Làn gió mới từ Seoul: Tổng thống Lee Jae-myung thắp lửa hy vọng liên Triều

5 giờ trướcBài gốc

Điều gì thúc đẩy vị tân tổng thống Hàn Quốc theo đuổi con đường hòa giải đầy chông gai vào lúc này?

Tân Tổng thống Lee Jae-myung quyết tâm nối lại đàm phán liên Triều.

Tầm nhìn chiến lược trong tư duy thực dụng

Mối quan hệ liên Triều trong vài năm qua được nhận định là khá căng thẳng. Sự căng thẳng này đến từ cả hai phía. Triều Tiên trong thời gian qua phát triển mối quan hệ hợp tác quân sự chặt chẽ với Nga và có nhiều động thái phô trương vũ trang mạnh mẽ. Trong khi đó, chính phủ tiền nhiệm của cựu tổng thống mới bị phế truất là ông Yoon Suk-yeol cũng duy trì mối quan hệ thân thiết với Nhật Bản và Mỹ khiến cho Bình Nhưỡng khá “nóng mặt”. Đỉnh điểm của sự căng thẳng là vụ Triều Tiên phá hủy hai con đường liên kết ở khu vực và đe dọa quân sự hồi tháng 10/2024 khiến Hàn Quốc phải tăng cường đáng kể hiện diện quân sự ở khu vực biên giới.

Tuy nhiên, trong một diễn biến khá bất ngờ, đúng ngày 15/6/2025, nhân kỷ niệm 25 năm “Thỏa thuận liên Triều”, một văn kiện lịch sử do cố Tổng thống Kim Dae-jung và Chủ tịch Kim Jong-il ký kết vào năm 2000, tân tổng thống mới đắc cử, ông Lee Jae-myung đã đăng tải thông điệp trên Facebook cá nhân với nội dung cần kết nối lại đàm phán liên Triều. Bài viết của ông Lee nêu rõ: “Chúng tôi coi đây là điểm khởi đầu cho kỷ nguyên mới về hòa giải và hợp tác". Ông Lee sau đó đã nói về việc khôi phục hệ thống quản lý khủng hoảng và các kênh liên lạc như là "ưu tiên hàng đầu" của chính quyền mới nhằm giảm căng thẳng quân sự và tạo dựng bầu không khí tin cậy.

Không phải ngẫu nhiên mà ông Lee Jae-myung quay ngoắt 180 độ chính sách so với người tiền nhiệm như vậy. Tiếp quản một đất nước Hàn Quốc đang gặp nhiều vấn đề, đối mặt suy giảm kinh tế nghiêm trọng do bất ổn chính trị kéo dài, biến động thương mại toàn cầu và hàng rào thuế quan từ Mỹ, Tổng thống Lee đã nhận định: "Hòa bình chính là kinh tế". Với ông, bất kỳ gián đoạn nào trong tiến trình hòa bình đều ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh, tăng trưởng và đời sống người dân. Vì bậy, việc ổn định quan hệ với Triều Tiên được coi là điều kiện tiên quyết để tập trung nguồn lực phục hồi kinh tế.

Đây là bài học lớn mà ông Lee đã rút ra được khi chính sách cứng rắn của người tiền nhiệm đã dẫn đến hàng loạt phản ứng tiêu cực: Triều Tiên cắt đứt mọi tuyến đường bộ, đường sắt liên kết, leo thang "chiến dịch khinh khí cầu trả đũa" gây ô nhiễm môi trường và căng thẳng dân sự ảnh hưởng tới sự ổn định kinh tế xã hội của Hàn Quốc.

Tổng thống Lee đã thẳng thắn cảnh báo: "Bất kỳ gián đoạn nào trong tiến trình hòa bình đều ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, kinh tế và đời sống người dân". Chính vì vậy, việc ổn định quan hệ với Triều Tiên không chỉ là vấn đề an ninh mà còn là điều kiện tiên quyết để Hàn Quốc tập trung nguồn lực phục hồi kinh tế. Ông Lee đã nhận thức vấn đề một cách thực tế: duy trì đối đầu chỉ khiến nền kinh tế Hàn Quốc thêm khó khăn.

Chương trình hạt nhân của Triều Tiên luôn là trở ngại lớn nhất cho đàm phán liên Triều.

Tận dụng thời cơ

Thời điểm ông Lee lên nắm quyền hiện nay cũng đang có nhiều đổi thay tác động từ biến động địa chính trị và sự điều chỉnh của Mỹ với khu vực. Khác với nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump (2017-2021), nước Mỹ tăng cường tập trận Mỹ-Hàn và triển khai hệ thống phòng thủ THAAD ở Hàn Quốc khiến quan hệ Mỹ-Triều ở mức "tồi tệ nhất", chính quyền Mỹ hiện nay tỏ ra mềm mỏng hơn. Dù duy trì áp lực phi hạt nhân hóa, trong một tuyên bố mới đây nhân kỷ niệm 25 năm “Thỏa thuận liên Triều”, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết "việc tổ chức đàm phán liên Triều tùy thuộc Seoul". Điều này phản ánh xu hướng Mỹ ưu tiên giải pháp ngoại giao đa phương trong bối cảnh căng thẳng với Nga-Trung, đồng thời giảm bớt gánh nặng can dự trực tiếp vào Đông Bắc Á đang vướng vào những xung đột ở Trung Đông. Động thái này đã tạo cơ hội để tân chính quyền Hàn Quốc chủ động đưa ra đề xuất nối lại đàm phán liên Triều.

Trong một phản ứng tích cực bất ngờ từ phía Triều Tiên, chỉ một ngày sau khi Hàn Quốc dừng phát loa tuyên truyền dọc khu biên giới (ngày 11/6/2025), Triều Tiên cũng đã ngừng phát thanh đáp trả. Hành động này được chính Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hàn Quốc thừa nhận và coi là dấu hiệu "cân nhắc hạ nhiệt căng thẳng" của Bình Nhưỡng, một phản ứng hiếm hoi trong bối cảnh quan hệ đóng băng suốt nhiều năm giữa hai miền.

Nối tiếp phản ứng tích cực trên, đảng Dân chủ cầm quyền đang đề xuất dự luật mới bãi bỏ yêu cầu báo cáo Bộ Thống nhất trước khi liên lạc với Triều Tiên, nhằm thúc đẩy trở lại giao lưu dân sự giữa hai miền. Trong thông báo ngày 15/6, Tổng thống Lee đã tuyên bố rõ ràng: "Chính quyền của tôi sẽ chấm dứt mọi hành động thù địch, nối lại đối thoại và hợp tác, khôi phục kênh liên lạc để tạo bầu không khí hòa bình". Không chỉ đơn giản là chìa tay ra nữa, chính quyền của ông Lee đang chủ động tích cực để khôi phục một tiến trình hòa giải cho hai miền như những gì đã từng xảy ra 25 năm trước.

Thượng đỉnh Mỹ - Triều năm 2019 để lại nhiều thất vọng.

Những hàng rào cần vượt qua

Nếu coi “Thỏa thuận liên Triều” được ký kết một phần tư thế kỷ trước là một mục tiêu hướng tới thì để đạt được một kết quả tương tự, ông Lee Jae-myung cũng sẽ phải vượt qua không ít thử thách. Đầu tiên là gánh nặng địa chính trị mà bất cứ nhà lãnh đạo Hàn Quốc nào cũng phải đương đầu. Cho dù quan điểm của chính quyền Mỹ có lúc thay đổi nhưng áp lực từ việc duy trì liên minh quân sự với 28.500 quân Mỹ đồn trú tại Hàn Quốc cũng như mục tiêu rõ ràng là “phi hạt nhân Bán đảo Triều Tiên” sẽ luôn phải được đặt lên hàng đầu. Nhật Bản, quốc gia đang ngày càng thắt chặt quan hệ với Hàn Quốc cũng có quan điểm tương tự về vấn đề này.

Thỏa thuận liên Triều năm 2000 là thành quả lớn nhất trong quá trình hòa giải trên bán đảo Triều Tiên.

Trong khi đó, ảnh hưởng của Trung Quốc đối với Triều Tiên là không thể chối cãi. Để “làm hòa” được với Bình Nhưỡng, chính quyền Seoul không thể không tìm cách “bắt tay” với Bắc Kinh. Việc ổn định quan hệ này còn gắn chặt với mối quan hệ thương mại hai bên. Tuy nhiên, “thân thiết” với Trung Quốc mà không bị Mỹ “nghi ngờ” là chuyện không hề đơn giản.

Cựu Đại sứ Mỹ tại Hàn Quốc, ông Philip Goldberg trong một bài phát biểu mới đây đã nhận định: "Tân Tổng thống Lee như người đi trên dây, phải khôi phục quan hệ với Trung Quốc nhưng vẫn giữ liên minh Mỹ-Hàn và hợp tác tam giác Mỹ-Hàn-Nhật". Cùng với đó là ảnh hưởng lớn hơn của Nga tại Triều Tiên qua những thỏa thuận được ký gần đây sẽ khiến cho nước này có tiếng nói quan trọng với những vấn đề liên Triều. Điều này buộc chính quyền của ông Lee Jae-myung phải tham khảo thêm nhiều ý kiến để cân bằng được các mối quan hệ này.

Vấn đề gây bế tắc nhất trong quan hệ liên Triều từ trước đến nay vẫn là hoạt động hạt nhân của Triều Tiên. Thượng đỉnh liên Triều năm 2018 từng thành công với tuyên bố "phi hạt nhân hóa toàn diện". Tuy nhiên, tiến trình nhanh chóng đổ vỡ khi Thượng đỉnh Mỹ-Triều diễn ra sau đó sụp đổ do bất đồng về dỡ bỏ trừng phạt. Trong khi Triều Tiên vẫn coi vũ khí hạt nhân là "bảo đảm sinh tồn" thì Mỹ không chấp nhận điều này. Lần này, dù ông Lee Jae-myung muốn tập trung vào đối thoại phi hạt nhân thì chính quyền Washington sẽ vẫn đòi hỏi tiến triển rõ ràng về vấn đề cốt lõi này.

Đây là một vòng luẩn quẩn khó phá vỡ và cần sự nhượng bộ của nhiều phía. Như người ta vẫn nói: “Một cánh én không làm nên mùa xuân” và “Những căng thẳng tích tụ hàng thập kỷ không thể giải quyết trong một sớm một chiều".

Những căng thẳng năm 2024 khiến Hàn Quốc phải tăng cường lực lượng quân sự tại khu vực biên giới.

Bất chấp những khó khăn, việc tân Tổng thống Lee Jae-myung sẵn sàng bước tới đã mở ra một cánh cửa hy vọng. Nếu duy trì được đà đối thoại, Hàn Quốc kỳ vọng có thể tái lập các dự án hợp tác kinh tế như khu công nghiệp chung Kaesong trước đây để tạo đòn bẩy tăng trưởng cho cả hai miền. Việc đối thoại thường xuyên cũng sẽ giúp giảm nguy cơ chạy đua vũ trang tại Đông Bắc Á, ổn định an ninh khu vực. Hòa giải chính là giấc mộng đẹp để cả hai miền Triều Tiên có cơ hội được phát triển ổn định. Đây là mong ước chung của thế giới chứ không chỉ của người dân trên Bán đảo Triều Tiên.

Tử Uyên

Nguồn ANTG : https://antg.cand.com.vn/hau-truong/lan-gio-moi-tu-seoul-tong-thong-lee-jae-myung-thap-lua-hy-vong-lien-trieu-i772706/