Tháng 11, giữa sắc vàng mùa lúa chín, làng Quỳnh Sơn (xã Bắc Sơn, Lạng Sơn) hiện lên như bức tranh đồng quê thanh bình. Từ đỉnh Nà Lay cao 700m nhìn xuống, làng Tày trải dài đều đặn, những mái ngói đỏ nâu cùng quay về hướng Nam - biểu tượng của khát vọng yên bình, hạnh phúc. Dù có cùng cấu trúc, mỗi ngôi nhà vẫn mang dấu ấn riêng nơi hiên, cửa hay vách gỗ như chính cá tính của người dựng nên nó.
Giải mã 'làng du lịch tốt nhất thế giới' của người Tày Bắc Sơn.
Toàn bộ cư dân Quỳnh Sơn đều mang họ Dương, cùng nhau giữ gìn bản sắc cha ông. Cây đa cổ thụ giữa làng dù thân chính đã mục vẫn xanh um nhờ hai rễ lớn ôm lấy gốc, như biểu tượng linh khí che chở bản làng. Không xa đó, đình Quỳnh Sơn thờ Quý Minh Đại Vương – vị thần hộ mệnh được dân Tày tôn kính, là sợi nối giữa tín ngưỡng bản địa và cội nguồn văn hóa Việt.
Người Tày nơi đây vẫn gìn giữ nếp nhà truyền thống, lợp ngói âm dương – loại ngói làm từ đất sét chọn lọc, phơi nắng rồi nung 20 ngày đêm trong lò củi. Mỗi viên ngói, một úp một ngửa, tượng trưng cho sự hòa hợp âm – dương, làm nên mái nhà "ấm đông – mát hè". Làng nghề ngói âm dương nằm cách Quỳnh Sơn một cánh đồng vàng, đang được khôi phục và phát triển du lịch trải nghiệm.
Toàn cảnh làng Quỳnh Sơn (Bắc Sơn, Lạng Sơn) nhìn từ trên cao, hơn 400 ngôi nhà sàn người Tày cùng quay mặt về hướng Nam, bao quanh là cánh đồng lúa chín vàng rực.
Theo ông Trịnh Minh Tuấn – Chủ tịch xã Bắc Sơn, hiện còn khoảng 30 hộ giữ nghề truyền thống, mỗi năm sản xuất hơn nửa triệu viên ngói, cung cấp khắp miền Bắc. Xã đang định hướng đưa làng ngói và Quỳnh Sơn vào tuyến du lịch địa chất Bắc Sơn, một phần của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO, gắn với chương trình phát triển du lịch nông thôn bền vững.
Những lớp ngói âm dương cổ, xếp chồng khéo léo minh chứng cho kỹ thuật thủ công tinh tế và triết lý âm dương của người Tày.
Đến Bắc Sơn hôm nay, giữa không gian sơn thủy hữu tình, du khách không chỉ được nghe tiếng đàn tính, điệu then vang vọng mà còn cảm nhận nhịp sống thanh bình, nơi văn hóa, lịch sử và thiên nhiên cùng hòa quyện.
Những ngôi nhà sàn truyền thống lợp ngói âm dương của người Tày – nét kiến trúc đặc trưng được gìn giữ qua nhiều thế hệ ở Quỳnh Sơn.
Con đường nhỏ rợp xanh dẫn vào làng. Du khách có thể thong thả đạp xe, khám phá nhịp sống yên bình của người dân Quỳnh Sơn.
Một góc hiên nhà rực rỡ sắc hoa. Người dân nơi đây vẫn gìn giữ nếp sống giản dị và thanh bình giữa lòng thung lũng.
Ngôi nhà sàn truyền thống lợp ngói âm dương – biểu tượng kiến trúc thể hiện sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.
Du khách trải nghiệm không gian văn hóa người Tày, cùng giao lưu, nghe hát then, đàn tính trong hành trình khám phá "Làng du lịch tốt nhất thế giới".
Mái ngói âm dương ẩn hiện giữa vườn cây xanh mướt hòa cùng sắc núi rừng Bắc Sơn, làm nên hồn quê mộc mạc và yên ả.
Khói bếp chiều bảng lảng trên mái ngói – hình ảnh quen thuộc và bình yên trong nếp sống của người dân Quỳnh Sơn.