Làng chài Ia Tơi nhìn từ trên cao.
Bước ngoặt từ chính sách nhân văn
Các hộ dân ở làng chài Ia Tơi, thuộc thôn 7 xã Ia Tơi, tỉnh Quảng Ngãi vốn đến từ nhiều địa phương khác nhau như Cà Mau, An Giang, Tây Ninh…Mỗi người một quê, nhưng đều chung một cảnh đời mưu sinh nơi xứ lạ, ngày ngày bám vào sóng nước lòng hồ Sê San để kiếm kế sinh nhai.
Thời gian đầu, họ sống lênh đênh trên ghe, thuyền rải rác dọc theo khu vực lòng hồ thủy điện Sê San 4, không nhà cửa, không đất đai, không hộ khẩu, không điện, không trường lớp, cuộc sống cứ thế trôi đi mong manh như chính những mái ghe phập phồng theo con nước. Trong mỗi gia đình luôn âm ỉ một khát vọng: được “lên bờ”, có đất, có nhà, con cái được đến lớp, đến trường.
Chị Trần Thị Hân vui mừng với cuộc sống hiện tại, điều trước đây đến trong mơ chị cũng không dám nghĩ đến
Chị Trần Thị Hân, một người dân thuộc làng chài, nhớ lại: “Mỗi mùa mưa bão là cả nhà co cụm trong ghe. Gió lớn, nước dâng, nhiều lúc tưởng chừng không qua được. Chỉ mong một ngày nào đó gia đình có mảnh đất để dựng cái nhà nhỏ là mãn nguyện. Nhưng không có bất cứ giấy tờ gì thì ai giúp được mình và gia đình?”
Năm 2015, khi huyện Ia H’Drai, tỉnh Kon Tum (cũ) được thành lập, 29 hộ dân làng chài được chính quyền cho phép đăng ký tạm trú. Đến năm 2017, các hộ dân được cấp hộ khẩu, trở thành công dân chính thức của xã Ia Tơi. Mỗi hộ được Nhà nước tạm giao 400m² đất thổ cư và hỗ trợ 50 triệu đồng để xây nhà ở, con em được đến trường học tập, người dân được tiếp cận các chính sách an sinh xã hội.
Từ một xóm nổi vô định giữa sông nước, làng chài Ia Tơi bắt đầu hình thành một cộng đồng có tổ chức, có quy hoạch, có định hướng sinh kế rõ ràng. Và quan trọng hơn cả - có niềm tin.
Đảng đồng hành - dân làng chài vững bước
Sự thay đổi của người dân làng chài Ia Tơi không chỉ là kết quả của chính sách, mà là sự cộng hưởng giữa ý chí người dân và sự vào cuộc quyết liệt, sát sao của cấp ủy, chính quyền và các tổ chức đoàn thể tại cơ sở.
Làng chài Sê San ngày càng ổn định và phát triển.
Từ những năm tháng khó khăn nhất, cấp ủy, chính quyền xã và các đoàn thể là nơi người dân nương tựa và gửi gắm niềm tin. Từ việc hỗ trợ làm thủ tục pháp lý, cấp đất, vận động xây dựng nhà đại đoàn kết, đến việc hướng dẫn con đường mưu sinh ổn định, các lực lượng trong hệ thống chính trị xã đã luôn bám sát cơ sở, hỗ trợ người dân từng bước đi.
Xác định phát triển sinh kế là mũi nhọn, cấp ủy, chính quyền xã Ia Tơi phối hợp tổ chức vận động thành lập các tổ nuôi cá lồng, mô hình hợp tác xã nuôi cá lồng bè kết hợp kinh doanh dịch vụ du lịch, xây dựng các nhà hàng nổi phục vụ du khách trên lòng hồ…
Các tổ chức Mặt trận và đoàn thể địa phương vào cuộc tích cực, khuyến khích người dân không trông chờ, ỷ lại, mà chủ động vươn lên bằng bàn tay, khối óc của chính mình.
Anh Nguyễn Lâm Trường vui mừng vì sự phát triển của làng chài
Bí thư Chi bộ, Thôn trưởng thôn 7 Nguyễn Lâm Trường chia sẻ: “Chúng tôi vận động bà con tham gia tổ nuôi cá lồng, thành lập hợp tác xã, kết hợp làm du lịch sinh thái để tăng thu nhập. Quan trọng nhất là giữ vững niềm tin của dân đối với Đảng và Nhà nước, yên tâm tư tưởng, làm ăn kinh tế từ đó mới ổn định cuộc sống”.
Nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng mặt nước, Đảng ủy, chính quyền địa phương đã phối hợp hỗ trợ 15 mô hình nuôi trồng thủy sản từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Đồng thời, tạo điều kiện cho người dân thành lập Hợp tác xã Sê San, hình thành mô hình sản xuất tập thể gắn với chuỗi giá trị và tiêu thụ sản phẩm.
Du khách thích thú trải nghiệm thăm quan làng chài.
Không chỉ dừng lại ở con cá, mô hình du lịch cộng đồng, nhà hàng nổi, trải nghiệm lòng hồ Sê San cũng bắt đầu hình thành. Hiện khu vực có 29 hộ dân sinh sống, trong đó 6 hộ đã kinh doanh dịch vụ du lịch, góp phần tăng thu nhập, tạo việc làm và giữ gìn bản sắc vùng hồ.
Ông Đặng Văn Thuộc, đại diện Hợp tác xã Sê San, chia sẻ: “Trước đây chỉ sống nhờ cá tự nhiên, bấp bênh lắm. Giờ có mô hình nuôi cá, có cả nhà hàng, du lịch, bà con có thêm thu nhập, đời sống ổn định hơn nhiều. Chúng tôi tin nếu tiếp tục được hỗ trợ, vùng hồ này sẽ còn phát triển mạnh hơn nữa”.
Ông Đặng Văn Thuộc đóng gói sản phẩm OCOP Cá cơm nước ngọt Sê San.
Tuy nhiên, với điều kiện thời tiết bất thường tại vùng hồ, vào đợt mưa bão kèm dông tháng 7/2025, tại làng chài đã chịu thiệt hại nặng về tài sản: nhiều nhà bè bị lật, lồng nuôi cá trôi dạt, nhiều mái nhà tôn bị tốc mái.
Trước tình hình đó, Đảng ủy và chính quyền xã Ia Tơi đã nhanh chóng phối hợp hỗ trợ nâng cấp nhà bè theo hướng kiên cố, bổ sung vật tư như mái tôn chống bão, lắp đặt hệ thống điện mặt trời dự phòng cho hộ dân ven hồ. Nhờ vậy, trong các đợt mưa gió gần đây, nhiều hộ dân đã không còn thiệt hại nặng như trước, an tâm hơn trong sinh hoạt và sản xuất. Đây chính là minh chứng cho sự linh hoạt, sát thực tế của hệ thống chính trị cơ sở - nơi nghị quyết không chỉ là định hướng phát triển mà còn là tấm lá chắn vững vàng trước thiên tai.
Khi Nghị quyết chạm đến từng mái nhà
Tại Đại hội Đảng bộ xã Ia Tơi lần thứ nhất (nhiệm kỳ 2025-2030), ba lĩnh vực đột phá đã được xác định, trong đó trọng tâm là định hướng phát triển các mô hình du lịch sinh thái gắn với bảo tồn và phát huy nghề truyền thống khai thác, nuôi trồng thủy sản trên lòng hồ Sê San 4, vừa bảo tồn văn hóa, vừa nâng cao sinh kế.
Những chủ trương ấy, khi được cụ thể hóa sẽ thực sự đi vào đời sống, không qua khẩu hiệu mà bằng hành động, sự sát dân và tinh thần trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền địa phương.
Nếu trước kia, sóng nước Sê San cuốn người dân làng chài vào vòng mưu sinh bất định, thì nay, dưới những mái nhà kiên cố, họ đã thực sự an cư và bắt đầu một hành trình lập nghiệp vững chắc, bền lâu.
Trưởng Ban Xây dựng Đảng xã Ia Tơi Lê Văn Trung cho biết: “Không chỉ dừng lại ở việc tạm bố trí đất ở hay hỗ trợ xây dựng nhà ở, chúng tôi còn tập trung phát triển sinh kế bền vững cho người dân làng chài. Việc hình thành hợp tác xã, mô hình nuôi trồng, du lịch cộng đồng là kết quả của quá trình phối hợp liên tục giữa cấp ủy, chính quyền và các đoàn thể. Ở đây, người dân không đơn thuần là người thụ hưởng, mà là chủ thể của sự phát triển”.
Đồng chí Lê Văn Trung nhấn mạnh người dân làng chài không đơn thuần là người thụ hưởng, mà là chủ thể của sự phát triển
Sự đổi thay của làng chài Ia Tơi là kết quả của một hành trình dài, trong đó ý chí vươn lên của người dân là nền tảng, hệ thống chính trị cơ sở là điểm tựa vững chắc. Chính “lòng dân thuận-ý Đảng thông” đã tạo nên bước chuyển mình mạnh mẽ, đưa Ia Tơi từng bước hình thành một cộng đồng mới, ổn định và vững vàng giữa vùng biên giới.
Ia Tơi hôm nay không chỉ là một địa danh được đánh dấu trên bản đồ hành chính mới, mà là một dấu ấn chuyển mình, nơi thể hiện rõ nhất giá trị của ý Đảng-lòng dân khi gặp nhau. Khi cấp ủy, chính quyền và hệ thống chính trị thực sự sát dân, hiểu dân, hành động vì dân, thì dù ở nơi bấp bênh nhất - giữa lòng hồ hay giữa vùng biên, vẫn có thể dựng xây được một mái nhà vững chắc và khơi dậy được cả một tương lai.
HOÀI THƯƠNG