Lãnh đạo Sở ATTP TP.HCM: 'Lo nhất là ngộ độc tích tụ hàng chục năm'

3 giờ trướcBài gốc

Giám đốc Sở An toàn thực phẩm (ATTP) TPHCM Phạm Khánh Phong Lan trả lời chất vấn đại biểu. Ảnh: VGP/Vũ Phong.

Trong phiên chất vấn của HĐND TP.HCM sáng 10/12, PGS.TS Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, khẳng định những vụ ngộ độc cấp tính gây bức xúc dư luận chỉ phản ánh phần nổi của vấn đề.

Mối đe dọa thật sự với sức khỏe người dân lại nằm ở các hóa chất độc hại tích tụ âm thầm qua nhiều năm, khó phát hiện và khó xử lý hơn rất nhiều.

Cần nhìn xa hơn những gì xảy ra trước mắt

Trước các câu hỏi của đại biểu về tình hình an toàn thực phẩm, bà Lan cho biết những vụ việc nghi ngờ ngộ độc gần đây là trách nhiệm của cơ quan quản lý và ngành vẫn phải tập trung xử lý nhanh. Tuy nhiên, bà nhấn mạnh cần nhìn xa hơn những gì xảy ra trước mắt.

"Thực ra, các vụ việc ngộ độc thực phẩm mỗi khi xảy ra thì được báo chí quan tâm và người dân thì bức xúc. Nhưng mà nó chỉ là cái phần nổi của tảng băng", bà Lan nói.

Theo Giám đốc Sở ATTP TP.HCM, ngộ độc cấp tính phải được cấp cứu khẩn cấp và điều tra nhanh, nhưng nó không phải là mối lo dài hạn lớn nhất của thành phố. Vấn đề đáng sợ hơn là các chất độc hại có trong thực phẩm nhưng không gây ảnh hưởng ngay lập tức.

Hàng chục người phải nhập viện trong vụ ngộ độc ở TP.HCM. Ảnh: BVCC.

Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM cảnh báo rằng mối đe dọa lớn nhất chính là ngộ độc trường diễn, tình trạng người dân tiêu thụ thực phẩm chứa hóa chất độc hại trong thời gian dài.

"Phần chìm chính là gì? Chính là thực phẩm của chúng ta có thực sự an toàn hay không? Nó có chứa chất độc hại hay không?", bà Lan đặt câu hỏi.

Theo bà Lan, những hóa chất này không khiến người dùng lập tức ngã bệnh. Chúng âm thầm lưu trữ trong cơ thể, có thể gây hậu quả sau hàng chục năm, khi cơ quan chức năng hoặc các nhiệm kỳ HĐND tương lai mới nhìn lại được tác động của những gì đang diễn ra.

"Những cái chất độc hại này, những hóa chất này sẽ lưu trữ trong cơ thể và phải hàng chục năm sau, lúc đó thì HĐND của khóa bao nhiêu đấy mới lại kết luận là những gì chúng ta đã làm lúc này có tốt hay không", bà Lan nói.

Chính vì vậy, chiến lược dài hạn của Sở không chỉ tập trung vào xử lý các ca ngộ độc cấp tính mà đi sâu vào gốc rễ là kiểm soát nguồn cung, xây dựng thực phẩm sạch và chống thực phẩm bẩn một cách bền vững.

Nỗi lo "tính thân hữu"

Chuyển sang vấn đề chất lượng suất ăn học sinh, bà Phạm Khánh Phong Lan phân tích rằng khác với khu công nghiệp, nguy cơ lớn nhất trong trường học lại đến từ sự thân hữu kéo dài nhiều năm trong việc lựa chọn đơn vị cung cấp.

"Đối với trường học cái chúng tôi ngại nhất là tính thân hữu từ đời này qua đời khác. Đôi khi người ta lựa chọn một cái đối tác để làm bếp ăn cho học sinh mà là người quen", Giám đốc Sở thẳng thắn.

Theo bà, việc “chọn người quen” dễ dẫn đến chủ quan và thiếu minh bạch trong kiểm soát chất lượng bữa ăn của trẻ.

Để khắc phục, Sở An toàn thực phẩm đã phối hợp với ngành giáo dục đưa ra yêu cầu rõ ràng. "Sở không can thiệp vào chuyện anh chọn ai làm đối tác. Sở không can thiệp chuyện đối tác đó đóng bao nhiêu tiền vào trường hay thế nào. Nhưng đơn vị cung cấp suất ăn phải bảo đảm an toàn và nếu có sự cố mất an toàn thực phẩm xảy ra thì hiệu trưởng là người đầu tiên phải chịu trách nhiệm", bà Lan nhấn mạnh.

Suất ăn bán trú của học sinh phải được đảm bảo an toàn. Ảnh: Tiền Phong.

Cách làm này nhằm tạo ra thay đổi tư duy và trách nhiệm, tránh tình trạng buông lỏng hoặc trông chờ hoàn toàn vào kiểm tra hình thức.

Theo bà Lan, đằng sau “tảng băng chìm” thực phẩm bẩn là khối lượng công việc khổng lồ mà Sở phải gánh trong khi nguồn lực lại bị thu hẹp. Trong khi phạm vi quản lý mở rộng gần gấp ba, biên chế của Sở giảm từ 488 xuống còn 356 người, tức giảm 25%.

Ở cấp phường xã, mỗi phường chỉ có một biên chế y tế thuộc phòng Văn hóa - Xã hội, phải quản lý toàn bộ hoạt động liên quan đến y tế và an toàn thực phẩm. Lực lượng mỏng khiến công tác kiểm soát thường xuyên khó khăn.

Một khó khăn lớn khác là việc không thể sử dụng bộ test nhanh để sàng lọc thực phẩm tươi sống, công cụ được xem là “xương sống” của kiểm tra đầu vào.

PGS.TS Phạm Khánh Phong Lan cho biết test nhanh tuy không dùng để xử phạt nhưng giúp xác định nguy cơ ngay tại chỗ. Nếu phải chờ tới 7 ngày để có kết quả kiểm nghiệm, toàn bộ thực phẩm đã “trôi” ra thị trường.

Tuy nhiên, vì Bộ Y tế rút lại danh mục công nhận chất lượng kit test, cơ quan chức năng không thể mua và dùng công cụ này. Điều đó khiến khâu kiểm soát trở nên bị động, đặc biệt tại các chợ đầu mối. Sở An toàn thực phẩm đã kiến nghị Chính phủ và Bộ Y tế sớm tháo gỡ vướng mắc này.

Ngoài ra, theo bà Lan, hoạt động thương mại điện tử, đặc biệt là bán hàng qua livestream đang là thách thức lớn vì không rõ địa chỉ, không người chịu trách nhiệm, không giấy tờ chứng minh nguồn gốc.

Dù kiểm soát chặt ở chợ đầu mối, thực phẩm “ba không” (không nhãn mác, không xuất xứ, không chứng nhận) vẫn tràn lan tại vỉa hè, khu dân cư. Đây là khu vực rất khó lập biên bản và xử lý dứt điểm.

Theo bà Lan, “tảng băng chìm” tồn dư hóa chất trong thực phẩm có thể không gây ồn ào ngay nhưng lại âm thầm ảnh hưởng tới sức khỏe người dân trong hàng chục năm. Chỉ khi giải quyết được phần chìm này, TP.HCM mới có thể xây dựng một hệ thống thực phẩm an toàn và bền vững.

Nguyễn Thuận

Nguồn Znews : https://znews.vn/lanh-dao-so-attp-tphcm-lo-nhat-la-ngo-doc-tich-tu-hang-chuc-nam-post1610065.html