Làn sóng phim Việt chuyển thể từ văn học

6 giờ trướcBài gốc

Thành công của “Mắt biếc” (2019) là ví dụ tiêu biểu. Dựa trên truyện dài cùng tên của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, đạo diễn Victor Vũ đã khéo léo chuyển hóa câu chuyện tình ngây thơ, day dứt giữa Ngạn và Hà Lan thành tác phẩm điện ảnh đậm chất hoài niệm nhưng vẫn mang hơi thở đương đại. Bộ phim thu hơn 180 tỉ đồng, nằm trong nhóm phim Việt ăn khách nhất thời điểm đó và mở đường cho loạt dự án khác như “Cô gái đến từ hôm qua”, “Ngồi khóc trên cây”…

Thế nhưng, không phải phim chuyển thể nào cũng được đón nhận. Một số bị cho là “xa rời nguyên tác”, thậm chí “mượn tên để hút khán giả”. Khi chuyển thể, nhà làm phim buộc phải rút gọn, thay đổi hoặc sáng tạo thêm để phù hợp cấu trúc điện ảnh. Nếu thiếu khéo léo, phim dễ rơi vào thế “nửa vời”: vừa không làm hài lòng độc giả yêu sách, vừa không hấp dẫn người xem đại chúng.

Trường hợp “Đất rừng phương Nam” là ví dụ. Việc thay đổi hình tượng nhân vật An và tuyến truyện khiến nhiều khán giả cho rằng phim đánh mất phần hồn mộc mạc, chân thực của nguyên tác. Tuy vậy, cũng có ý kiến cho rằng điện ảnh có quyền sáng tạo, miễn là giữ được tinh thần cốt lõi – lòng yêu quê hương và ý chí kiên cường của con người Nam Bộ trong kháng chiến.

Để phim chuyển thể trở thành dòng chảy bền vững chứ không chỉ là “mốt nhất thời”, giới chuyên môn cho rằng cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ khâu bản quyền, kịch bản đến sản xuất. Ở nhiều quốc gia, sự phối hợp giữa nhà xuất bản, biên kịch và đạo diễn được thực hiện bài bản nhằm đảm bảo tính thống nhất về tinh thần tác phẩm. Trong khi đó ở Việt Nam, nhiều dự án vẫn mang tính “tự phát” – chọn tác phẩm nổi tiếng, gấp rút dựng kịch bản để kịp tiến độ, dẫn đến thiếu chiều sâu.

Đạo diễn Ngô Quang Hải nhận xét: “Chuyển thể từ tác phẩm văn học đòi hỏi cả kiến thức văn chương lẫn tư duy điện ảnh. Nếu chỉ nhìn tác phẩm ở bề mặt câu chuyện, biên kịch sẽ khó nắm được tầng nghĩa biểu tượng, dẫn đến kịch bản nông. Muốn có phim hay, trước hết phải có kịch bản chắc”.

Ngoài ra, việc đào tạo đội ngũ biên kịch, đạo diễn am hiểu chuyển thể cũng là khoảng trống lớn mà điện ảnh Việt cần lấp đầy. Khi có nền tảng chuyên môn vững, mỗi dự án mới có thể vừa tôn trọng tinh thần nguyên tác, vừa tạo ra dấu ấn riêng.

Làn sóng phim chuyển thể không chỉ là trào lưu nghệ thuật mà còn là cách để văn hóa Việt được “tái sinh” qua lăng kính mới. Mỗi cuốn sách khi bước lên màn ảnh là một cuộc gặp gỡ giữa hai thế hệ – người viết và người xem, quá khứ và hiện tại.

Trong bối cảnh điện ảnh Việt đang nỗ lực khẳng định bản sắc giữa thị trường cạnh tranh, việc trở lại với văn học – với những giá trị nhân văn và chiều sâu văn hóa – có thể chính là con đường giúp phim Việt đứng vững và vươn xa.

Văn Thanh

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/lan-song-phim-viet-chuyen-the-tu-van-hoc.html