Toàn cảnh thảo luận tại Tổ 9. Ảnh: Khánh Duy
Các ĐBQH nhất trí với sự cần thiết ban hành Luật An ninh mạng để tạo khung pháp lý thống nhất, toàn diện cho bảo vệ chủ quyền số quốc gia. Đồng thời, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của quá trình chuyển đổi số, bảo đảm an ninh phi truyền thống trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo (AI) hiện nay.
Về các hành vi bị nghiêm cấm, dự thảo Luật đã bổ sung hành vi sử dụng AI để giả mạo danh tính, tạo dựng hình ảnh âm thanh sai sự thật.
Khẳng định điều này là rất cần thiết, tuy nhiên, Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) cho rằng, một số hành vi liệt kê lại trùng lặp với Bộ luật Hình sự như hành vi tuyên truyền chống Nhà nước hoặc xâm nhập trái phép hệ thống thông tin. Vì vậy, đại biểu đề nghị, trong dự thảo Luật chỉ nên liệt kê các hành vi đặc thù của an ninh mạng mà Bộ luật Hình sự chưa quy định để tránh chồng chéo và bảo đảm nguyên tắc một hành vi thì một chế tài điều chỉnh.
ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) phát biểu. Ảnh: Khánh Duy
Ở góc nhìn khác, ĐBQH Trần Khánh Thu (Hưng Yên) đề nghị, cơ quan soạn thảo xem xét, rà soát để bổ sung đầy đủ các hành vi bị nghiêm cấm, đặc biệt là các hành vi sử dụng AI để tạo dựng hình ảnh lan truyền thông tin sai sự thật hay giả mạo danh tính nhằm vu cáo, lừa đảo và gây tổn hại an ninh trật tự cũng như an ninh quốc gia.
Về bảo vệ hệ thống thông tin theo cấp độ, dự thảo Luật quy định 5 cấp độ để bảo vệ hệ thống thông tin nhưng chưa có tiêu chí phân biệt cụ thể giữa các cấp độ, đặc biệt là tiêu chí “tổn hại nghiêm trọng” và “đặc biệt nghiêm trọng”.
Cho rằng, nếu không có tiêu chuẩn định lượng sẽ gây khó khăn cho các cơ quan, doanh nghiệp khi tự xác định cấp độ, dễ dẫn đến áp dụng tùy tiện, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị, giao Chính phủ quy định chi tiết bằng nghị định hướng dẫn với hệ thống tiêu chí định lượng để bảo đảm tính thống nhất và khả thi.
Bên cạnh đó, dự thảo Luật đã mở rộng đối tượng bảo vệ từ trẻ em sang người yếu thế, bao gồm người cao tuổi, người khuyết tật, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự. Đánh giá đây là một điểm rất mới và rất tiến bộ, tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga lưu ý, cần làm rõ cơ chế thực thi, đặc biệt là trách nhiệm của doanh nghiệp cung cấp nền tảng mạng xã hội và dịch vụ internet. “Thay vì yêu cầu kiểm soát nội dung thì nên quy định cơ chế cảnh báo, báo cáo và phối hợp xử lý khi phát hiện nội dung xâm hại người yếu thế”, đại biểu nêu quan điểm.
ĐBQH Trần Khánh Thu (Hưng Yên) phát biểu. Ảnh: Khánh Duy
Về phòng ngừa, xử lý hành vi xâm phạm an ninh mạng, đại biểu Trần Khánh Thu đề nghị, bổ sung đối tượng được bảo vệ là những người yếu thế như người cao tuổi hay người bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự; bổ sung các quy định phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý kịp thời các hành vi sử dụng AI để mô phỏng khuôn mặt nhằm lừa đảo, bôi nhọ và giả mạo danh tính người nổi tiếng hoặc người thân của họ, làm ảnh hưởng trật tự xã hội.
Đối với quản lý hoạt động kinh doanh sản phẩm, dịch vụ an ninh mạng, có ý kiến ĐBQH cho rằng, dự thảo Luật vẫn thiên về “tiền kiểm”, yêu cầu doanh nghiệp phải có giấy phép kinh doanh và giấy chứng nhận hành nghề. Cách tiếp cận này dễ làm tăng thủ tục hành chính và chi phí tuân thủ, nhất là đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ.
Vì vậy, các đại biểu đề nghị, cơ quan soạn thảo rà soát, có những quy định để chuyển sang cơ chế “hậu kiểm”, tức là doanh nghiệp được tự do kinh doanh nếu đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và Nhà nước kiểm tra sau khi có dấu hiệu vi phạm. Hướng quy định như vậy cũng bảo đảm phù hợp với yêu cầu đặt ra tại Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về cải cách thể chế và phát triển kinh tế số.
Minh Trang