Làng nghề 'xoi' trầm Khánh Hòa kể chuyện trên nền tảng số

3 giờ trướcBài gốc

Những video clip về không gian làm nghề với người thật, việc thật và bề dày truyền thống giúp câu chuyện của làng nghề "xoi" trầm Vạn Thắng thêm sống động

Long đong làng nghề

Đến thăm làng nghề "xoi" trầm hương Vạn Thắng tại thôn Phú Hội 1, huyện Vạn Ninh, trên con đường nhỏ dẫn vào làng, chúng tôi cảm nhận mùi hương trầm thoang thoảng. Đây là làng nghề truyền thống với hơn 400 hộ dân vẫn miệt mài gìn giữ nghề suốt hơn trăm năm.

Đang tỉ mỉ tỉa các miếng trầm, chị Ngô Thị Kim Hương (44 tuổi) kể rằng, vợ chồng chị theo nghề đã 20 năm, sau đó mở cơ sở chế tác trầm ngay tại nhà.

Để có nguyên liệu, họ tìm mua cây dó bầu từ trong tỉnh đến các tỉnh xa như: Hà Tĩnh, Gia Lai… mỗi chuyến thu mua từ 30 đến 40 cây với đủ loại giá cả. Trầm hương thường có trong cây dó bầu, được hình thành từ vết thương của cây. Tại những nơi bị thương của cây, nhựa chảy ra, tích tụ bởi thời gian, nắng và gió kết tạo thành trầm. Nhưng trầm tự nhiên khan hiếm, giờ đây đa số mọi người mua cây dó bầu được nông dân trồng.

Cây khi mua về được đục, tỉa lấy trầm tức phần gỗ màu đen rồi chế tác thành vòng tay, trầm cảnh…, phần xác được phân loại để làm nhang hương.

Chị Hương tỉ mỉ, miệt mài bên những miếng trầm

Trò chuyện về câu chuyện đầu ra của sản phẩm, chị cười nói rằng gia đình chỉ là hộ kinh doanh nhỏ, chủ yếu bán theo cách truyền thống, ít biết sử dụng công nghệ để quảng bá hay bán hàng trực tuyến.

"Khách du lịch đến đây hầu hết là tự tìm đến thôi, rất ít đoàn do công ty lữ hành đưa tới tham quan, trải nghiệm làm trầm cùng người dân. Giá mà có nhiều đoàn khách như vậy, bán trực tiếp cho khách thuận lợi hơn, nguồn thu tốt nhiều hơn. Giờ chủ yếu vẫn bán cho các thương nhân", chị nói.

Rời nhà chị Hương, đi dọc các con hẻm nhỏ của làng, chúng tôi gặp nhiều phụ nữ cũng gắn bó với nghề "xoi" trầm hàng chục năm. Dù công việc vất vả, nhiều lúc phải miệt mài bên khúc gỗ liên tục nhiều giờ, ánh mắt họ vẫn ánh lên niềm tự hào khi nhìn thấy sản phẩm hoàn thiện. Với họ, nghề "xoi" trầm không chỉ là kế sinh nhai mà còn là một phần ký ức, một phần hồn văn hóa của làng cần được gìn giữ.

Nhẹ nhàng cẩn thận ngón tay, nếu như không khéo sẽ bay áo trầm.

Chúng tôi có dịp trò chuyện với anh Lê Quốc Đạt, người có hơn 30 năm làm nghề, anh chia sẻ: "Nghề này lúc lời, lúc lỗ. Nếu may mắn, mua được một cây dó bầu lấy ra nhiều trầm có thể lãi hàng chục triệu đồng, có khi xui thì chỉ thu được một cây củi".

Theo anh Đạt, những khúc dó bầu được đẽo lớp vỏ ngoài, rồi thợ dùng đồ nghề xoi, xỉa trầm. Càng vào sát mạch trầm, người thợ càng phải khéo léo, nhẹ tay, để không phạm vào trầm.

Trải qua bao thăng trầm, nhiều người dân vẫn nỗ lực giữ gìn nghề nhưng cũng không khỏi lo lắng trước những thay đổi, mai một và sự kế cận của thế hệ trẻ. Bởi làm nghề này phải say mê, còn không thích thì không thể cưỡng cầu.

Chuyển đối số để giữ nghề

Trong nhiều chuyến tìm hiểu thực tế ở các làng nghề, chúng tôi nhận thấy một sản phẩm phải có thương hiệu gắn liền thì mới có "tiếng nói" trên thị trường. Điều đó thể hiện sức cạnh tranh liên quan đến chuyện sống còn của mỗi làng nghề.

Con đường chuyển đổi số đang mở ra cơ hội để giữ nghề. Thực tế cho thấy, chuyển đổi số không làm mất đi bản sắc làng nghề, mà còn giúp giá trị truyền thống được lan tỏa mạnh mẽ, định vị thương hiệu tốt hơn.

Trao đổi với chúng tôi, anh Phạm Bảo Châu - Phó Giám đốc Hợp tác xã Trầm hương Vạn Thắng - cho biết, để giữ nghề, hợp tác xã đã bước chân vào "thế giới số" bằng cách lập Facebook, kênh TikTok đến việc học cách dựng video, viết chú thích, kể những câu chuyện của làng nghề để xây dựng thương hiệu.

Những người dân trong làng nghề lần đầu tiên đối diện trước ống kính, ngập ngừng kể về công việc, về nghề truyền thống mà họ gắn bó cả đời. Từng ánh mắt, từng câu chuyện thể hiện chân thật, giúp người mua hiểu đúng giá trị sản phẩm, trân trọng giá trị lao động.

Kênh tiktok của Hợp tác xã làng nghề "xoi" trầm hương Vạn Thắng thu hút nhiều người theo dõi

"Sau thời gian dài cố gắng, kênh Tiktok đạt hơn 1.000 người theo dõi, được mở chế độ live stream. Dự kiến vào tháng 12, hợp tác xã sẽ cùng bà con có buổi live đầu tiên. Nhiều chị em phụ nữ trong làng còn trở thành gương mặt đại diện giúp lan tỏa giá trị của làng nghề đến mọi người trên nền tảng số", anh Châu hào hứng nói.

Hành trình này vẫn còn đầy thử thách, để làng nghề "xoi" trầm Vạn Thắng cũng như các làng nghề truyền thống khác "sống" được bằng nghề còn rất nhiều việc phải làm.Theo tìm hiểu, làng nghề đã được lựa chọn để phát triển du lịch cộng đồng, đến nay hoạt động này vẫn còn gặp nhiều hạn chế.

Để các làng nghề có thể đứng vững và phát triển bền vững, cần có sự liên kết chặt chẽ giữa chính quyền địa phương, cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp, với những chính sách phù hợp, sát thực tiễn giúp các làng nghề đứng vững, lưu giữ nghề truyền thống cho muôn đời sau.

Hương Thảo

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/lang-nghe-xoi-tram-khanh-hoa-ke-chuyen-tren-nen-tang-so-20251112184139651.htm