Làm gì khi phát hiện phạm nhân khai gian danh tính?

9 giờ trướcBài gốc

Pháp luật hiện hành quy định rõ ràng về xác minh nhân thân của người bị buộc tội. Từ khâu xác minh sơ bộ ở công an xã, phường đến việc xác minh của điều tra viên, lấy dấu vân tay so sánh, nhận dạng đối tượng, giọng nói, trưng cầu giám định...

Tuy nhiên, có một số trường hợp hy hữu khi người bị buộc tội sử dụng tên, giấy tờ của một người khác, tòa xử xong, bản án có hiệu lực, đến giai đoạn đi chấp hành án thì mới phát hiện ra sai lệch về nhân thân bị án.

Người phạm tội dùng giấy tờ tên người khác để che giấu danh tính. Đến khi thi hành án thì bị phát hiện khai gian tên. Ảnh minh họa

Lý lịch người phạm tội không đúng

Mới đây, một trại giam tại đã đề nghị cơ quan chức năng, tòa án và VKS huyện B, TP.HCM tiếp tục xác minh làm rõ nhân thân của phạm nhân mang tên TĐ đang chấp hành án tại trại giam này.

Lý do là ngày 7-4-2025, qua công tác khai thác, phạm nhân TĐ (sinh năm 1988) khai nhận tên thật là NHT (sinh năm 1998) tại Bình Thuận.

Khoảng đầu tháng 12-2017, NHT nhặt được 1 cái ví, bên trong có 1 Giấy Chứng minh nhân dân, 1 bằng lái xe, 1 giấy khai sinh. Tất cả giấy tờ này đều mang tên TĐ.

Khoảng đầu năm 2018, T nảy sinh ý định sử dụng những giấy tờ đã nhặt mang tên TĐ để che giấu danh tính bản thân trong quá trình thực hiện hành vi vi phạm pháp luật và các hoạt động giao dịch dân sự khác.

Tháng 12-2019, T sử dụng lý lịch và giấy tờ mang tên TĐ để khai hồ sơ đi cai nghiện ma túy tại cơ sở cai nghiện. Ngày 14-7-2022, T tiếp tục sử dụng lý lịch và giấy tờ mang tên TĐ để khai báo lý lịch khi bị công an bắt về hành vi mua bán trái phép chất ma túy.

Trong suốt quá trình điều tra, truy tố, xét xử cho đến khi chấp hành án tại trại giam, T đều sử dụng giấy tờ mang tên người khác.

Có thể kháng nghị theo thủ tục tái thẩm

Trong trường hợp nêu trên, phạm nhân này đã có chủ đích sử dụng giấy tờ của TĐ để che giấu danh tính bản thân. Đến khi thi hành án thì mới bị cơ quan chức năng phát hiện khai gian lý lịch.

Việc nghi phạm sử dụng lý lịch của người khác để làm việc với các cơ quan tiến hành tố tụng dẫn đến việc bản án kết tội chưa đúng với người thực hiện hành vi phạm tội, không chỉ ảnh hưởng đến quá trình thi hành án mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người mang tên TĐ – người không thực hiện hành vi phạm tội.

Từ đây, vấn đề đặt ra là các cơ quan tố tụng, thi hành án cần làm gì để giải quyết vấn đề này.

TS-LS Nguyễn Thị Kim Vinh, Nguyên Thẩm phán TAND Tối cao

Trao đổi với PV, Tiến sĩ - Luật sư (TS-LS) Nguyễn Thị Kim Vinh, nguyên thẩm phán TAND Tối cao, cho biết: Theo khoản 2 Điều 371 BLTTHS 2015, một trong những căn cứ để kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm là “...Có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong điều tra, truy tố, xét xử dẫn đến sai lầm nghiêm trọng trong việc giải quyết vụ án”.

Theo khoản 1 Điều 379 BLTTHS 2015: “Việc kháng nghị theo hướng không có lợi cho người bị kết án chỉ được tiến hành trong thời hạn 01 năm kể từ ngày bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật.”

Trong trường hợp bị cáo có thể phải chịu tình tiết tăng nặng hoặc truy tố bổ sung đối với tội danh khác nên việc kháng nghị theo hướng không có lợi cho người bị kết án chỉ được tiến hành trong thời hạn 01 năm kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật.

"Tuy nhiên, trong trường hợp bản án đã hết thời hạn kháng nghị theo thủ tục Giám đốc thẩm, thì việc các cán bộ trại giam phát hiện ra sự việc sai nhân thân, danh tính của bị cáo cũng được xem là tình tiết mới trong vụ án.

Đây là cơ sở pháp lý để kháng nghị theo thủ tục tái thẩm vụ án theo khoản 2 Điều 398 BLTTHS 2015: Có tình tiết mà Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, Hội thẩm do không biết được mà kết luận không đúng làm cho bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật không đúng sự thật khách quan của vụ án", TS-LS Nguyễn Thị Kim Vinh nói.

Cũng theo bà, hành vi sử dụng danh tính người khác khi thực hiện hành vi phạm tội còn có dấu hiệu của tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức, quy định tại Điều 341 BLHS 2015.

Hủy án để điều tra lại do người phạm tội khai gian tên

Mới đây, TAND Cấp cao tại TP.HCM đã công bố quyết định tái thẩm vụ án TNQĐ (41 tuổi, ngụ Đồng Nai) phạm tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi.

Theo đó, Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP.HCM đã chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng VKSND Cấp cao tại TP.HCM, quyết định hủy bản án sơ thẩm ngày 6-5-2021 của TAND tỉnh Đồng Nai để điều tra lại theo đúng quy định.

Theo nội dung vụ án, từ tháng 12-2018, TNQĐ đã 10 lần hiếp dâm cháu Q (thời điểm xảy ra vụ án 9 tuổi).

Xét xử sơ thẩm, TAND tỉnh Đồng Nai tuyên phạt TNQĐ 20 năm tù về tội hiếp dâm người 16 tuổi.

Sau phiên sơ thẩm, TNQĐ và bị hại không kháng cáo. Bản án có hiệu lực từ ngày 6-6-2021, Đ đi chấp hành án tại Trại giam Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai.

Theo Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP.HCM, căn cứ lời khai của TNQĐ và lời khai của bà PTT (mẹ của TNQĐ), đều xác định Đ có tên thật là TQT.

Lời khai này phù hợp kết luận giám định của Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Đồng Nai, kết luận: Điểm chỉ vân tay ngón trỏ phải trên tờ khai CMND mang tên TQT so với điểm chỉ vân tay ngón trỏ phải trên mẫu tài liệu so sánh mang tên TNQĐ do cùng một người in ra...

Từ những cơ sở trên, có đủ căn cứ xác định người thực hiện hành vi phạm tội "hiếp dâm người dưới 16 tuổi" bị TAND tỉnh Đồng Nai xử phạt 20 năm tù có tên thật là TQĐ. Khi phạm tội, người này khai báo gian dối thành tên TNQĐ với các cơ quan và người tiến hành tố tụng tỉnh Đồng Nai.

Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP.HCM nhận định, tình tiết mới này làm thay đổi cơ bản nội dung của bản án sơ thẩm; khi điều tra, truy tố, xét xử các cơ quan tiến hành tố tụng mặc dù đã thực hiện đúng các quy định của BLTTHS nhưng không biết được. Do đó, đây là căn cứ kháng nghị theo thủ tục tái thẩm theo khoản 2 Điều 398 BLTTHS.

TRẦN LINH

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/lam-gi-khi-phat-hien-pham-nhan-khai-gian-danh-tinh-post853450.html