Làm gì với những bộ sách giáo khoa không được chọn?

3 giờ trướcBài gốc

Độc giả lựa chọn sách tại một hiệu sách trên phố Đinh Lễ (phường Hoàn Kiếm, Hà Nội). Ảnh: Trần Hiền.

Theo quyết định của Bộ GD&ĐT, bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống của NXB Giáo dục Việt Nam được lựa chọn là bộ sách giáo khoa (SGK) sử dụng thống nhất toàn quốc từ năm học 2026-2027.

Bộ GD&ĐT đánh giá một bộ SGK thống nhất sẽ tạo sự bình đẳng, có kiến thức xuyên suốt từ lớp 1 đến 12, giúp đồng bộ trong phát triển năng lực của học sinh.

Tuy nhiên hiện tại, ngoài Kết nối tri thức với cuộc sống, thị trường có hai bộ sách khác được sử dụng rộng rãi ở các trường học là Chân trời sáng tạo và Cánh diều. Bên cạnh đó còn một số sách lẻ. Vấn đề được đặt ra là khi một bộ sách thống nhất toàn quốc được chọn, những bộ sách còn lại sẽ đi về đâu?

Không thể gọi là sách thừa

Chia sẻ về vấn đề trên, bà Nguyễn Thị Việt Nga, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách TP Hải Phòng, khẳng định tất cả bộ SGK được Bộ GD&ĐT thẩm định, phê duyệt trong thời gian qua đều đạt yêu cầu về chất lượng theo chương trình giáo dục phổ thông 2018.

"Việc một bộ sách được lựa chọn làm sách giáo khoa thống nhất toàn quốc không đồng nghĩa với việc các bộ sách còn lại kém chất lượng hay không còn giá trị sử dụng", bà Nga nói.

Kết nối tri thức với cuộc sống của NXB Giáo dục Việt Nam được lựa chọn là bộ SGK sử dụng thống nhất toàn quốc. Ảnh: Ngọc Bích.

Trên thực tế, mỗi bộ sách đều có những điểm mạnh riêng, được xây dựng bởi các nhóm tác giả khác nhau, tiếp cận chương trình ở những góc độ khác nhau, góp phần làm phong phú kho học liệu quốc gia.

Trong đó, có bộ mạnh về tổ chức hoạt động học tập, có bộ phát huy tốt tư duy mở, có bộ lại gần gũi với điều kiện thực tiễn của một số vùng, miền. Chính sự đa dạng này từng là một trong những mục tiêu quan trọng của chủ trương xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa.

Việc một bộ sách được lựa chọn làm sách giáo khoa thống nhất toàn quốc không đồng nghĩa với việc các bộ sách còn lại kém chất lượng hay không còn giá trị sử dụng.

Bà Nguyễn Thị Việt Nga, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách TP Hải Phòng

Vì vậy, đại biểu cho rằng không nên và cũng không thể gọi các bộ sách không được chọn là "sách thừa". Nếu các bộ sách này chỉ nằm trong kho, đây rõ ràng là điều đáng tiếc và gây lãng phí lớn.

Lãng phí ở đây không chỉ là chi phí in ấn, phát hành, mà còn lãng phí cơ hội tận dụng tri thức để nâng cao chất lượng dạy và học, lãng phí nguồn lực trí tuệ, công sức của đội ngũ tác giả tham gia biên soạn.

Bà Nga cũng nhấn mạnh việc thống nhất một bộ sách giáo khoa xuất phát từ yêu cầu ổn định hệ thống, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục và thuận lợi cho quản lý, chứ không phải để “loại bỏ” các bộ sách khác.

"Do đó, bài toán đặt ra là sau khi thống nhất bộ SGK, chúng ta sẽ xử lý và khai thác các bộ sách còn lại ra sao?", đại biểu đặt vấn đề.

Chuyển sang học liệu tham khảo nhưng tránh chồng chéo

Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, các bộ sách không được chọn có thể chuyển từ “SGK chính thức” sang “học liệu bổ trợ, tham khảo”. Đây cũng là tinh thần mà ngành giáo dục đã nhiều lần khẳng định.

Cụ thể, các bộ sách này hoàn toàn có thể được sử dụng làm:

Tài liệu tham khảo cho giáo viên trong quá trình xây dựng kế hoạch bài dạy, đa dạng hóa cách tiếp cận nội dung, tránh dạy học rập khuôn;
Học liệu bổ trợ cho học sinh, đặc biệt là học sinh khá, giỏi hoặc học sinh có nhu cầu tự học, mở rộng kiến thức;
Nguồn tài nguyên cho phát triển học liệu số, ngân hàng câu hỏi, bài tập, học liệu dùng chung trên các nền tảng trực tuyến;
Tài liệu bồi dưỡng giáo viên, nhất là trong việc đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực.

Bên cạnh đó, bà Nga cho rằng cần nghiên cứu các cơ chế phù hợp để hạn chế thiệt hại cho các nhà xuất bản, nhất là những đơn vị đã tham gia xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa một cách nghiêm túc.

"Đây không chỉ là câu chuyện kinh tế, mà còn liên quan đến niềm tin của xã hội vào chủ trương xã hội hóa giáo dục", theo bà Nga.

Cùng với đó, bà Nga cho rằng Bộ GD&ĐT cần có hướng dẫn rõ ràng, tránh để xảy ra tình trạng mỗi nơi hiểu một cách, sử dụng một kiểu, dẫn đến chồng chéo, lúng túng, thậm chí phát sinh những cách làm không đúng tinh thần của chương trình.

Nhà sách Tân Việt (chi nhánh Royal City, phường Thanh Xuân, Hà Nội). Ảnh: Trần Hiền.

Đại biểu Quốc hội chỉ ra các nội dung cần thống nhất bao gồm:

Phạm vi và nguyên tắc sử dụng các bộ sách ngoài bộ được chọn (chỉ làm học liệu tham khảo, không thay thế sách giáo khoa chính thức);
Đối tượng sử dụng (giáo viên, học sinh, bồi dưỡng chuyên môn…);
Hình thức sử dụng (trên lớp, ngoài giờ chính khóa, học liệu số…);
Trách nhiệm của các cơ sở giáo dục và cơ quan quản lý trong việc tổ chức thực hiện.

Bà Nga lưu ý hướng dẫn này cần đủ rõ ràng để tránh lạm dụng, nhưng cũng đủ mở để khuyến khích sự linh hoạt, sáng tạo của giáo viên, đúng tinh thần chương trình giáo dục phổ thông 2018.

"Quan trọng hơn, cơ chế này giúp tối ưu hóa nguồn lực xã hội đầu tư cho SGK, triệt tiêu sự lãng phí mà vẫn duy trì được tính ổn định cần thiết của hệ thống giáo dục", đại biểu quốc hội khẳng định.

Ngọc Bích

Nguồn Znews : https://znews.vn/lam-gi-voi-nhung-bo-sach-giao-khoa-khong-duoc-chon-post1615100.html