Công viên địa chất (CVĐC) toàn cầu UNESCO Lạng Sơn có chủ đề: "Dòng chảy sự sống nơi miền đất thiêng". Công viên trải dài trên diện tích gần 4.843km2 gồm các huyện: Bắc Sơn, Chi Lăng, Hữu Lũng, Văn Quan, Lộc Bình, TP Lạng Sơn và một phần các huyện: Bình Gia, Cao Lộc.
Theo các nhà khoa học, sự đặc biệt của CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn còn ở hình thái các cánh đồng Karst riêng biệt, khác hẳn với những tháp, chỏm Karst già được định vị tại Cao Bằng hay Hà Giang trước đây.
Ngoài ra, khu vực này hội tụ hơn 180 di sản địa chất quý giá - cao nhất trong số các CVĐC đã được UNESCO công nhận tại Việt Nam. Những di sản tiêu biểu như trũng Na Dương với hóa thạch động vật khổng lồ, đá trầm tích biển cổ hay hệ thống hang động kỳ vĩ đã tạo nên bức tranh địa chất sinh động, hấp dẫn.
Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam trao danh hiệu "Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn" cho đại diện lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn.
Bên cạnh giá trị địa chất, CVĐC Lạng Sơn còn nổi bật với các di sản khảo cổ và văn hóa phi vật thể độc đáo. Khu vực này là nơi cư trú lâu đời của 7 dân tộc chính với nhiều lễ hội, phong tục tập quán đặc sắc.
Trong đó, thực hành Then và tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Hơn 200 lễ hội truyền thống, cùng hệ sinh thái văn hóa bản địa phong phú đã tạo nên tiềm năng lớn để phát triển du lịch kết hợp bảo tồn.
Trong nhiều năm qua, tỉnh Lạng Sơn đã nỗ lực triển khai hàng loạt hoạt động quy hoạch và đầu tư phát triển nhằm khai thác các giá trị của CVĐC này. Hạ tầng phục vụ du lịch, hệ thống tuyến điểm được mở rộng với 4 tuyến du lịch chính và 38 điểm tham quan. Đồng thời, các hình thức du lịch mới như du lịch thám hiểm hang động, nghỉ dưỡng núi cao, du lịch địa chất gắn với giáo dục và chăm sóc sức khỏe được nghiên cứu, phát triển mạnh mẽ.
Tỉnh cũng tích cực hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp và mạng lưới CVĐC khác trong và ngoài nước triển khai các hoạt động khảo sát thực địa, xây dựng trung tâm thông tin, tổ chức các chương trình thực hành và nâng cao nhận thức cộng đồng được triển khai đồng bộ. Đặc biệt, công tác quảng bá được chú trọng thông qua bản đồ du lịch thông minh, ứng dụng công nghệ số và tham gia các sự kiện quốc tế.
Ông Hồ Tiến Thiệu, Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn cho biết, tỉnh đã ban hành nghị quyết về chiến lược bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị CVĐC đến năm 2035. Trong đó nhấn mạnh mô hình phát triển mở, chú trọng đào tạo nguồn nhân lực địa phương, đưa nội dung CVĐC vào giáo dục học đường và xây dựng hệ sinh thái kinh tế xanh, thân thiện với môi trường.
Đồng thời, Lạng Sơn đặt mục tiêu trở thành trung tâm nghiên cứu, trải nghiệm và hợp tác quốc tế về địa chất và di sản thiên nhiên. Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn sẽ không chỉ là điểm đến hấp dẫn cho du khách, mà còn là minh chứng sống động cho sự hài hòa giữa bảo tồn và phát triển, giữa khoa học và văn hóa, giữa con người và thiên nhiên.
Nguyễn Trường