Lần đầu tiên đề xuất trừ học phí, viện phí... cho người đóng thuế cá nhân

11 giờ trướcBài gốc

Tại Hội nghị góp ý Dự thảo dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) do Hội Tư vấn và Đại lý thuế TP.HCM vừa tổ chức ngày 5-8, không khí thảo luận diễn ra sôi nổi. Các chuyên gia đánh giá cao điểm mới đột phá của dự thảo, khi lần đầu tiên đề xuất cho phép khấu trừ chi phí y tế, giáo dục cho người phụ thuộc. Đây được xem là một bước tiến đặc biệt nhân văn, thể hiện sự lắng nghe của cơ quan soạn thảo trước gánh nặng chi tiêu có thật của người dân.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cũng thống nhất rằng một vài khoản giảm trừ mới chưa đủ sức tạo ra thay đổi lớn. Các ý kiến cho rằng chính sách vẫn còn nhiều bất cập, đặc biệt là mức giảm trừ gia cảnh cố định đã lạc hậu và biểu thuế suất thu nhập cá nhân còn quá cao. Vì vậy, để luật thực sự đi vào cuộc sống, cần một cuộc cải cách mạnh mẽ, thực chất và toàn diện hơn nữa.

Lần đầu ghi nhận chi phí thực tế

Không thể phủ nhận, điểm sáng lớn nhất của Dự thảo dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) chính là việc mở rộng các khoản được trừ. Trao đổi tại hội nghị, ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn Thuế Trọng Tín, đặc biệt hoan nghênh đề xuất cho phép giảm trừ chi phí y tế, giáo dục, đào tạo của người phụ thuộc và các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo vào các tổ chức hợp pháp.

"Đây là các đề xuất chi tiết, mang tính nhân văn, giải quyết được các vướng mắc và phù hợp với thực tiễn" - ông Được đánh giá cao.

Bước tiến này có ý nghĩa to lớn, bởi lẽ, chính sách thuế thu nhập cá nhân không còn là những con số vĩ mô xa vời mà đã thực sự chạm đến từng hóa đơn viện phí, từng khoản học phí mà các gia đình đang ngày đêm trăn trở. Nó ghi nhận một cách chính thức rằng thu nhập chịu thuế không chỉ đơn thuần là tiền lương trừ đi khoản giảm trừ gia cảnh cứng nhắc.

Các chuyên gia đánh giá cao đề xuất cho phép giảm trừ chi phí y tế, giáo dục, đào tạo của người phụ thuộc đưa vào dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế). Ảnh: QH

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, để chính sách thuế thu nhập cá nhân thực sự san sẻ gánh nặng, danh mục các khoản được trừ cần được mở rộng hơn nữa.

PGS.TS. Trần Văn Tùng, Trưởng Khoa Tài chính – Thương mại, Trường Đại học Công nghệ TP.HCM (HUTECH), đã chỉ ra trong tham luận của mình về sự cần thiết phải học hỏi kinh nghiệm quốc tế, đặc biệt là sự linh hoạt của các nước trong khu vực như Malaysia hay Thái Lan. Các quốc gia này cho phép một danh mục giảm trừ đa dạng, từ chi phí y tế cho cha mẹ, mua sách, thiết bị thể thao... phản ánh đúng gánh nặng chi tiêu đa dạng của mỗi gia đình, từ đó khuyến khích các hành vi an sinh xã hội tích cực.

Một trong những đề xuất nhận được sự đồng thuận cao nhất tại hội nghị là cho phép giảm trừ tiền trả lãi vay ngân hàng cho việc mua căn nhà để ở đầu tiên. PGS.TS. Trần Văn Tùng cũng cho rằng, đây không chỉ là sự hỗ trợ tài chính đơn thuần mà còn là một thông điệp mạnh mẽ về chính sách an sinh, giúp ổn định xã hội, giảm áp lực di dân và thúc đẩy sự phát triển bền vững của các đô thị.

Chi phí học hành cho con cái cũng là một gánh nặng khổng lồ. Vì vậy, các chuyên gia đề xuất cần cho phép trừ chi phí học phí thực tế tại các cơ sở giáo dục hợp pháp, có thể đi kèm một mức trần để đảm bảo công bằng. Theo Luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Phó giám đốc Trung tâm hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ và vừa (Hiệp hội doanh nghiệp TP.HCM), đây là đề xuất vô cùng nhân văn, sát với thực tế.

Luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Phó giám đốc Trung tâm hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ và vừa (Hiệp hội doanh nghiệp TP.HCM) góp ý mở rộng các khoản giảm trừ như lãi vay mua nhà đầu tiên, chi phí điều trị bệnh hiểm nghèo. Ảnh: QH

Theo ông Nghĩa cần mở rộng thêm khoản được giảm trừ có chứng từ các trường hợp bệnh hiểm nghèo, chi phí điều trị là cực kỳ tốn kém và kéo dài. Cần có cơ chế cho phép giảm trừ chi phí này trong nhiều kỳ tính thuế. Điều này sẽ giúp các gia đình có bệnh nhân không bị kiệt quệ tài chính, giúp họ an tâm làm việc và tiếp tục cống hiến cho xã hội.

Nhìn ra các chi phí của cuộc sống hiện đại, các chuyên gia còn đề xuất thêm việc giảm trừ cho các khoản mua bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm nhân thọ hay chi phí mua sắm xe điện để đi làm, phù hợp với xu thế sống xanh và giảm áp lực giao thông...

Giảm trừ gia cảnh: Vẫn "hụt hơi" so với thực tế giá cả

Dù các khoản giảm trừ mới là đáng quý, nhưng khoản giảm trừ gia cảnh cố định mới là "tấm lá chắn" cơ bản cho mọi người lao động. Và tấm lá chắn này, theo các chuyên gia, đang quá mỏng manh. Các phương án mà Dự thảo dự án Luật thuế Thu nhập cá nhân (thay thế) đưa ra bị cho là "chưa thỏa đáng" và chạy không kịp "bão giá".

Các doanh nghiệp, chuyên gia tại hội nghị đều đồng kiến nghị dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) cần chọn mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế ở mức cao hơn phải là 16,5 - 16,6 triệu đồng/tháng và người phụ thuộc là 6,6 triệu đồng/tháng.

Với góc nhìn dựa trên chi phí sinh hoạt tại các đô thị lớn, PGS.TS Trần Văn Tùng thậm chí còn đề xuất mức giảm trừ cao hơn là 18 triệu đồng/tháng cho bản thân người nộp thuế và 7,5 triệu đồng/tháng cho người phụ thuộc, dựa trên tính toán chi tiêu cơ bản và một phần tích lũy tối thiểu.

Các doanh nghiệp, chuyên gia kiến nghị nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế lẫn người phụ thuộc. Ảnh: QH

Quan trọng hơn, cơ chế điều chỉnh mức giảm trừ khi tính thuế thu nhập cá nhân này đang là một lỗ hổng lớn. Dự thảo thiếu tiêu chí rõ ràng sẽ làm giảm tính minh bạch và dự đoán của chính sách. Để giải quyết, các chuyên đề xuất một cơ chế "chìa khóa" tự động điều chỉnh mức giảm trừ khi CPI biến động trên 5% mà không cần chờ sửa cả bộ luật.

Đề xuất mức thuế suất tối đa chỉ 25%

Vấn đề cuối cùng nhưng không kém phần nhức nhối trong Dự thảo dự án Luật thuế Thu nhập cá nhân (thay thế) là biểu thuế suất. Việc giữ nguyên mức thuế suất cao nhất 35% đang đặt một gánh nặng không cân xứng lên vai người có thu nhập từ lương.

Chuyên gia thuế Nguyễn Thái Sơn đưa ra một so sánh đắt giá: cá nhân thu nhập cao có thể chịu thuế suất thực tế đến 28%, trong khi doanh nghiệp nhỏ chỉ nộp 15-17%. Cụ thể, một cá nhân có tổng thu nhập từ tiền lương, tiền công là 3 tỉ đồng/năm, tương đương mức thu nhập "khủng" 250 triệu đồng/tháng, mức thuế thu nhập cá nhân (TNCN) thực tế phải nộp lên tới hơn 72 triệu đồng/tháng. Điều này tương đương mức thuế suất thực tế khoảng 28% trên tổng thu nhập, một con số cho thấy gánh nặng thuế đáng kể.

Nguyên nhân chính đến từ biểu thuế lũy tiến từng phần. Sau khi trừ đi khoản giảm trừ gia cảnh (giả định 15,5 triệu đồng), phần lớn trong số thu nhập còn lại của người này sẽ lần lượt đi qua các bậc thuế từ thấp đến cao. Điểm mấu chốt là một phần thu nhập rất lớn của họ rơi vào bậc thuế cao nhất là 35%.

Trong khi đó, doanh nghiệp nhỏ với doanh thu dưới 3 tỉ đồng/năm chỉ chịu thuế suất 15%, doanh nghiệp có doanh thu đến 50 tỉ đồng cũng chỉ chịu thuế 17%.

Tại hội nghị, các ý kiến góp ý sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân giảm còn 5 bậc thuế, giảm mức thuế suất 35% xuống còn 25-30%, đồng thời tăng mức chịu thuế. Ảnh: QH

"Doanh nghiệp được trừ mọi chi phí hợp pháp trước khi tính thuế, còn người lao động chỉ được giảm trừ gia cảnh nho nhỏ, phần thu nhập còn lại đều phải chịu thuế. Điều này đặt gánh nặng quá lớn lên vai người làm công ăn lương", chuyên gia Nguyễn Thái Sơn nhấn mạnh.

Vì vậy, kiến nghị được đưa ra là Bộ Tài chính cần nghiên cứu thiết kế lại biểu thuế với mức thuế suất tối đa chỉ nên là 25%.

Một phương án khác từ PGS.TS. Trần Văn Tùng là giảm xuống 30%, đồng thời cấu trúc lại biểu thuế còn 5 bậc với khoảng cách thu nhập rộng hơn để giảm áp lực cho tầng lớp trung lưu. Ông cho rằng, trong bối cảnh cạnh tranh nhân tài toàn cầu và khu vực đang diễn ra gay gắt, một mức thuế suất quá cao sẽ khiến Việt Nam mất lợi thế so với các trung tâm tài chính, công nghệ khác.

QUANG HUY

Nguồn PLO : https://plo.vn/lan-dau-tien-de-xuat-tru-hoc-phi-vien-phi-cho-nguoi-dong-thue-ca-nhan-post864011.html