Lành mạnh thị trường vàng

một ngày trướcBài gốc

Ngày 30-5, thị trường vàng Việt Nam một lần nữa “nóng” lên nhưng không phải bởi giá cả, mà là kết quả thanh tra của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) với 6 đơn vị chủ chốt kinh doanh vàng được công bố (Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC), Công ty TNHH Bảo Tín Minh Châu (BTMC), Công ty cổ phần Tập đoàn Vàng bạc đá quý DOJI (DOJI), Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank), Công ty cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ), và Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank).

Kết luận thanh tra đưa ra một danh sách dài các tồn tại, thiếu sót và vi phạm nghiêm trọng, tập trung ở 3 nhóm vấn đề chính. Thứ nhất, về vi phạm trong hoạt động kinh doanh vàng: các đơn vị đều có thiếu sót trong việc chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh vàng miếng; hệ thống thông tin, niêm yết giá mua, bán vàng miếng chưa phù hợp, chưa cập nhật đầy đủ hoặc không chính xác theo quy định. Chẳng hạn, BTMC và DOJI bị phát hiện có việc giao dịch mua, bán vàng miếng với giá cao hơn hoặc thấp hơn giá niêm yết; mua, bán vàng miếng giữa các công ty với SJC có vấn đề về hóa đơn, chứng từ; TPBank lưu giữ vàng miếng SJC của khách hàng nhưng chưa kiểm đếm, thu - chi tiền theo quy định; Eximbank có sai phạm trong kiểm đếm, giao nhận vàng và rút/nộp tiền mặt… Thứ hai, vi phạm quy định về phòng, chống rửa tiền, như: báo cáo giao dịch đáng ngờ còn hạn chế, chưa tuân thủ đầy đủ; hệ thống quản lý rủi ro, phòng, chống rửa tiền chưa hiệu quả; nhiều biện pháp phòng, chống rửa tiền chưa được thực hiện đầy đủ. Thứ ba là vi phạm chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ, và nghĩa vụ thuế. Trong đó, BTMC, DOJI bị phát hiện chưa kê khai và nộp thuế đối với hoạt động mua bán vàng trang sức, dịch vụ gia công; TPBank kê khai thuế chưa đầy đủ; SJC có sai phạm về chứng từ, hạch toán, kê khai thuế.

Kết quả thanh tra cũng cho thấy trách nhiệm của các chủ thể tham gia thị trường vàng. Trong đó, các công ty kinh doanh vàng, tổ chức tín dụng là những mắt xích quan trọng nhất trong việc tuân thủ pháp luật. Những vi phạm được chỉ ra cho thấy sự chưa nghiêm túc, thậm chí cố tình lách luật. Đồng thời, kết quả thanh tra gián tiếp chỉ ra những lỗ hổng trong công tác quản lý. Các sai phạm về hóa đơn, chứng từ và thuế cho thấy cần thiết phải có sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả hơn giữa NHNN và các bộ, ngành liên quan như Bộ Tài chính, Bộ Công an; cần có một quy trình giám sát thường xuyên, hiệu quả hơn... Lỗ hổng về phòng, chống rửa tiền cũng cho thấy sự phức tạp của hoạt động rửa tiền qua vàng và đòi hỏi các cơ quan chức năng phải nâng cao năng lực nhận diện, phòng ngừa, xử lý.

Với vai trò là cơ quan quản lý thị trường vàng, NHNN không chỉ có trách nhiệm kiểm tra, xử phạt mà còn phải chủ động hoàn thiện thể chế. Một trong những nội dung then chốt hiện nay là việc sửa đổi, cập nhật Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng - vốn được ban hành từ hơn một thập niên trước. Trong đó, cần thiết lập lại khuôn khổ pháp lý đồng bộ hơn, phân biệt rõ vai trò giữa vàng vật chất, vàng trang sức và vàng tài chính. Một chuyên gia kinh tế bình luận, nếu không sửa Nghị định 24/2012/NĐ-CP thì dù có thanh tra, xử phạt, thị trường vàng vẫn là “vùng trũng” cho các hành vi trục lợi chính sách và đầu cơ.

Tại buổi làm việc với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương ngày 28-5, Tổng Bí thư Tô Lâm đã yêu cầu xóa bỏ thế độc quyền nhà nước trong sản xuất vàng miếng; mở rộng quyền nhập khẩu vàng có kiểm soát để tăng nguồn cung, góp phần giảm chênh lệch với giá thế giới, đồng thời hạn chế buôn lậu qua biên giới… Chỉ đạo này đặt ra trách nhiệm cụ thể cho NHNN trong việc xây dựng chính sách, đảm bảo kỷ cương, minh bạch, ngăn ngừa trục lợi.

Không thể nói tới một thị trường vàng minh bạch khi các quy định pháp lý vẫn chắp vá, cơ chế giám sát chưa chặt chẽ và giá vàng trong nước luôn cao bất hợp lý so với giá quốc tế. Một thị trường vàng phát triển lành mạnh sẽ không chỉ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, mà còn là chốt chặn quan trọng với hành vi rửa tiền, đầu cơ và bất ổn vĩ mô. Vì vậy, thị trường vàng không chỉ được nhìn bằng lăng kính kinh doanh, mà phải đặt trong tổng thể chiến lược kinh tế - tài chính quốc gia. Để điều đó thành hiện thực thì phải nhanh chóng sửa Nghị định 24/2012/NĐ-CP và cụ thể hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

HÀ MY

Nguồn SGGP : https://sggp.org.vn/lanh-manh-thi-truong-vang-post797677.html