã cấp trong đó có trường hợp Giấy chứng nhận đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai tại thời điểm cấp giấy chứng nhận; Giấy chứng nhận đã cấp bị Tòa án có thẩm quyền tuyên hủy.
Như vậy, trường hợp nếu người chú tự ý kê khai cấp sổ đỏ, chưa được sự đồng ý của gia đình bạn thì việc kê khai này đã sai trình tự, thủ tục, không cấp đúng đối tượng. Bạn hoàn toàn có quyền yêu cầu hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà Cơ quan có thẩm quyền đã cấp cho chú bạn.
Tuy nhiên, bạn cũng cần xem xét và thu thập các giấy tờ về nguồn gốc sử dụng đất và căn cứ chứng minh quá trình sử dụng đất trước đây của gia đình bạn.
Đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất buộc phải hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã. Vì vậy, đối với trường hợp của bạn, cần phải thực hiện thủ tục hòa giải tại UBND cấp xã trước. Nếu hòa giải không thành, bạn sẽ gửi đơn khởi kiện đến tòa án nhân dân nơi có bất động sản để được giải quyết.
Để đảm bảo quyền lợi và tránh tranh chấp, khi thực hiện việc cho mượn đất, các bên nên lập văn bản thỏa thuận rõ ràng về thời hạn, mục đích sử dụng và các điều khoản liên quan. Việc này giúp xác định trách nhiệm và quyền lợi của mỗi bên, đồng thời tạo cơ sở pháp lý vững chắc trong trường hợp xảy ra tranh chấp.
Nguyễn Gia