Thông tin TP.HCM đang trong quá trình lựa chọn nhà thầu để triển khai làn đường riêng cho xe đạp trên trục đường Mai Chí Thọ đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của người dân.
Nhiều luồng ý kiến tranh luận
Trên trục đường Mai Chí Thọ (đoạn từ Nguyễn Cơ Thạch đến Đ1), một hành lang đô thị rộng rãi đang chờ thay áo mới, được kỳ vọng trở thành không gian lý tưởng cho người đi xe đạp.
Khu vực này hiện tại là vỉa hè thoáng đãng, đủ điều kiện để bố trí làn ưu tiên cho xe đạp song song với lối đi bộ, không gây ảnh hưởng đến phần đường lưu thông của ô tô và xe máy.
Chị Hồ Thị Y Bình (phường Dĩ An) thường xuyên chạy xe đạp trên đường Phạm Văn Đồng bày tỏ kỳ vọng mỗi phường đều có làn ưu tiên cho xe đạp, giúp người dân đạp xe tập thể dục một cách an toàn.
Ở nhiều nước tiên tiến, xe đạp được phép lưu thông chung với người đi bộ trên các tuyến đường hoặc vỉa hè phù hợp. Nếu chưa có điều kiện để xây dựng nhiều làn riêng, TP.HCM có thể cân nhắc mô hình này như một giải pháp tạm thời.
Ở góc nhìn khác, anh Phạm Hoàng Nguyên (phường Đông Hòa) đề xuất quy hoạch những làn đường riêng cho người đi bộ và xe đạp ở hai bên các trục đường chính, được ngăn cách bởi hàng cây thấp nhằm đảm bảo an toàn và thẩm mỹ.
Ở Trung Quốc, quy hoạch giao thông được thực hiện vô cùng bài bản, đường sá rộng 8-10 làn xe, vỉa hè thông thoáng, phủ đầy cây xanh. Xe đạp, xe điện và người đi bộ có không gian riêng biệt, văn minh. Họ còn bố trí nhiều trạm xe đạp công cộng, công trình đa phần là thấp tầng, công viên phủ kín cây xanh. Việt Nam có thể học hỏi mô hình này.
Khu vực dự kiến làm đường riêng cho xe đạp.
Tuy nhiên, không ít ý kiến bày tỏ TP.HCM nên thận trọng hơn. Anh Hoàng Đức Chinh (phường Linh Xuân) cho rằng khi hệ thống metro chưa hoàn chỉnh, xe máy vẫn tràn lan và tình trạng lấn chiếm vỉa hè còn phổ biến thì việc tạo làn đường riêng cho xe đạp chỉ mang tính cục bộ.
Các đại lộ như Điện Biên Phủ, Mai Chí Thọ, Nguyễn Văn Linh, Phạm Văn Đồng, Võ Văn Kiệt... đều có dải phân cách rất lớn dành cho cây xanh, nhưng nay lưu lượng giao thông ngày một tăng, cần điều chỉnh lại. Nếu làm làn xe đạp thì phải đồng bộ, không thể đi được vài km rồi... hết đường riêng. Anh Chinh góp ý cần khảo sát lưu lượng xe đạp hiện tại, dự báo nhu cầu tương lai để tránh đầu tư lãng phí.
TP.HCM từng có làn đường riêng cho xe đạp
Trao đổi với PLO, ThS Lê Trung Tính - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hành khách TP.HCM cho biết: Theo kinh nghiệm quốc tế, làn xe đạp nên có chiều rộng tối thiểu 1,5 m (một chiều) hoặc 2,5 – 3 m (hai chiều), tùy theo lưu lượng. Thiết kế này không chỉ đảm bảo an toàn mà còn phù hợp với nhu cầu sử dụng thực tế.
Thực tế từ nhiều năm trước, TP.HCM đã từng đề xuất xây làn đường riêng cho xe đạp, đặc biệt trong giai đoạn 2022-2024. Ý tưởng này vốn đã có từ trước năm 1975 và thực tế ở các tuyến đường như Trần Hưng Đạo, Pasteur, Nguyễn Văn Cừ... từng có làn đường riêng cho xe đạp. Tuy nhiên, vì lưu lượng xe đạp thấp và tình trạng kẹt xe nội đô ngày càng nghiêm trọng, kế hoạch này chưa được triển khai rộng rãi.
"Hiện nay, trong xu thế chuyển đổi xanh tại các đô thị, cần thúc đẩy giao thông bền vững, thân thiện với môi trường, việc làm làn đường riêng cho xe đạp là hoàn toàn phù hợp" - ông Tính nhận định.
Đại lộ Mai Chí Thọ kết nối nhiều khu dân cư, công viên
Để làn xe đạp thực sự phát huy hiệu quả, chuyên gia giao thông này cho rằng cần học hỏi kinh nghiệm từ quốc tế. Đơn cử như việc phân cách rõ ràng, cần có dải phân cách vật lý như gờ bê tông, dải cây xanh hoặc sơn phản quang để tách biệt xe đạp khỏi xe ô tô/xe máy.
Cạnh đó, nên làm làn đường liền mạch, không đứt gãy, tránh gián đoạn khiến người đi xe đạp phải nhập vào làn ô tô hoặc xe máy. Chú ý chiều rộng an toàn, nếu có tường hoặc lan can hai bên nên cộng thêm ít nhất 0,5 m để tránh cảm giác bị ép sát.
Đường dành cho xe đạp cần phẳng, sử dụng vật liệu chống trơn, thoát nước tốt (độ dốc ngang từ 1–2%) để tránh đọng nước. Tại các giao lộ, sơn khác màu, bố trí đèn tín hiệu riêng và biển báo ưu tiên cho xe đạp. Bo cua rộng ≥ 4 m để đảm bảo an toàn. Cần có bãi đỗ xe đạp có mái che, hệ thống chiếu sáng đầy đủ, đặc biệt tại các khu vực vắng dân cư.
ThS Lê Trung Tính - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hành khách TP.HCM
TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP.HCM, nhận định làn đường dành riêng cho xe đạp hoàn toàn có thể trở thành bước khởi đầu hợp lý để từng bước xây dựng mạng lưới giao thông xanh, thân thiện với môi trường.
Tuy nhiên, để mô hình này thực sự hiệu quả, thành phố cần có những bước chuẩn bị đồng bộ, lắp đặt hệ thống camera giám sát nhằm kiểm soát tình trạng xe máy lấn chiếm làn đường xe đạp.
Theo Trung tâm Quản lý điều hành giao thông đô thị, làn ưu tiên xe đạp dài gần 6km, rộng 2m trên đại lộ Mai Chí Thọ (từ đường Nguyễn Cơ Thạch đến đường Đ1) sẽ được bố trí tách biệt ô tô, xe máy, có trạm công cộng, kết nối metro và xe buýt. Công trình dự kiến khởi công đầu tháng 10, hoàn thành cuối tháng 12 năm nay với mức đầu tư gần 13 tỉ đồng.
Làn xe đạp được cải tạo từ hành lang hai bên đại lộ Mai Chí Thọ, tách biệt với ô tô, xe máy, tạo không gian an toàn cho người đi xe đạp. Bề mặt được sơn vạch phân biệt để nhận diện dễ dàng. Dọc tuyến sẽ bố trí 5 trạm xe đạp công cộng tại các khu vực đông dân cư như Sala, New City, Avenue và gần bến xe khách Mai Chí Thọ, thuận tiện cho việc tiếp cận.
NHƯ NGỌC