Trước những phản ánh về thực trạng khai thác khoáng sản trên dòng suối Nậm Kim, UBND xã Khao Mang (tỉnh Lào Cai) đã ban hành Quyết định thành lập tổ công tác kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật về khai tác đá, cát, sỏi trên địa bàn từ ngày 25/8/2025 đến ngày 25/9/2025.
Tổ kiểm tra có nhiệm vụ tổ chức kiểm tra, tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân chấm dứt hoạt động khai thác đá, cát, sỏi trái phép trên địa bàn xã; yêu cầu di dời máy móc, công cụ, dụng cụ ra khỏi khu vực khai thác.
Một trong số những thiết bị phục vụ khai thác được lắp đặt trên suối Nậm Kim. Ảnh: T.H
Ngày 5/9, ông Lờ A Chinh, Trưởng Công an xã Khao Mang cho biết: Khi chưa sáp nhập địa giới hành chính và thực hiện chính quyền 2 cấp thì cũng đã có một số trường hợp đơn lẻ khai thác để làm nhà. Còn tại vị trí dọc tuyến, khu sạt lở thì đang được kè đường Quốc lộ (QL32).
Hiện, đã yêu cầu các hộ dân khai thác đơn lẻ tạm dừng hết. Chính quyền xã cũng đã thành lập Ban chỉ đạo, quản lý tình trạng khai thác khoáng sản trái phép từ ngày 25/8/2025 đến ngày 25/9/2025.
Qua đó, đã tiến hành kiểm tra được hai lượt, bà con đã tạm dừng, không còn tình trạng khai thác bừa bãi. Việc lập biên bản, xử phạt đến thời điểm hiện tại cũng không xử lý được trường hợp nào vì đã dừng lại hết.
Khi đề cập đến vị trí khai thác cát có dấu hiệu diễn ra đã lâu tại khu vực bản Trống Là, tại vị trí hồ chứa nước của Nhà máy thủy điện Mường Kim (đoạn Km329 - QL32), và trên thực tế vẫn còn nhiều thiết bị khai thác được cố định dưới lòng suối Nậm Kim, trên bờ vẫn hình thành bãi tập kết cát, ông Chinh lý giải: đó cũng là hộ gia đình khai thác, tất cả các máy móc còn cố định ở lòng hồ chứa (thuộc dòng suối Nậm Kim) thì đã tạm dừng từ ngày 1/7 (khi thực hiện chính quyền 2 cấp), không khai thác nữa.
Theo ông Chinh, quá trình kiểm tra, những công cụ thiết bị khai thác đang được cố định trên khu vực hồ thủy điện chưa xác định được của cá nhân nào để yêu cầu di chuyển. Việc yêu cầu di chuyển máy móc thiết bị thuộc về chính quyền xã vì chính quyền xã đã thành lập đoàn kiểm tra, công an xã cũng chỉ là một thành viên đại diện trong đoàn kiểm tra, chỉ yêu cầu họ không được khai thác và yêu cầu họ di chuyển phương tiện về.
Cát được tập kết tại khu vực hồ chứa nước của Nhà máy thủy điện Mường Kim (Ảnh chụp ngày 12/8/2025 ).
Trước đó, ông Mùa A Sơ, Phó Trưởng Công an xã Khao Mang (tỉnh Lào Cai) cho hay: Một số điểm gần gần đây thì người dân khai thác sử dụng chứ không có khai thác để buôn bán.
Còn tại vị trí lòng hồ thủy điện được khai thác nạo vét, từ khi được tổ chức lại đơn vị, công an xã đã giao cho Tổ phòng chống tội phạm rà soát lại tình trạng khai thác trên dòng suối Nậm Kim, mời các hộ, cá nhân có biểu hiện khai thác để tổ chức buổi làm việc để rà soát.
Ông Sơ cho biết, cá nhân cũng chỉ được “nghe nói” tại vị trí lòng hồ của Nhà máy thủy điện Mường Kim được hút cát để nạo vét chứ trên thực tế thì không nhận được văn bản nào thể hiện hoạt động này được phép và cũng chưa cung cấp được thông tin gì về việc khai thác ra sao. Việc khai thác, bãi cát đó thuộc về người đàn ông tên H.; đá, cát khai thác được sử dụng cho dự án công trình đang thực hiện trên địa bàn.
Lý giải về sự việc, một cán bộ của Công ty Cổ phần Thủy điện Nậm Kim thông tin, trên thực tế, Công ty Cổ phần thủy điện Nậm Kim và Công ty Cổ phần Thủy điện Mường Kim là cùng một chủ đầu tư.
Hiện, dự án Nhà máy thủy điện Hồ Bốn 2 (thuộc Công ty Cổ phần Thủy điện Nậm Kim) đang được xây dựng cạnh Nhà máy thủy điện Mường Kim (thuộc Công ty Cổ phần thủy điện Mường Kim) và khẳng định phía Công ty thủy điện không khai thác, không sử dụng cát đó để phục vụ cho dự án thủy điện Hồ Bốn 2.
Về nguyên tắc, nếu có việc thanh thải, nạo vét lòng hồ chứa của Nhà máy thủy điện Mường Kim thì phải xin phép, phải được cơ quan có thẩm quyền cho phép và phía Công ty thủy điện không thực hiện công việc này. Việc hút cát là của một cá nhân tên H. trú tại địa bàn xã Khao Mang.
Cũng theo vị cán bộ này cho biết, phần hồ chứa nước của Nhà máy thủy điện Mường Kim thuộc quản lý của Công ty thủy điện nên những năm trước đây, khi có hiện tượng hút cát của một cá nhân khác, phía công ty cũng đã từng có văn bản gửi báo cáo cấp chính quyền vào cuộc xử lý bởi lo ngại ảnh hưởng đến công trình, đập chứa hồ chứa của thủy điện.
Tuy nhiên, từ khi ông H. khai thác, phía Công ty cũng chưa có ý kiến hay văn bản gì báo cáo lên cấp chính quyền, vì để “dĩ hòa vi quý”. Thực tế thì việc quản lý, kiểm tra, giám sát, xử lý thuộc trách nhiệm, thẩm quyền của cấp chính quyền và các cơ quan chức năng liên quan.
Ngày 10/9, cập nhật thông tin xử lý, ông Tạ Anh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND xã Khao Mang cho biết, từ khi có quyết định thành lập tổ công tác kiểm tra, xử lý về tình hình khai thác khoáng sản đến nay các trường hợp khai thác đã không còn hoạt động.
Theo nội dung, thời gian kiểm tra 1 tháng (từ 25/8 đến 25/9) , sẽ kiểm tra, tuyên truyền, vận động, nếu hết thời gian đó trường hợp nào còn cố tình vi phạm, không thực hiện sẽ xử lý.
Theo ông Tạ Anh Tuấn, với điểm khai thác, tập kết bến bãi lớn nhất là khu vực hồ chứa của Nhà máy thủy điện Mường Kim đã yêu cầu di chuyển hết thiết bị, dụng cụ nhưng họ chưa rút thì sẽ giao công an, báo cáo Công an tỉnh xử lý chứ xã không áp chế được việc đó.
Trước vấn đề đặt ra về việc kiểm tra đã xác định rõ được tổ chức, cá nhân nào vi phạm, thì ông Tuấn cho biết: của ai thì sau này kiểm tra thì sẽ cụ thể. Xã chỉ giải quyết từ thời điểm kiểm tra thôi, còn trước đó thì nhiều nội dung liên quan.
Đông A