Nhiều khu vực dân cư tại phường Yên Bái, tỉnh Lào Cai nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở. (Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN)
Bước vào mùa mưa lũ, nhiều hộ dân trên địa bàn tỉnh Lào Cai nằm dưới chân núi, chân đồi luôn sống trong tâm trạng lo lắng, bất an vì nguy cơ sạt lở đất bất cứ lúc nào. Chính quyền địa phương cũng đang triển khai nhiều giải pháp nhằm hạn chế tối đa thiệt hại do thiên tai gây ra.
Sống trong lo lắng
Tại khu vực Tổ dân phố Đồng Tâm 16, phường Yên Bái, tỉnh Lào Cai có nhiều hộ dân sinh sống ngay dưới chân những quả đồi cao. Khu vực này, đã từng xảy ra sạt lở đất nghiêm trọng sau cơn bão Yagi hồi tháng 9/2024.
Dù đã gần một năm trôi qua, nhưng đến nay, người dân vẫn luôn sống trong tâm trạng thấp thỏm, lo âu bởi diễn biến khó lường của thời tiết và tiềm ẩn nguy cơ sạt lở.
Nhiều khu vực trên địa bàn tại tỉnh Lào Cai có nguy cơ sạt lở cao. (Ảnh: TTXVN phát)
Ghi nhận của phóng viên, trước đây khu phố này từng rất đông đúc và bình yên, nhưng nay có nhiều hộ đã treo biển bán nhà, nhiều gia đình đóng cửa bỏ không, còn một số khác luôn sống trong lo lắng, nhất là vào những ngày mưa to kéo dài.
Anh Nguyễn Quang Du, ở Tổ dân phố Đồng Tâm 16, phường Yên Bái bộc bạch: "Mình cứ nghĩ sau khi xây dựng nhà cửa xong sẽ có một cuộc đời mới, có một mái nhà để che nắng che mưa. Thế nhưng với người khác, trời mưa thì họ chạy vào nhà để trú, còn với mình trời mưa lại phải chạy đi tránh trú ở nhờ nhà người khác, rất vất vả."
Ông Đặng Văn Quyền, Tổ trưởng Tổ dân phố Đồng Tâm 16, phường Yên Bái cho biết hiện nay Tổ dân phố có hơn 30 hộ dân nằm trong vùng nguy cơ sạt lở cao, ông và bà con nơi đây rất mong Đảng, Nhà nước và các ban, ngành, đoàn thể nghiên cứu, xem xét có phương án lâu dài để giúp người dân ổn định nơi ăn chốn ở.
Tương tự, tại Tổ dân phố Minh Tân 7, gia đình ông Đỗ Thế Thân cùng hơn 40 hộ dân đang sống trong cảnh lo lắng do nhà nằm sát chân taluy đồi. Tuổi cao, kinh tế khó khăn, ông Thân chỉ có thể chủ động di dời khi trời mưa.
Ông Đỗ Thế Thân chia sẻ thời gian qua, chính quyền và đoàn thể địa phương thường xuyên đến động viên gia đình luôn luôn đề cao cảnh giác. Khi có tình trạng báo động, hay thông báo, gia đình luôn sẵn sàng để di dời hoặc chuyển đến nơi khác an toàn. Về lâu dài, bà con cũng không thể sống mãi trong tình trạng bất an, mong muốn Đảng, Nhà nước và tỉnh Lào Cai xem xét, hỗ trợ bố trí cho người dân có nơi ở mới an toàn hơn để yên tâm sinh sống.
Toàn phường Yên Bái hiện có 30 điểm nguy cơ cao sạt lở, ảnh hưởng đến gần 80 hộ dân. Trong đó, tập trung tại các khu vực Yên Ninh, Đồng Tâm, Minh Tân và Hồng Hà.
Ngay từ những ngày đầu hoạt động mô hình chính quyền hai cấp, song song với việc ổn định bộ máy, thông suốt giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, công tác phòng chống thiên tai luôn được phường chú trọng triển khai.
Chủ tịch Ủy ban Nhân dân phường Yên Bái Phùng Tiến Thanh cho biết phường đã kiện toàn Ban chỉ huy phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn để đánh giá, phân công nhiệm vụ kịp thời cho các thành viên ứng phó trong các đợt mưa; rà soát, thống kê các khu vực sạt lở để chủ động di dời người dân đến nơi an toàn; yêu cầu các nhà thầu, các đơn vị đang thi công công trình chủ động di dời toàn bộ lán trại, công nhân, máy móc, phương tiện kỹ thuật tới vùng an toàn, tránh bị ngập lụt, lũ cuốn trôi gây thiệt hại tài sản. Song song đó, phường cũng rà soát trang thiết bị, vật tư phục vụ công tác phòng chống thiên tai nhằm hạn chế tối đa thiệt hại.
Về lâu dài, phường Yên Bái tiếp tục rà soát cụ thể các hộ gia đình cần di dời để lên phương án, báo cáo và đề xuất với tỉnh tạo quỹ đất an toàn để di dân ra khỏi vùng thiên tai.
Tại xã Lương Thịnh, tỉnh Lào Cai, do địa hình chủ yếu là đồi núi nên người dân dựng nhà ngay dưới chân đồi, nguy cơ sạt lở cao. Bà Phạm Thị Chanh, thôn Khang Chính, xã Lương Thịnh buồn bã nói gia đình bà nằm dưới chân taluy đồi, vào những ngày mưa vợ chồng bà trong đêm chạy lên ngủ nhờ nhà con trai.
Giờ đất phía sau nhà có hiện tượng sạt lở, trong nhà cũng bị ngấm nước nên hai vợ chồng bà rất bất an và không có giấc ngủ ngon. Chỉ mong sớm được chính quyền các cấp quan tâm, bố trí nơi ở mới an toàn hơn.
Trước đó, sau những trận mưa lớn kéo dài, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn xã Lương Thịnh chỉ đạo các lực lượng di dời 70 hộ dân tại 13 thôn của xã có nguy cơ sạt lở đất đến nơi an toàn. Đồng thời, yêu cầu các hộ dân không tự ý trở về nhà khi thời tiết còn diễn biến phức tạp.
Cần giải pháp lâu dài
Lào Cai là tỉnh miền núi phía Bắc có diện tích tự nhiên gần 13.257km2; quy mô dân số trên 1,7 triệu người và địa hình rất phức tạp, phân tầng độ cao lớn, chia cắt mạnh, độ dốc lớn.
Toàn tỉnh có sông Hồng, sông Chảy chảy qua (thường xuyên chịu tác động từ lũ thượng nguồn phía Trung Quốc) và trên 107 dòng suối lớn, nhỏ nằm rải rác trên địa bàn tỉnh. Do đó, tỉnh Lào Cai thường xuyên chịu tác động của 19/22 loại thiên tai như: rét hại, dông lốc, mưa lớn, sạt lở, lũ quét.
Bảy tháng đầu năm 2025, thiên tai đã làm chết 6 người, 4 người bị thương, 1.151 ngôi nhà bị ảnh hưởng; thiệt hại, trên 396ha lúa, mạ, hoa màu, rau màu và 275 con gia súc, gia cầm bị chết; 4 công trình giáo dục bị sạt lở, hư hỏng, 17 công trình thủy lợi bị hư hỏng... Ước tổng giá trị thiệt hại trên 25,8 tỷ đồng.
Theo Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Lào Cai Trần Huy Tuấn, trước thiệt hại do thiên tai gây ra, tỉnh Lào Cai đã chủ động triển khai nhiều biện pháp phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả lũ quét, sạt lở đất; góp phần giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản do thiên tai gây ra.
Đối với công tác phòng ngừa, nội dung phòng, chống thiên tai được tỉnh tích hợp vào quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, các chương trình dự án, nhất là các dự án phát triển hạ tầng cơ sở, giao thông, giáo dục.
Mặt khác, tỉnh cũng tập trung nâng cao chất lượng dự báo thiên tai, đảm bảo dự báo sớm, kịp thời và chính xác. Tỉnh thực hiện xã hội hóa việc lắp đặt hệ thống theo dõi, giám sát thiên tai chuyên dùng, trạm theo dõi mưa, mực nước, hệ thống cảnh báo sớm sạt lở đất.
Công tác thông tin tuyên truyền được thực hiện hiệu quả, đảm bảo cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác và kịp thời về diễn biến thiên tai, cảnh báo nguy cơ, công tác phòng ngừa và khắc phục hậu quả thiên tai.
Lực lượng chức năng cắm biển cảnh báo tại nhiều khu vực dân cư có nguy cơ sạt lở. (Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN)
Về lâu dài, để giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra, tỉnh Lào Cai đề xuất, kiến nghị Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương xây dựng nâng cao độ chính xác của bản đồ phân vùng nguy cơ lũ quét, sạt lở đất để giúp các địa phương thực hiện tốt công tác quy hoạch, xây dựng cơ sở hạ tầng, bố trí khu dân cư an toàn, thực hiện công tác phòng chống thiên tai được chủ động, kịp thời, hiệu quả. Hỗ trợ trang thiết bị, phần mềm quan trắc, cảnh báo sớm thiên tai và điều hành hồ chứa tự động. Tổ chức đào tạo, tập huấn chuyên sâu cho cán bộ phòng chống thiên tai cấp xã và cán bộ vận hành hồ chứa.
Bên cạnh các giải pháp của chính quyền địa phương, người dân cũng cần nâng cao cảnh giác, chủ động di dời đến nơi an toàn khi có mưa lớn, nguy cơ sạt lở xảy ra, nhằm đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho bản thân, gia đình. Mặt khác, khuyến cáo người dân khi xây dựng nhà nên lựa chọn những địa điểm an toàn, hạn chế taluy cao phía sau nhà./.
(TTXVN/Vietnam+)