Cán bộ chiến sỹ Tiểu đoàn 6, Trung đoàn 12, Sư đoàn 3, Quân khu 1 giúp Trường Trung học cơ sở xã Yên Bình, tỉnh Lạng Sơn thu dọn vệ sinh trường lớp học. (Ảnh: Văn Đạt/TTXVN)
Sau 4 ngày bị chìm sâu trong nước lũ, các xã bị ngập trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn như: Hữu Lũng, Vân Nham, Yên Bình... nước đã rút. Về các xã này ngay sau khi nước lũ rút đi, một khung cảnh tan hoang đến xót xa.
Những làng quê yên bình, đẹp như tranh ngày nào giờ đây khắp nơi đầy bùn đất. Những giọt nước mắt của bà con vùng lũ khi trở về nhà nhìn thấy tài sản của gia đình bị ngâm nước, hư hỏng khiến chúng tôi không kìm được lòng mình...
Tan hoang sau mưa lũ
Ghi nhận của phóng viên TTXVN tại các xã ngập sâu nhất tỉnh Lạng Sơn như: Hữu Lũng, Vân Nham, Yên Bình. Ngang qua tuyến đường Bắc Sơn, xã Hữu Lũng - nơi có hàng trăm cửa hàng kinh doanh buôn bán, trước lũ khá sôi động, sầm uất thì giờ đây nước bùn đất lênh láng trên đường.
Dọc hai bên đường, đồ dùng, quần áo, tài sản của người dân bị hư hỏng và rác thải chất thành đống. Điện, nước sinh hoạt tạm thời chưa thể cấp khiến người cuộc sống của người dân sau lũ chưa thể ổn định trở lại...
Tiếp tục hành trình, dọc theo trên tuyến Tỉnh lộ 244 vào xã Yên Bình. Đây có lẽ là một trong số ít xã bị ngập toàn bộ các thôn. Tất cả 22 thôn đều bị ngập, cô lập trong nước lũ đục ngầu kéo dài suốt hơn 4 ngày từ mùng 7-11/10.
Tỉnh lộ 244 nước vừa rút nên nhiều đoạn mặt đường vẫn còn bùn lầy nhão nhoét, vài vị trí do nước lũ chảy xiết xói mòn tạo thành những ổ gà lớn khiến xe không thể di chuyển nhanh.
Dấu tích trận mưa lũ vẫn hằn in trên vách núi, bụi cây và trên những cánh đồng lúa, ngô, rau màu bị đổ rạp, thối úa... là minh chứng cho thấy người dân hoàn toàn bất lực trước sự tàn phá của thiên tai, mưa lũ lịch sử.
Chúng tôi dừng xe ở thôn Đồng Bụt, xã Yên Bình bởi ngay bên đường, cạnh bờ sông Trung cả trăm con lợn to, nặng vài chục kg đến cả tạ của các hộ dân chết vì nước lũ trôi về đây bốc mùi hôi thối nồng nặc.
Lực lượng chức năng của xã, của tỉnh đang căng mình thu gom, khử khuẩn, chôn lấp, phòng ngừa dịch bệnh.
Vào khu chăn nuôi của gia đình ông Sơn, hiện ra trước mắt chúng tôi là cảnh đổ nát. Bên trong hai khu chuồng nuôi lợn, với hơn 1.000 con lợn nái và lợn con, mái tôn đổ sập xuống lấp cả lối đi. Những con lợn chết nằm rải rác trong chuồng bốc mùi. Ngay gần đó là chuồng gà lên tới cả chục nghìn con cũng bị nước lũ cuốn trôi trắng chuồng.
Ông chủ gia trại này không có mặt ở đây vì đang phải dọn nhà sau khi nước lũ rút. Nhân viên cho biết, ước tính thiệt hại phải lên tới hàng chục tỷ đồng. Với tình hình này, không biết khi nào hoạt động chăn nuôi mới có thể bắt đầu lại...
Càng đi sâu vào tâm mưa lũ, những nơi ngập sâu, những gì chứng kiến khiến bất kỳ ai cũng thấy đau lòng, nhức nhối. Khu chợ thôn Đồng Bụt, xã Yên Bình vốn là địa chỉ kinh doanh phát triển với hàng trăm cửa hàng đủ các lĩnh vực ngành nghề nhưng chỉ trong ngày 7/10, nước lũ ngập gần hết tầng 1, gần như các gia đình đều không cứu được hàng hóa.
Chia sẻ với phóng viên, chị Triệu Thị Tuyết giọng nghẹn lại không nói thành lời, phải mất một lúc chị mới tiếp tục kể: Sáng 7/10, khi nước ngập đường, gia đình đã nỗ lực kê hàng hóa cao lên hơn 1m, nhưng đến đầu giờ chiều nước lên nhanh bất thường và chỉ vài tiếng sau nước đã ngập gần hết cửa hàng.
“Nước sâu gần 2m nên hai vợ chồng đành bất lực nhìn nước lũ nhấn chìm toàn bộ mặt hàng chăn ga, gối đệm, quần áo, trị giá 1 tỷ đồng từ nguồn vốn vay. Bao công sức gây dựng, khởi nghiệp hai năm qua giờ đây gần như mất trắng. Gia đình chưa biết phải bắt đầu lại từ đâu,” chị Tuyết rơi nước mắt, quay mặt hướng về phía cửa hàng của mình.
Mưa lũ đã nhấn chìm 6/8 cơ sở giáo dục của xã Yên Bình và ngày đầu tuần hôm nay 13/10, học sinh các trường này vẫn chưa thể đến lớp. Thầy Hoàng Hữu Dương, Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Yên Bình và các thầy cô trong trường đang mang những đồ dùng, tài liệu dạy và học, sách vở của học sinh bị ngâm trong nước lũ ra phơi, những mong vẫn còn những đồ dùng có thể tận dụng được.
Thầy Hoàng Hữu Dương thông tin, toàn trường có 382 học sinh ở 4 khối lớp, gần như gia đình các em đều bị ngập. Nước lên quá nhanh. Có lẽ đây là lần đầu tiên nước lũ ngập sâu gần 2m, vượt ngưỡng, cao hơn mực nước lũ ghi nhận vào năm 1986 khoảng 1m nên trường không kịp trở tay.
Cả trường chỉ còn 4 phòng học trên tầng 2 khu nhà mới xây là không bị ngập nước, còn lại gần 20 phòng học, phòng chức năng đều bị ngập. Bàn ghế, máy móc, giáo án, sách vở của thầy cô, học sinh phần nhiều đều bị hư hỏng.
Ngay khi nước lũ rút hết vào ngày 11/10, trường được cán bộ chiến sỹ Tiểu đoàn 6, Trung đoàn 12, Sư đoàn 3, Quân khu 1 giúp dọn dẹp vệ sinh môi trường; Viện Y học dự phòng Quân đội phun khử khuẩn phòng ngừa dịch bệnh.
Các thầy cô tập trung hong khô, lau rửa các đồ dùng trang thiết bị dạy học. Trường đã đề nghị Sở Giáo dục và Đào tạo hỗ trợ trang thiết bị, sách vở, phấn đấu khoảng giữa tuần này, vào ngày 15/10 học sinh có thể trở về trường học...
Gian nan con đường tái thiết
Theo thống kê ban đầu của xã Yên Bình, mưa lũ đã khiến toàn bộ 22 thôn bị ngập; 2.500 hộ bị cô lập.
Diện tích lúa, hoa màu, cây ăn quả, bị thiệt hại lên tới 2.230 ha; trong đó, lúa bị ngập úng 1.270 ha. Toàn xã có hơn 5.000 con lợn, trên 50.000 con gia cầm, phần lớn bị cuốn trôi, bị chết. Nhiều công trình cầu, cống, đường giao thông, trường học bị ảnh hưởng, ước tính thiệt hại khoảng 500 tỷ đồng.
Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Yên Bình Lương Văn Bính cho biết, vốn là xã còn nhiều khó khăn ở vùng sâu, vùng xa của tỉnh. Đời sống của nhân dân chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi nhưng sau trận mưa lũ lịch sử này, gần như toàn bộ tài sản của người dân đã bị nước lũ nhấn chìm, do vậy sẽ rất khó khăn trong quá trình tái thiết, ổn định lại đời sống.
Hơn 1.200 ha lúa vụ mùa đang chuẩn bị thu hoạch gần như mất trắng; chăn nuôi cũng thiệt hại nặng, vật nuôi của nhiều hộ bị nước lũ cuốn trôi nên khả năng cao là nếu không được hỗ trợ người dân có nguy cơ thiếu đói.
Trước mắt, ngay sau khi nước lũ rút, các hộ dân trên địa bàn đã được nhận hỗ trợ gạo của Trung ương. Nhiều đoàn từ thiện đã về địa phương cứu trợ, tiếp tế lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm giúp bà con vượt qua giai đoạn khó khăn này để bắt tay vào sản xuất trở lại.
Lực lượng vũ trang tỉnh và Quân khu 1, ngành nông nghiệp và môi trường tỉnh... đã cử cán bộ về giúp nhân dân dọn dẹp vệ sinh môi trường, phun khử khuẩn phòng ngừa dịch bệnh. Đây là những sự hỗ trợ, sẻ chia hết sức kịp thời, cần thiết.
Hiện tại cùng với việc cố gắng đảm bảo đời sống cho nhân dân, không để ai bị đói, bị khát, xã cũng phối hợp với cơ quan chuyên môn của tỉnh tập trung xử lý môi trường, thu gom, tiêu hủy xác vật nuôi chết, dọn rác thải để ngăn ngừa dịch bệnh sau lũ.
Về lâu dài, xã có kế hoạch đẩy mạnh sản xuất cây vụ đông với khoảng hơn 1.000 ha để bù vào vụ mùa đã bị mất trắng. Xã cũng chú trọng, nhân rộng các mô hình trồng rau màu ngắn ngày, trồng dưa bao tử, trồng khoai tây năng suất cao giúp nhân dân tăng thu nhập.
Để giúp bà con tái thiết, ổn định đời sống sau mưa lũ, xã đề nghị tỉnh, các sở ngành liên quan cấp phát cho địa phương 1.000 lít hóa chất khử khuẩn làm sạch môi trường; thuốc khử trùng xử lý nguồn nước sinh hoạt; 750 tấn gạo.
Đặc biệt, tỉnh, cơ quan chuyên môn, các chi nhánh ngân hàng hỗ trợ nguồn vốn vay ưu đãi, giống cây trồng, vật nuôi để nhân dân đầu tư sản xuất, kinh doanh, nhanh chóng ổn định đời sống.
Gia đình anh Vũ Văn Đạo ở thôn Đồng Bụt, xã Yên Bình mở cửa hàng kinh doanh đồ điện, đồ gia dụng. Đợt nước lũ vừa qua đã gây thiệt hại cho gia đình khoảng 1,5 tỷ đồng tiền hàng hóa, tài sản; trong đó gần một nửa số vốn là tiền vay ngân hàng.
Anh Đạo mong rằng, trong thời điểm khó khăn sau lũ, Nhà nước, tỉnh, các ngân hàng cần có chính sách hỗ trợ giảm lãi suất, cho vay ưu đãi, giãn nợ cho người dân để bà con yên tâm tiếp tục khởi động lại việc làm ăn.
Theo báo cáo của các xã trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, mưa lũ đã khiến 3 người bị thương; khoảng 5.100 ngôi nhà bị sập, ngập nước, cô lập, sạt lở đất.
Toàn tỉnh có trên 3.890 ha lúa và hơn 1.000 ha hoa màu bị ngập; nhiều cơ sở giáo dục bị ảnh hưởng nặng; 668 điểm đường giao thông bị sạt lở, ngập lụt. Nhiều cầu, ngầm và đường giao thông bị ngập cục bộ, sạt lở trên 50.160m³; 29 cột điện bị gãy đổ, ngập lụt, gây mất điện diện rộng, mất mạng viễn thông. Tổng thiệt hại ước tính trên 1.050 tỷ đồng…
Lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn đã tổ chức các Đoàn công tác về cơ sở kiểm tra việc khắc phục hậu quả mưa lũ; chỉ đạo các ngành chức năng của tỉnh hỗ trợ cấp xã tháo gỡ ngay những khó khăn vướng mắc phát sinh trong thực tế sau mưa lũ; không để người dân ở những vùng vừa trải qua lũ lụt bị đói, khát, nhất là có phương án nhanh chóng tổ chức lại sản xuất để bà con sớm ổn định đời sống../.
(TTXVN/Vietnam+)