Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) - ông Phạm Đức Mạnh đã nhấn mạnh nội dung này tại buổi gặp mặt báo chí thông tin về dự thảo Luật Phòng bệnh do Bộ Y tế tổ chức hôm nay (7/11).
Bước chuyển tích cực từ Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm tới Luật Phòng bệnh
Dự thảo Luật Phòng bệnh được xây dựng trên cơ sở kế thừa 5 điều, sửa đổi 39 điều còn phù hợp của Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007.
Ông Phạm Đức Mạnh - Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh phát biểu.
Theo Phó Cục trưởng Phạm Đức Mạnh, trong bối cảnh đất nước vẫn đang đối mặt với gánh nặng kép từ cả bệnh truyền nhiễm và sự gia tăng đáng báo động của các bệnh không lây nhiễm (bệnh ung thư, tim mạch, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản...) và rối loạn sức khỏe tâm thần; cũng như dinh dưỡng không hợp lý dẫn đến hạn chế phát triển thể lực, tầm vóc người Việt; các điều kiện bảo đảm cho công tác phòng bệnh còn nhiều hạn chế... việc xây dựng, ban hành Luật Phòng bệnh với phạm vi điều chỉnh bao quát toàn diện về phòng bệnh là hết sức cần thiết.
Ông Mạnh cho biết, ngành y tế đang chuyển mạnh từ tư duy tập trung "khám bệnh, chữa bệnh" sang "chủ động phòng bệnh", "phòng bệnh từ sớm, từ xa, từ cơ sở", chú trọng bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe toàn diện, liên tục theo vòng đời.
Do đó, dự thảo Luật Phòng bệnh được thiết kế dựa trên 5 nhóm chính sách lớn đã được Chính phủ thông qua, bao gồm: Phòng, chống bệnh truyền nhiễm; phòng, chống bệnh không lây nhiễm; phòng, chống các rối loạn sức khỏe tâm thần; Dinh dưỡng trong phòng bệnh và các điều kiện bảo đảm để phòng bệnh.
Dự thảo Luật Phòng bệnh gồm 6 chương, 41 điều. Luật ra đời sẽ thể chế hóa đầy đủ, toàn diện đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về phòng bệnh, được khẳng định trong Hiến pháp: "Mọi người có quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe, bình đẳng trong việc sử dụng các dịch vụ y tế và có nghĩa vụ thực hiện các quy định về phòng bệnh, khám bệnh, chữa bệnh";
Đặc biệt là Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 09/9/2025 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân và Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới.
Bổ sung đối tượng trong chương trình tiêm chủng mở rộng và hình thức tiêm chủng bắt buộc
Ông Phí Văn Kiên, Phụ trách Phòng Quản lý tiêm chủng quốc gia, Cục Phòng bệnh phát biểu.
Nội dung cơ bản của dự thảo Luật Phòng bệnh tập trung vào 2 nhóm, theo đó, với nhóm nội dung sửa đổi, hoàn thiện của Luật phòng chống bệnh truyền nhiễm, dự thảo Luật đã quy định rõ về cách thức phân loại bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm và thanh toán, loại trừ một số bệnh truyền nhiễm lưu hành.
Đồng thời, quy định các biện pháp phòng, chống bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm (như giám sát bệnh truyền nhiễm; cách ly y tế; kiểm dịch y tế; bảo đảm an toàn, an ninh sinh học trong xét nghiệm; vắc xin, sinh phẩm và tiêm chủng...).
Liên quan đến nội dung về tiêm chủng, tại buổi trao đổi thông tin, ông Phí Văn Kiên, Phụ trách Phòng Quản lý tiêm chủng quốc gia, Cục Phòng bệnh cho hay, theo quy định tại Luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm (năm 2007) hiện hành, Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia tiêm miễn phí vắc xin cho 2 nhóm đối tượng, là phụ nữ có thai và trẻ em dưới 6 tuổi.
Triển khai Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị, trong dự thảo Luật Phòng bệnh, cơ quan soạn thảo đã mở rộng đối tượng trong Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia đối với nhóm người cao tuổi, đối tượng tham gia công tác phòng chống dịch, các đối tượng chính sách ưu tiên…
"Việc mở rộng những đối tượng này trong Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia sẽ hướng tới tiêm chủng trọn đời cho người dân Việt Nam"- ông Phí Văn Kiên nhấn mạnh.
Một điểm mới nữa trong dự thảo này có liên quan đến việc tiêm chủng bắt buộc. Cụ thể, dự thảo đề xuất bổ sung hình thức tiêm chủng một liều và tiêm chủng theo chiến dịch vào Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Hai hình thức này là tiêm chủng bắt buộc, sẽ được ngân sách nhà nước bảo đảm, ngoài hình thức tiêm chủng thường xuyên hiện nay.
Đặc biệt, dự thảo Luật đã bổ sung các biện pháp khác theo quy định của pháp luật về tình trạng khẩn cấp và phòng thủ dân sự khi dịch bệnh vượt quá khả năng, điều kiện ứng phó, khắc phục hậu quả; quyền, nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Đáng chú ý, dự thảo Luật đã quy định ngày Sức khỏe toàn dân Việt Nam là ngày 07 tháng 4 hằng năm nhằm lan tỏa tinh thần "chủ động phòng bệnh" trong toàn dân.
Phòng, chống các rối loạn sức khỏe tâm thần- phần quan trọng của sức khỏe toàn diện
Lần đầu tiên sức khỏe tâm thần được đề xuất luật hóa. Ảnh minh họa
Với nhóm nội dung bổ sung mới so với quy định hiện hành, dự thảo Luật đã chú trọng công tác phòng, chống bệnh không lây nhiễm: quy định các biện pháp phòng, chống bệnh, các yếu tố nguy cơ gây bệnh; phát hiện sớm, dự phòng bệnh và quản lý bệnh tại cộng đồng.
Trong đó, dự thảo Luật Phòng bệnh bổ sung quy định về khám sức khỏe định kỳ và khám sàng lọc để thể chế Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị: "Người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm một lần từ năm 2026".
Đặc biệt, dự thảo Luật này đặc biệt quan tâm việc phòng, chống các rối loạn sức khỏe tâm thần. Đây là nội dung bổ sung mới, sức khỏe tâm thần là một phần quan trọng của sức khỏe toàn diện. Luật quy định các yếu tố nguy cơ, phát hiện sớm và các biện pháp phòng ngừa mắc rối loạn sức khỏe tâm thần; quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng, chống rối loạn sức khỏe tâm thần;
Cùng với đó, dự thảo Luật Phòng bệnh cũng chú trọng vấn đề dinh dưỡng trong phòng bệnh, nhấn mạnh nguyên tắc thực hiện dinh dưỡng trong phòng bệnh là phải thực hiện trong suốt vòng đời, chú trọng dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời từ khi mang thai đến trẻ dưới 24 tháng tuổi (Đây là giai đoạn vàng quyết định thể lực và tầm vóc của trẻ em do yếu tố dinh dưỡng).
Đồng thời Luật quy định cụ thể về dinh dưỡng cho một số nhóm đối tượng (phụ nữ có thai, bà mẹ cho con bú và trẻ dưới 24 tháng tuổi; trẻ em, lứa tuổi học đường, người lao động và người cao tuổi).
"Luật Phòng bệnh khi được ban hành được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng pháp lý toàn diện, góp phần nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần, tầm vóc và chất lượng cuộc sống của người Việt Nam"- ông Phạm Đức Mạnh nói.
Thái Bình/Ảnh: Trần Minh