Làn đường riêng cho các phương tiện xanh

7 giờ trướcBài gốc

Nhu cầu cấp thiết phát triển làn riêng cho xe đạp, xe máy điện

Trong bối cảnh giao thông đô thị đối mặt với hàng loạt thách thức như ùn tắc kéo dài, ô nhiễm không khí gia tăng và tai nạn giao thông diễn biến phức tạp, yêu cầu cấp thiết đặt ra là phải xây dựng một hệ thống giao thông bền vững, an toàn và thân thiện với môi trường. Điều này càng trở nên quan trọng khi Việt Nam đã cam kết đạt mục tiêu phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050 theo Thỏa thuận Paris và các mục tiêu phát triển bền vững.

Thúc đẩy giao thông xanh không chỉ là giải pháp giảm khí thải từ phương tiện cá nhân, mà còn là định hướng lâu dài trong việc thay đổi thói quen di chuyển, chuyển dịch sang các phương tiện không phát thải như xe đạp, xe máy điện. Trong xu thế đó, nhiều địa phương đã bắt đầu tính đến việc quy hoạch và phát triển làn đường riêng cho các loại phương tiện xanh này - một giải pháp không chỉ góp phần cải thiện chất lượng không khí mà còn đảm bảo an toàn cho người tham gia giao thông, đồng thời giảm áp lực cho hạ tầng đô thị hiện nay.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Hà Lan cùng đạp xe dạo phố Hà Nội. Ảnh: VGP

Trước hết, việc phát triển làn đường riêng cho xe đạp, xe máy điện đảm bảo an toàn giao thông cho người sử dụng các phương tiện này. Hiện nay, xe đạp và xe máy điện thường phải di chuyển chung với ô tô và xe máy xăng trên các tuyến đường đông đúc, dẫn đến nguy cơ tai nạn cao. Một làn đường riêng biệt sẽ giảm thiểu rủi ro, tạo điều kiện thuận lợi để người dân yên tâm sử dụng phương tiện xanh.

Thứ hai, việc phát triển các làn đường này góp phần thay đổi thói quen giao thông của người dân. Khi có hạ tầng riêng biệt, an toàn và thuận tiện dành cho các phương tiện như xe đạp, xe máy điện, người dân sẽ dần thay đổi thói quen phụ thuộc vào ô tô, xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Việc này không chỉ giảm áp lực lên hệ thống giao thông công cộng và hạ tầng đường bộ, mà còn góp phần hình thành một lối sống xanh, lành mạnh và bền vững hơn trong cộng đồng đô thị.

Thứ ba, làn đường này sẽ giúp cải thiện sức khỏe cộng đồng. Đi xe đạp không chỉ là phương thức di chuyển mà còn là hình thức vận động thể chất, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến lối sống ít vận động như béo phì, tim mạch. Hay đi xe máy điện với động cơ không phát thải giúp giảm ô nhiễm tiếng ồn và khí thải, mang lại môi trường sống trong lành hơn.

Tại Hà Nội, từ năm 2024 Sở Giao thông vận tải đã đưa tuyến đường dành riêng cho xe đạp vào hoạt động. Được biết, tuyến đường dành cho xe đạp có khả năng kết nối ga Láng của đường sắt Cát Linh - Hà Đông và ga số 8 của đường sắt Nhổn - ga Hà Nội. Tuyến đường này được kỳ vọng thúc đẩy người dân tại Thủ đô sử dụng phương tiện xanh, bảo vệ môi trường. Tuy vậy, từ khi đi vào khai thác, nhiều vấn đề đã được người dân phản ánh, như mùi hôi thối từ dòng sông Tô Lịch, rác thải; đoạn đường quá ngắn... khiến nhu cầu sử dụng của người dân không cao.

Đặc biệt Thủ tướng Chính phủ Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 20/CT-TTg, yêu cầu Hà Nội cấm xe môtô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch (xăng, dầu) vào khu vực vành đai 1 từ ngày 1/7/2026. Dự kiến đến ngày 1/1/2028 sẽ hạn chế cả ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong vành đai 1 và 2; đến năm 2030 áp dụng với toàn bộ phương tiện cá nhân chạy bằng xăng, dầu trong phạm vi vành đai 3.

Đây là bước ngoặt lớn trong chính sách quản lý giao thông đô thị tại Việt Nam, thể hiện rõ cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng và giảm phát thải khí nhà kính theo mục tiêu COP26. Tuy nhiên, để chủ trương này không trở thành gánh nặng cho người dân và đảm bảo hiệu quả thực thi, việc phát triển hạ tầng đi kèm đặc biệt là làn đường riêng cho xe đạp và xe máy điện càng trở lên cấp thiết hơn.

Tín hiệu “giao thông xanh” từ các đô thị lớn

Tại nhiều thành phố lớn trên thế giới, phát triển làn đường dành riêng cho xe đạp và xe máy điện được xem là một trong những giải pháp bền vững nhằm giải quyết đồng thời hai bài toán nan giải: ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường. Việc khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng phương tiện không phát thải không chỉ góp phần giảm thiểu lượng khí CO₂, mà còn giúp hạ nhiệt độ bề mặt đô thị - vốn đang bị tác động nặng nề bởi hiệu ứng đảo nhiệt do bê tông hóa và phương tiện cơ giới gây ra. Đồng thời, đây cũng là bước đi quan trọng trong chiến lược xây dựng môi trường sống lành mạnh, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và nâng cao chất lượng không khí.

Hà Lan - quốc gia được mệnh danh là “thiên đường của xe đạp” là ví dụ điển hình về việc quy hoạch đô thị gắn liền với phương tiện không phát thải. Với hệ thống hơn 35.000 km làn đường dành riêng cho xe đạp, cùng các quy định ưu tiên xe đạp tại giao lộ, nước này đã biến xe đạp trở thành phương tiện chính của người dân. Theo thống kê của Bộ Cơ sở Hạ tầng và Quản lý Nước Hà Lan, xe đạp hiện chiếm khoảng 27% tổng số chuyến đi trong khu vực đô thị và gần 50% tại các thành phố như Amsterdam và Utrecht. Chính phủ cũng thường xuyên đầu tư bảo trì hệ thống làn đường, mở rộng điểm đỗ, lắp đặt đèn tín hiệu riêng cho xe đạp, và tích hợp với các loại hình giao thông công cộng khác như tàu điện và xe buýt.

Tại thành phố Boston (Hoa Kỳ), sau khi hoàn tất làn đường dành riêng cho xe đạp trên cầu Massachusetts Avenue vào năm 2021, tỉ lệ người dân sử dụng xe đạp đã gia tăng đáng kể. Số liệu từ Sở Giao thông vận tải Massachusetts cho thấy, lượng người đi xe đạp qua khu vực này tăng gần 20% chỉ sau một năm triển khai, trong khi tai nạn giao thông liên quan đến xe đạp cũng giảm rõ rệt nhờ hạ tầng tách biệt và an toàn hơn.

Tại Hàn Quốc, trong hơn một thập kỷ qua, chính phủ đã triển khai kế hoạch phát triển hạ tầng đạp xe quy mô lớn. Một trong những trọng tâm là xây dựng các tuyến đường dành riêng cho xe đạp chạy dọc theo bốn con sông lớn với tổng chiều dài hơn 1.700 km. Các địa phương còn tích cực thiết kế mạng lưới đạp xe đô thị, bao gồm mở rộng làn đường, xây dựng trạm nghỉ chân, bãi đỗ xe đạp, thậm chí lắp đặt phòng tắm công cộng nhằm phục vụ người dân đạp xe đi làm hoặc đi học. Đáng chú ý, nhiều thành phố như Seoul và Busan đã đưa ra chính sách hỗ trợ tài chính cho người dân mua xe đạp điện, xem đây là giải pháp thay thế an toàn và sạch hơn cho xe máy truyền thống.

Tại thành phố Nam Minh (Trung Quốc) xe máy điện có khu vực chờ đèn riêng (khoanh tròn xanh) tại các giao lộ lớn. Ảnh: ITDP China

Tại Trung Quốc, chính sách kiểm soát xe máy chạy xăng đã được áp dụng từ nhiều năm nay nhằm cải thiện chất lượng không khí, giảm tai nạn giao thông và khuyến khích sử dụng các phương tiện thân thiện với môi trường. Điển hình là thành phố Nam Ninh nơi được mệnh danh là “thành phố xanh” đã xây dựng một hệ sinh thái giao thông toàn diện cho xe máy điện. Chính quyền địa phương triển khai đồng bộ các biện pháp như: kẻ vạch làn đường riêng cho xe máy điện, lắp đặt lan can phân tách làn ô tô - xe điện, xây dựng hệ thống bãi đỗ thông minh và trạm sạc công cộng trên khắp địa bàn.

Ngoài ra, nhằm giảm ùn tắc tại các nút giao lớn, Nam Ninh còn bố trí làn chờ và làn rẽ riêng cho xe máy điện, giúp phương tiện này vận hành linh hoạt hơn trong giờ cao điểm. Chu kỳ đèn tín hiệu giao thông cũng được tối ưu hóa, kết hợp với đèn LED dẫn hướng thông minh để nâng cao an toàn. Tại một số khu vực có mật độ lưu thông cao, thành phố đã xây dựng đường hầm hoặc cầu vượt dành riêng cho xe máy điện, giúp tách biệt hoàn toàn khỏi làn xe cơ giới và bảo đảm lưu lượng ổn định.

Việt Nam có thể học hỏi từ những mô hình thành công nói trên, đồng thời linh hoạt vận dụng theo đặc thù văn hóa, mật độ dân cư và điều kiện hạ tầng của từng địa phương, nhằm xây dựng các tuyến đường phù hợp.

Hoài Anh

Nguồn Công Lý : https://congly.vn/lan-duong-rieng-cho-cac-phuong-tien-xanh-491518.html