Lao đao khoai mì

2 ngày trướcBài gốc

Lao đao khoai mì

(Báo Bình Phước, 09-1-2004)

BPO - Những năm gần đây, do nhu cầu của các Nhà máy chế biến tinh bột mỳ nên diện tích trồng khoai mỳ trên địa bàn toàn tỉnh phát triển nhanh với trên 25.000 ha. Trồng khoai mỳ vốn đầu tư ít và có thể trồng xen trong diện tích cao su, điều 1-3 năm tuổi để lấy ngắn nuôi dài. Nhờ vậy, cây mì đã thực sự trở thành cây XĐGN cho nhiều hộ dân. Năm nay, do ảnh hưởng thời tiết nên năng suất khoai mỳ thấp nhưng vào thời điểm này, mỳ tươi lại đang bị ứ đọng ở nhiều địa bàn trong toàn tỉnh. Điều này đã minh chứng một thực tế: Giữa nông dân, Nhà nhà máy và đại lý ở Bình Phước chưa tìm được tiếng nói chung, chưa có sự ràng buộc lẫn nhau. Với thực trạng này người nông dân trồng mỳ luôn bấp bênh và vùng nguyên liệu cho các Nhà máy tinh bột mỳ sẽ hoàn toàn không mang tính ổn định lâu dài.

MẤT MÙA TRÊN DIỆN RỘNG

Ông Dương Văn Thanh, Phó chủ tịch UBND xã Tân Hưng, huyện Đồng Phú buồn bã khi chúng tôi hỏi về vụ mỳ năm nay ở địa phương. Mùa mỳ năm trước, mỗi ha người trồng bán được 7-9 triệu đồng và tư thương vào tận nơi mua, nhưng năm nay chỉ thu được 4-5 triệu đồng, do sản lượng khoai mỳ chỉ đạt 2/3 so với năm trước.

Với thu nhập trên, người nông dân chỉ đủ vốn đầu tư trồng mỳ và công coi như mất toi. Đã vậy đầu mùa mỳ giá còn được 5 triệu đồng/ha nhưng hiện này chỉ 4 triệu đồng/ha, mà không ai hỏi mua. Với thực trạng này, nhiều hộ thuê đất trồng mỳ có nguy cơ phá sản. Nếu xắt khô giá mỳ được 900 đồng/kg nhưng như vậy nông dân lại phải tốn mất thêm công. Mỳ xắt khô chỉ thích hợp cho những vùng giao thông khó khăn, xe vận tải không thể vào được. Giải thích nguyên nhân mất mùa, ông Thanh cho rằng: Năm nay thời tiết bất thường, mùa mưa xuống đến chậm, nông dân xuống giống muộn, sau đó trời lại đổ mưa dồn dập trôi cả gốc mỳ và mùa mưa lại kết thúc sớm hơn những năm trước nên ảnh hưởng lớn đến năng suất, độ bột khoai mỳ.

Điểu Lim, ở thôn 6, xã Long Tân - Phước Long trồng mỳ xen canh trong vườn điều đã 3 năm nay nói: Năm trước gia đình tôi thu hoạch được trên 44 tấn mỳ trên diện tích trồng xen trong điều, năm nay chỉ thu được chừng 20 tấn, mặc dù tôi cũng theo chỉ dẫn bón phân đúng định lượng. Ông Nguyễn Hữu Năm, một đại lý có tiếng tăm cho nhà máy tinh bột mỳ VEDAN, ở xã Phú Riềng cũng cho biết: Năm nay gia đình tôi thu mua mỳ từ Phước Long đến Đồng Phú đều nhận thấy năng suất khoai mỳ chỉ bằng từ 50-60% so với năm 2002.

MỲ TƯƠI Ứ ĐỌNG

Vào thời điểm tháng Giêng (tháng 12 âm lịch), là mùa thu hoạch chính của khoai mỳ, nhưng khó khăn nhất hiện nay là lượng mỳ ứ đọng trên diện tích lớn. Mỳ tươi ứ đọng không thu hoạch được chủ yếu tập trung vào diện tích hợp đồng giao khoán giữa nông dân và các đại lý của nhà máy VEDAN. Năm nay, đại lý của ông Năm bỏ ra trên 800 triệu đồng đầu tư cho nông dân trồng 450 ha mỳ, nhưng hiện tại mới thu hoạch hơn 100 ha. Khi đến thôn 6, xã Long Tân, nơi có diện tích khoai mỳ lớn của nông dân trồng theo hợp đồng với đại lý ông Nguyễn Hữu Năm thì mới thấy hết sự lo lắng. Tại đây, hơn 100 hộ đồng bào dân tộc Sê Tiêng nhận khoán trồng hơn 200 ha khoai mỳ đều bức xúc, lo lắng bởi mùa mỳ năm nay năng suất thấp, đã vậy khoai mỳ thu hoạch không đúng vụ sẽ ảnh hưởng đến năng suất, độ bột và mỳ trồng xen ảnh hưởng đến tăng trưởng của các loại cây điều, cao su. Và điều lo ngại nữa là ngày Tết đã đến, nếu không thu hoạch được mỳ sẽ không có tiền trả nợ chủ đầu tư, ngân hàng và không có tiền ăn Tết.

Mùa mỳ năm nay, cả 23 đại lý của nhà máy VEDAN đều chịu chung số phận ứ đọng khoai mỳ và chịu áp lực do nông dân hối thúc thu hoạch. Giải thích về nguyên nhân ứ đọng này, ông Năm bức xúc: Năm trước, mỗi ngày nhà máy cho ông nhập 3 xe tải gần 60 tấn, thì năm nay chỉ hạn chế 1 xe tải 18 tấn. Ông năm cho rằng nhà máy hạn chế khối lượng nông sản là do muốn giữ diện tích mỳ, sợ thiếu hụt nguyên liệu cho những tháng tới. Đã vậy, phương thức tính giá mỳ của VEDAN năm nay theo các đại lý cũng gây bất lợi cho người cung cấp nguyên liệu. Về phía nhà máy, ông Đức trợ lý công ty cũng phân trần: Nếu ai cũng giao mỳ tươi vào một thời điểm thì công ty không thể đáp ứng hết, vì công suất 1.600 tấn mỗi ngày nên chỉ thu vào 1.700 đến 1.800 tấn nguyên liệu.

Khoai mỳ Bình Phước chỉ tập trung cao điểm từ tháng 11 đến tháng 3 năm sau mà cao điểm nhất là tháng giáp Tết. Vì vậy, vào cao điểm mùa mỳ nông dân vẫn ứ đọng nông sản, vì công suất các nhà máy chưa đáp ứng hết sản lượng thu hoạch. Hơn nữa, cả 3 nhà máy đều chưa ký được hợp đồng bao tiêu nông sản giữa doanh nghiệp và nông dân, giá cả thu mua, cách mua đều khác. Nhà máy KMC chỉ bảo đảm thu mua, đầu tư cho 30% diện tích khoai mỳ của nông dân trên địa bàn.

Nhà máy tinh bột mỳ Bình Phước khi có dự án xây dựng tại huyện Bù Đăng đã vận động quy hoạch 10 nghìn ha mỳ ở 6 xã trong huyện từ 2 năm trước khi nhà máy đi vào hoạt động. Nhưng trong thực tế nhà máy và nông dân chưa có thỏa thuận hợp đồng trách nhiệm. Ông Hồ Văn Minh, giám đốc nhà máy biết: Do những mùa trước nhà máy đã lỡ hẹn với nông dân vì không đi vào hoạt động đúng như dự định. Hơn nữa, với công suất chỉ 250 tấn/ngày, nếu nâng lên cao điểm vào thời vụ khoảng 300-350 tấn thì diện tích 10 nghìn ha tập trung cao vào 3-4 tháng trong năm nhà máy sẽ không tiêu thụ hết.

BÁO ĐỘNG VÙNG NGUYÊN LIỆU KHÔNG ỔN ĐỊNH

Hiện nay Bình Phước có 3 nhà máy chế biến tính bột mỳ được phân bố hợp lý ở 3 khu vực Nhà máy VEDAN với 4 dây chuyền sản xuất có công suất 1.600 tấn/ngày: Nhà máy KMC, đóng tại thị trấn Chơn Thành - huyện Chơn Thành, với công suất 400 tấn/ngày và Nhà máy tinh bột mỳ Bình Phước ở xã Đức Liễu, huyện Bù Đăng mới đi vào hoạt động đầu tháng 10-2003 có công suất 250 tấn/ngày. Với diện tích trên 25 nghìn ha mỳ, bình quân sản lượng 535.000 tấn/năm đủ để cung cấp cho 3 nhà máy, nhưng người trồng mỳ vẫn phải bỏ công để cắt mỳ khô bán cho các lái buôn. Vì nhà máy vào mùa tiêu thụ nông sản không hết nhưng hết mùa thì lại thiếu hụt.

Nhà máy VEDAN khi có QĐ80 của Chính phủ đã có đầu tư 700 triệu đồng cho bà con nông dân xuống giống và bao tiêu nông sản, hợp đồng thông qua UBND các xã. Thế nhưng khi đến mùa mỳ do giá mỳ cao, bà con nông dân đã không giữ uy tín lại bán mỳ cho lái buôn hoặc cắt phơi khô. Do đó, nhà máy không bảo đảm nguyên liệu, không thu hồi được vốn phải chi phí cho công tác quản lý, giám sát. Vì vậy VEDAN đã bỏ phương thức hợp đồng cùng nông dân mà ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với 23 đại lý. Ông Trương Vĩnh Chu, Giám đốc nhà máy Ve dan cũng đã khẳng định: Sự sống còn của nhà máy là nhờ vào các đại lý nên nhà máy luôn quan tâm đến chữ “tín” để bảo đảm quan hệ hợp tác lâu dài. Hình thức này theo ông Nguyễn Hữu Năm, nhà máy không phải bỏ vốn đầu tư trong lúc đó đại lý phải bỏ vốn đầu tư kêu gọi nông dân trồng mỳ và chịu trách nhiệm thu hoạch mỳ theo nhu cầu của nông dân. Cái lợi của đại lý là giải quyết được công ăn việc làm cho cả gia đình người thân và phương tiện. Nhưng, với thực trạng như năm nay, các đại lý khó lòng thủy chung với nhà máy trong những năm tới.

Rõ ràng trồng mỳ và cung ứng nguyên liệu cho các nhà máy tinh bột mỳ ở Bình Phước vẫn còn nhiều bất cập và cả nông dân, đại lý, nhà máy chưa tìm được tiếng nói chung và đều lao đao. Nhà máy chưa thực hiện bao tiêu nông sản, đầu tư cho nông dân vì lo họ không giữ được uy tín thì nhà máy khó thực hiện trong khoảng thời gian ngắn. Vì vậy, đây chính là nguy cơ báo động vùng nguyên liệu không mang tính ổn định của các nhà máy, khi diện tích trồng xen không còn các loại cây trồng chính đã lớn và cho thu hoạch. Trong lúc đó đất của các lâm phần được Nhà nước quản lý chặt người dân không còn cơ hội để xâm canh và trồng mỳ để lấy ngắn nuôi dài như trước đây. Vấn đề này đặt ra cho các nhà máy phải nhanh chóng phối hợp cùng các nhà khoa học, ngành chức năng nghiên cứu lai tạo tìm ra giống mỳ mới phù hợp với khí hậu cả 2 mùa. Đồng thời tỉnh cần có quy hoạch vùng nguyên liệu chuyên canh, thâm canh có năng suất cao riêng cho nhà máy. Và các nhà máy tiến hành ký hợp đồng đầu tư và bao tiêu nông sản cùng nông dân ở các vùng quy hoạch nguyên liệu, bảo đảm uy tín giữa doanh nghiệp và nông dân. Có như vậy thì bài toán cho cây mỳ với nông dân - nguyên liệu cho Nhà máy mới tìm được lời giải.

Lao đao khoai mì

Nguồn Bình Phước : https://baobinhphuoc.com.vn/news/548/173477/lao-dao-khoai-mi