Sinh ra và lớn lên ở vùng quê thuần nông, vợ chồng anh Lương Văn Tú (Sinh năm 1979) và chị Lư Thị Quý (Sinh năm 1989) sớm ý thức được rằng muốn làm giàu trên chính mảnh đất quê hương thì phải tìm hướng đi khác biệt, phù hợp với xu thế thị trường. Khoảng năm 2014, nhận thấy nhu cầu tiêu thụ nấm ăn ngày càng lớn, anh chị quyết định đầu tư mở cơ sở sản xuất nấm ăn các loại. Thời gian đầu, anh Tú vừa trực tiếp sản xuất nấm thương phẩm, vừa nhân giống cung cấp cho các cơ sở nuôi trồng nấm trong và ngoài tỉnh.
Chị Lư Thị Quý kiểm tra sản phẩm.
Bước ngoặt đến vào năm 2017 khi anh chị nhận thấy mô hình nuôi cấy đông trùng hạ thảo mang lại giá trị kinh tế cao. Ban đầu, mô hình chỉ được triển khai thử nghiệm trên diện tích 20 m2, hiệu quả chưa cao, thậm chí thua lỗ. Tuy nhiên, bằng sự kiên trì và tinh thần học hỏi, anh chị từng bước hoàn thiện quy trình kỹ thuật, mở rộng quy mô.
Trên khu đất rộng gần 1.000 m², vợ chồng anh Tú, chị Quý mạnh dạn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng tương đối đồng bộ, phân chia các khu chức năng riêng biệt. Toàn bộ mô hình nuôi cấy đông trùng hạ thảo được thiết kế theo quy trình khép kín, đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt về vệ sinh, nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng. Hiện nay, cơ sở duy trì quy mô khoảng 5.000 hộp nuôi mỗi lứa, với đầy đủ các phòng chức năng như phòng vô trùng, phòng lạnh, phòng cấy giống cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại gồm máy lắc, nồi hấp tiệt trùng, điều hòa nhiệt độ, máy sấy thăng hoa. Toàn bộ vốn liếng, tâm huyết và kỳ vọng của gia đình đều được dồn vào mô hình này.
Công ty tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương.
Theo chị Quý, quy trình nuôi cấy đông trùng hạ thảo đòi hỏi sự tỉ mỉ ở từng công đoạn. Nguyên liệu được sơ chế từ gạo, nhộng tằm, khoai tây nghiền, huyết rồng, nước cốt dừa, sau đó hấp tiệt trùng và làm nguội trong phòng lạnh trước khi tiến hành cấy giống. Giai đoạn nuôi sợi kéo dài từ 7 - 10 ngày, tiếp đó là tạo giá thể, nuôi giá thể và chăm sóc cho đến khi thu hoạch.
Trong suốt quá trình nuôi, các điều kiện môi trường phải được kiểm soát chặt chẽ, nhiệt độ duy trì từ 18 - 21 độ C, độ ẩm dao động 78 - 90%. Chỉ cần một khâu lơ là cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm hoặc làm hỏng cả lứa nuôi. Chị Quý chia sẻ: “Mỗi lứa đông trùng hạ thảo chỉ mất khoảng 55 - 65 ngày là có thể thu hoạch. Chi phí đầu tư cho công nghệ không quá lớn, nhưng khâu quyết định vẫn là nhân giống đúng giai đoạn, bảo đảm giống không bị thoái hóa, từ đó mới tạo ra sản phẩm có hàm lượng cordycepin, adenosine cao, an toàn cho người tiêu dùng”.
Nhờ sự cần cù, cẩn trọng và tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật, tỷ lệ nuôi cấy thành công của cơ sở hiện đạt khoảng 90%. Đông trùng hạ thảo tươi được bán với giá khoảng 70 nghìn đồng/hộp, sản phẩm sấy khô có giá khoảng 10 triệu đồng/kg. Chất lượng ổn định, giá thành hợp lý giúp sản phẩm ngày càng được thị trường đón nhận. Gia đình đầu tư 3 máy sấy thăng hoa, là kỹ thuật sấy hiện đại nhất hiện nay, giúp sản phẩm giữ nguyên được màu sắc, hương vị và dược tính; sản phẩm đông trùng hạ thảo tươi ngâm mật ong và ngâm rượu. Sản phẩm được thị trường đón nhận nhờ chất lượng ổn định, giá cả hợp lý.
Năm 2019, vợ chồng anh Tú, chị Quý thành lập Công ty trách nhiệm hữu hạn Nấm dược liệu ADENCO chuyên nuôi trồng và phân phối các sản phẩm nấm ăn và nấm dược liệu. Các sản phẩm của công ty được kiểm nghiệm chất lượng tại Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm, Bộ Y tế; có mã vạch, mã truy xuất nguồn gốc rõ ràng, đáp ứng yêu cầu của thị trường. Bên cạnh việc nâng cao chất lượng sản phẩm, doanh nghiệp còn chú trọng xây dựng thương hiệu, đầu tư mẫu mã, bao bì nhãn mác. Sản phẩm đông trùng hạ thảo ADENCO đã được chứng nhận đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh, từng bước khẳng định vị thế trên thị trường.
Song song với kênh phân phối truyền thống, anh chị còn tích cực khai thác các nền tảng thương mại điện tử như Facebook, Zalo, Shopee, Lazada nhằm quảng bá sản phẩm, mở rộng thị trường. Những phản hồi tích cực từ khách hàng chính là động lực để doanh nghiệp tiếp tục hoàn thiện và phát triển. Hiện nay, doanh thu của công ty đạt khoảng 5 - 6 tỷ đồng mỗi năm. Không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cho gia đình, mô hình còn tạo việc làm thường xuyên cho 8 - 10 lao động địa phương, với thu nhập bình quân từ 5,5 - 6 triệu đồng/người/tháng. Chị Trần Thị Thiệu, một trong những lao động gắn bó từ những ngày đầu cho biết công việc ổn định, không quá vất vả, lại gần nhà nên rất thuận lợi, đặc biệt được chủ cơ sở hướng dẫn tận tình về kỹ thuật.
Mới đây, do ảnh hưởng của bão, khu nhà xưởng của gia đình bị ngập sâu trong nước, gây thiệt hại ước tính khoảng 6 tỷ đồng. Đây là khó khăn lớn, song với tinh thần không bỏ cuộc, anh chị đã nhanh chóng khắc phục hậu quả, từng bước khôi phục sản xuất với quan điểm “còn người còn của”. Thời gian tới, vợ chồng anh chị dự định tiếp tục đầu tư máy móc, công nghệ để phát triển các sản phẩm chế biến sâu, nâng cao giá trị gia tăng, phấn đấu nâng hạng sản phẩm OCOP lên 4 sao. Với hướng đi bài bản và quyết tâm bền bỉ, mô hình nuôi cấy đông trùng hạ thảo ở Mỹ Thái hứa hẹn tiếp tục phát triển ổn định, đóng góp tích cực cho kinh tế địa phương.
Từ thực tiễn mô hình của gia đình anh Tú, chị Quý có thể thấy việc mạnh dạn đổi mới tư duy sản xuất, chủ động tiếp cận khoa học công nghệ và kiên trì theo đuổi mục tiêu đã mở ra hướng phát triển bền vững cho kinh tế nông thôn. Mô hình nuôi cấy đông trùng hạ thảo không chỉ góp phần đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp địa phương mà còn từng bước thay đổi cách nghĩ, cách làm của người dân, hướng tới sản xuất hàng hóa có giá trị gia tăng cao, đáp ứng yêu cầu thị trường hiện đại.
Trao đổi về định hướng phát triển các mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn, theo ông Ngô Ngọc Đức, Phó Chủ tịch UBND xã Mỹ Thái, thời gian tới xã sẽ tiếp tục khuyến khích người dân mạnh dạn đổi mới tư duy sản xuất, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, gắn sản xuất với xây dựng thương hiệu và tiêu thụ sản phẩm. Cùng đó phối hợp với các ngành chức năng tạo điều kiện về thủ tục, kết nối chương trình hỗ trợ, góp phần nhân rộng các mô hình kinh tế hiệu quả, từng bước nâng cao thu nhập, thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững.
Bài, ảnh: Hải Vân