LẮNG NGHE NGƯỜI DÂN HIẾN KẾ: Gỡ nút thắt giao thông với siêu dự án

20 giờ trướcBài gốc

TP HCM đang quyết liệt hóa giải bài toán ùn tắc giao thông bằng các siêu dự án, phương tiện công cộng và công nghệ mới, mở ra kỳ vọng về một mạng lưới giao thông hiện đại, thông suốt.

Hình ảnh những phương tiện kẹt cứng nối dài hàng cây số vào giờ cao điểm, tiếng còi xe inh ỏi và sự mệt mỏi của người dân đã trở thành một phần quen thuộc nhưng đầy ám ảnh của đời sống đô thị tại TP HCM.

Xóa bỏ nghịch lý

Sự phát triển kinh tế năng động và tốc độ đô thị hóa chóng mặt đã vô hình trung tạo ra nghịch lý là một thành phố hiện đại đang bị kìm hãm bởi chính hệ thống mạch máu giao thông của mình. Các bất cập về hạ tầng không chỉ gây lãng phí thời gian, tiền bạc, ô nhiễm môi trường mà còn làm giảm sức cạnh tranh và chất lượng sống.

Tuy nhiên, trong khó khăn, khát vọng vươn lên càng trở nên mạnh mẽ. Nhận diện rõ các nút thắt, TP HCM đang tập trung thực hiện một cuộc cách mạng về hạ tầng. Đây không còn là những giải pháp chắp vá, tình thế, mà là một chiến lược toàn diện, dài hơi, hứa hẹn sẽ định hình lại bộ mặt giao thông của thành phố trong thập kỷ tới.

Giải pháp căn cơ và có tầm ảnh hưởng nhất chính là việc đầu tư vào các công trình hạ tầng mang tính xương sống, có khả năng giải quyết các vấn đề từ gốc rễ. TP HCM đang tập trung vào 2 mũi nhọn chính là xây dựng các trục kết nối liên vùng và phát triển mạng lưới giao thông công cộng sức chở lớn.

Không quá lời khi nói rằng đường Vành đai 3 là dự án được kỳ vọng nhất hiện nay. Với tổng chiều dài hơn 76 km đi qua TP HCM, Bình Dương, Đồng Nai và Long An, dự án này không chỉ là một tuyến đường mà còn được ví như "trục xương sống" kinh tế, kết nối các khu công nghiệp, cảng biển và trung tâm logistics của cả vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Khi hoàn thành vào năm 2026, đường Vành đai 3 sẽ chuyển hướng một lượng lớn xe tải, xe container không có nhu cầu vào trung tâm thành phố đi ra ngoại vi. Điều này sẽ trực tiếp giúp giảm tải áp lực cho các tuyến đường nội đô và các cửa ngõ vốn luôn trong tình trạng quá tải, trả lại sự thông thoáng cho giao thông thành phố. Hơn nữa, đường Vành đai 3 còn mở ra không gian phát triển đô thị mới dọc tuyến, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội một cách đồng bộ.

Ngày càng nhiều người dân lựa chọn metro là phương tiện đi lại. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Việc tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) đi vào vận hành thương mại là một cột mốc lịch sử. Không chỉ thêm một phương tiện di chuyển, đây còn là sự khởi đầu cho một văn hóa giao thông mới - sử dụng phương tiện công cộng văn minh, hiện đại. Với khả năng vận chuyển hàng trăm ngàn hành khách mỗi ngày, tuyến metro này sẽ trở thành trục chính giảm tải cho xa lộ Hà Nội - một trong những tuyến đường huyết mạch và ùn tắc nhất thành phố. Quan trọng hơn, sự thành công của metro số 1 sẽ là tiền đề vững chắc để đẩy nhanh các tuyến metro khác, từng bước hình thành mạng lưới đường sắt đô thị hoàn chỉnh, giúp người dân có thêm lựa chọn di chuyển nhanh chóng, an toàn và thân thiện với môi trường.

Bên cạnh các dự án lớn, việc xóa những điểm đen ùn tắc cũng được chú trọng. Hàng loạt công trình trọng điểm đã và sẽ đưa vào sử dụng trong thời gian tới. Trong đó, nút giao An Phú (TP Thủ Đức), một trong những nút giao phức tạp nhất, đang được xây dựng để giải quyết xung đột giao thông. Dự án mở rộng Quốc lộ 50, đường nối Trần Quốc Hoàn - Cộng Hòa kết nối trực tiếp với nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất, hay các cây cầu như Phước Long, Tân Kỳ Tân Quý... đều là những mảnh ghép quan trọng, giúp dòng xe lưu thông thuận lợi hơn tại các cửa ngõ và các điểm giao cắt quan trọng của thành phố.

Từ cơ chế đặc thù đến giao thông thông minh

Nếu các đại công trình là phần "cứng" thì những cơ chế, chính sách và công nghệ chính là phần "mềm", giúp hệ thống giao thông vận hành một cách trơn tru, hiệu quả.

Một trong những rào cản lớn nhất của các dự án hạ tầng trước đây là thiếu vốn và thủ tục hành chính phức tạp. Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM được xem là "chìa khóa vàng" để giải quyết rào cản này.

Nghị quyết 98 cho phép TP HCM được chủ động hơn trong việc huy động vốn (như mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông - TOD), quyết định các dự án đầu tư và rút ngắn các quy trình, thủ tục. Nhờ đó, việc giải phóng mặt bằng, triển khai thi công được đẩy nhanh hơn, giúp các dự án sớm về đích. Đây là một giải pháp mang tính nền tảng, tạo hành lang pháp lý thuận lợi để mọi kế hoạch lớn có thể trở thành hiện thực.

TP HCM không chỉ làm đường mà còn đang xây dựng một "bộ não" cho hệ thống giao thông. Trung tâm Quản lý Điều hành giao thông đô thị TP HCM ngày càng phát huy vai trò của mình. Với hệ thống hàng trăm camera giám sát và các cảm biến thông minh, trung tâm có thể theo dõi tình hình giao thông theo thời gian thực. Dữ liệu này được trí tuệ nhân tạo phân tích để đưa ra các kịch bản điều khiển đèn tín hiệu tối ưu, thay đổi chu kỳ đèn tùy theo lưu lượng xe thực tế, thay vì cài đặt cứng nhắc.

Thông tin về các điểm ùn tắc, tai nạn cũng được cập nhật nhanh chóng đến người dân qua các ứng dụng di động, giúp họ có thể chủ động chọn lộ trình di chuyển phù hợp. Đây là hướng đi tất yếu của một đô thị thông minh, dùng công nghệ để giải quyết các vấn đề của thành phố.

Bên cạnh đó, các giải pháp phi công trình cũng được triển khai đồng bộ. TP HCM đang tiếp tục cải thiện chất lượng mạng lưới xe buýt, mở thêm các tuyến mới kết nối với tuyến metro và các khu dân cư.

Việc tổ chức lại giao thông tại một số khu vực, phân luồng hợp lý, kết hợp với tăng cường xử phạt hành vi vi phạm và nâng cao ý thức của người dân cũng là những yếu tố quan trọng, góp phần tạo nên một bức tranh giao thông trật tự và an toàn hơn.

Ngoài ra, TP HCM cần nghiên cứu điều chỉnh lệch giờ làm của khối cơ quan hành chính sự nghiệp, nhằm dàn trải lưu lượng giao thông vào giờ cao điểm.