Lang thang cà phê Biên Hòa

10 giờ trướcBài gốc

Bên trong một quán cà phê hoài cổ ở trung tâm Biên Hòa.

Từ cà phê vợt đến cà phê đồ cổ

Không biết tiệm cà phê hay quán cà phê xuất hiện trên mảnh đất Biên Hòa từ khi nào, nhưng một điều chắc chắn là gắn với quá trình khai thác thuộc địa của thực dân Pháp ở Đông Dương với việc du nhập loại cây trồng này vào Việt Nam cuối những năm 1920, cột mốc là thành lập Sở Trà, cà phê Cầu Đất (thuộc tỉnh Lâm Đồng ngày nay). Cùng với Lâm Đồng, Đắk Lắk thì cây cà phê được trồng ở Đồng Nai và giúp người dân miền Nam nhanh chóng làm quen với loại thức uống này.

Thời gian đầu, cũng giống như ở nhiều đô thị lớn trên cả nước, bên cạnh cà phê pha uống tại nhà thì xuất hiện các quán cà phê vợt mà đến nay đã trở thành dĩ vãng. May mắn thay, ở Biên Hòa ngày nay vẫn còn một quán cà phê vợt ở đường Nguyễn Văn Trị, nằm bên bờ sông Đồng Nai. Chủ quán là anh Đức. Đến đây, khách được tận mắt thấy cách nấu cà phê trong những cái vợt to làm bằng vải mùng, sau đó chế ra các ca, rồi từ đó chế ra ly nhỏ. Cảnh nước cà phê đen sẫm chảy nhỏ theo vợt làm ướt bàn pha chế tạo nên một khung cảnh rất bình dị. Khách đến đây hầu hết là dân lao động, từ 5h sáng đã lục tục đến quán. Họ là khách quen, gồm những người bán hàng trong chợ Biên Hòa, là người đi tập thể dục buổi sáng sớm, là anh chạy xe ôm… Giá bán cũng rất bình dân, chỉ 15 ngàn đồng/ly cà phê đen đá.

Một góc không gian làng quê trong tiệm cà phê Nhà của ba.

Cà phê pha bằng cách mộc mạc như vậy nên còn nguyên vị đậm đặc và màu đen bóng của cà phê nguyên chất. Bởi thế, thứ cà phê này thích hợp cho người độ tuổi trung niên đến già - những người mà ký ức của họ đã gắn liền với thứ cà phê bụi bặm, dân dã. Vào quán cà phê này làm tôi nhớ đến cà phê Bà Năm ở đường Phan Bội Châu, thành phố Đà Lạt trước đây, cũng là quán duy nhất còn sót lại ở thành phố du lịch nhiều năm
về trước.

Cũng thuộc dòng cà phê hoài cổ cách đây nhiều năm còn có quán cà phê Tem Phiếu trên đường Hưng Đạo Vương, trưng bày rất nhiều hiện vật của thời bao cấp, từ tem phiếu, báo cũ, đồng hồ để bàn, đến xe đạp có biển số… Nhưng gần một năm nay quán đã không còn, có lẽ do áp lực cạnh tranh liên quan tiền thuê mặt bằng với một quán có diện tích rộng trong khi dòng khách hoài cổ ít dần.

Một nét đáng yêu khác ở xứ Trấn Biên chính là sự trở lại của tên gọi: Tiệm cà phê. Một cái tên giản dị, gần gũi với cuộc sống người dân các tỉnh phía Nam ngót gần một thế kỷ qua như Tiệm cà phê 1997 (trên đường Phan Chu Trinh) và cũng nhờ nằm ngay ngã ba, thuận tiện để xe và chủ nhân khéo léo trưng bày thêm những dây leo xanh rủ xuống rất bắt mắt nên lúc nào cũng đông khách.

Bên cạnh dòng cà phê vợt, ở Biên Hòa còn có một số quán cà phê đồ cổ. Mà tiêu biểu là tiệm cà phê Nhà của ba nằm cuối đường Phan Đình Phùng (đối diện Bửu Hưng Tự, gần cổng 2 Sân bay Biên Hòa). Chủ nhân của quán là anh Dũng. Quán được khéo léo sắp đặt các đồ dùng gia dụng xưa, từ cái tivi trắng đen, radio, đến máy ảnh, bàn ủi than, máy đánh chữ… mang đậm khung cảnh làng quê. Vì quán nhà, không phải lo tiền thuê mặt bằng và nhân công cũng là người nhà nên giờ mở cửa cũng khá hành chính: không mở quá sớm và chiều 6h đóng cửa, trưa đóng cửa nghỉ trưa. Quán dành toàn bộ không gian cho trưng bày các đồ cổ, bố trí hài hòa, đẹp mắt với hồ cá, bàn ghế cũ, lu đựng nước…, tạo nên một thế giới sống chậm cách đây hàng chục năm. Nơi đây có thể làm bối cảnh cho các bộ phim cần khung cảnh cuộc sống của thời bao cấp hoặc xưa hơn nữa.

Muôn mặt cà phê

Ngoài loại cà phê truyền thống như trên, ở các phường thuộc thành phố Biên Hòa (cũ) có sự xuất hiện của nhiều loại quán cà phê khác như cà phê sách (quán Đá Xanh, trên đường Nguyễn Ái Quốc), cà phê mang đi (bán trên hè phố)... Loại cà phê mang đi pha máy, đựng trong ly nhựa hoặc giấy, thuận tiện cho giới công chức, dân lao động và giá cả cũng rất mềm, từ 15-18 ngàn đồng/ly. Giới trẻ ngày nay đã rất nhanh nhạy khi cho ra mắt các xe cà phê di động nhỏ gọn pha máy xuất hiện ở nhiều con đường khu vực trung tâm, vừa bán cà phê, vừa bán các loại thức uống mà giới trẻ hay dùng như: nước ngọt, trà sữa, cam vắt…

Hình ảnh quen thuộc ở quán cà phê vợt duy nhất còn sót lại ở Biên Hòa.

Về mặt thương hiệu thì tất cả thương hiệu cà phê lớn đều hiện diện ở Biên Hòa như: Napoli, Trung Nguyên, Highland, Phúc Long, Starbucks. Trong đó, điểm nổi bật dễ nhận thấy là các hãng cà phê lớn đều tận dụng vị trí đẹp ở ngay ngã ba, ngã tư các trục đường lớn để thu hút khách, và cũng có sự cách tân trong mục đích đến quán cà phê của giới trẻ. Rất nhiều bạn trẻ tìm đến các quán, tiệm cà phê không phải chỉ để thưởng thức cà phê, mà để uống trà sữa và các loại thức uống khác như là chứng tỏ sự sành điệu, dù có khi giá gấp 2-3 lần một ly cà phê truyền thống. Nhưng phổ biến nhất là các quán cà phê nguyên chất mọc lên ở nhiều nơi nhằm đáp ứng thói quen ăn uống có lợi cho sức khỏe, không pha trộn bắp, bơ như trước đây.

Về gu cà phê, bên cạnh dòng cà phê phổ thông Robusta (uống đá, nóng hoặc sữa) thì có một số quán chuyên bán cà phê dòng Arabica dịu nhẹ (loại được ưa chuộng ở thị trường châu Âu). Một trong số đó là quán cà phê Moca nằm cuối một con đường nhánh của đường Võ Thị Sáu. Ở đây vừa bán cà phê, vừa bán thức ăn sáng, có không gian rộng rãi phù hợp cho các gia đình vào cuối tuần cũng như bạn bè tổ chức gặp mặt nhóm. Cùng gu Arabica có quán Napoli (bên hông Siêu thị Vinatex cũ) của anh Quang, quán mở đã được 10 năm. Anh Quang vốn dân Đắk Lắk, lấy vợ dân Biên Hòa và rất sành sỏi về cà phê nên anh lấy các loại cà phê Arabica như Moca ở Cầu Đất về bán, phục vụ các “thượng đế” chuyên dòng Moca với hương thơm dịu nhẹ, kèm một chút vị chua, ít đắng hơn so với dòng cà phê Robusta bình dân. Một ly cà phê Moca Cầu Đất (Đà Lạt) chỉ 25 ngàn đồng thì quá rẻ so với vào các quán cà phê có thương hiệu nổi tiếng và cũng chỉ nhỉnh hơn 5 ngàn so với một ly cà phê đá thông thường.

Rồi có những người dân Đồng Nai gốc như anh Quang Dũng ở phường Trấn Biên, nhà lúc nào cũng có sẵn cà phê pha trộn giữa Arabica với Robusta. Vốn dân ở Long Khánh, cũng là nơi trồng cà phê nên anh quen với loại thức uống này từ khi còn niên thiếu đến nay đã hơn nửa thế kỷ. Hằng tuần, anh đều có 2 buổi hẹn cà phê với nhóm bạn vào thứ Năm và thứ Bảy để hàn huyên, tâm sự chuyện đời, chuyện gia đình. Riêng anh, đã nhiều năm nay chỉ quen uống cà phê đen nóng như là cách để thưởng thức, nhâm nhi hương vị đặc trưng của cà phê.

Không thể không kể đến thương hiệu cà phê hòa tan - rang xay Biên Hòa có nhà máy ở KCN Biên Hòa 1 đã trở thành sự lựa chọn của nhiều người dân trong nước, gắn liền với sự hình thành, phát triển của đô thị công nghiệp...

Văn Phong

Nguồn Đồng Nai : https://baodongnai.com.vn/dong-nai-cuoi-tuan/202508/lang-thang-ca-phe-bien-hoa-bf727bb/