Nắm được thông tin, cùng sự hướng dẫn, ông Dũng phát triển kinh tế bền vững theo hướng nông nghiệp xanh.
Hiệu quả từ loại phân bón hữu cơ
Bên vườn bưởi Diễn và bưởi Đào Đường rộng hơn 1 ha với hơn 200 gốc cây trĩu quả, ông Dũng bộc bạch: "Trước đây, làm nông vất vả mà không ăn thua. Năm nào cũng tốn một khoản tiền không nhỏ cho phân hóa học, thuốc trừ sâu. Cứ thấy cây có dấu hiệu bệnh là lại phun, thấy đất cằn lại bón thêm phân. Chi phí thì cứ tăng mà cây thì yếu dần, đất thì chai cứng, bạc màu. Vòng luẩn quẩn đó khiến chúng tôi nhiều lúc nản lòng."
Bước ngoặt đến với gia đình ông vào năm 2023, khi ông tình cờ gặp được anh Nguyễn Ngọc Thạch, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp sạch BIO IN LG7 (HTX). Được anh Thạch giới thiệu và hỗ trợ về kỹ thuật cũng như nguồn cung phân trùn quế và dịch trùn quế.
Vườn bưởi trĩu quả của gia đình ông Dũng.
Ông Dũng chia sẻ: "Lúc đầu cũng bán tín bán nghi, nhưng nghe anh Thạch phân tích về lợi ích của việc cải tạo đất, tôi quyết định làm theo. Tôi bắt đầu sử dụng phân trùn quế bón gốc và phun dịch trùn quế cho toàn bộ vườn bưởi, kết quả thật sự vượt ngoài mong đợi".
Theo ông Dũng, hiệu quả đến nhanh chóng và rõ rệt. Cây bưởi trở nên khỏe mạnh, lá xanh mướt, dày dặn, sức đề kháng tăng vọt. Các loại bệnh phổ biến như nấm, loét, chảy gôm trên thân và quả gần như biến mất hoàn toàn.
"Mỗi năm, tôi chỉ cần bón từ 5 - 10kg phân trùn quế cho một gốc, kết hợp phun dịch trùn quế khoảng 4 - 5 lần mỗi vụ. Chỉ đơn giản vậy thôi mà sản lượng tăng gấp 2, thậm chí gấp 3 lần so với trước. Quả bưởi mẫu mã đẹp hơn, vỏ mỏng, mọng nước và có vị ngọt đậm đà đặc trưng. So với các vườn xung quanh vẫn dùng phân hóa học, sự khác biệt rõ rệt", ông Dũng phấn khởi nói.
Bài toán kinh tế được ông tính toán rành rọt: "Năm vừa rồi, vườn bưởi cho thu hoạch tổng cộng 250 triệu đồng. Sau khi trừ hết chi phí, bao gồm cả tiền phân trùn quế, tôi bỏ túi 200 triệu đồng. Lợi nhuận này cao hơn hẳn so với trước kia, mà công sức bỏ ra lại nhàn hơn, quan trọng nhất là không còn lo độc hại cho sức khỏe và môi trường mà lại cung cấp được sản phẩm an toàn đến tay người tiêu dùng".
"Bà đỡ" cho kinh tế tuần hoàn
Thành công của ông Dũng không phải là một trường hợp đơn lẻ, đó là kết quả của một mô hình liên kết sản xuất bền vững do HTX Nông nghiệp sạch BIO IN LG7 tiên phong xây dựng.
Anh Nguyễn Ngọc Thạch - Giám đốc HTX cho biết, đơn vị được thành lập từ năm 2021 với chỉ 7 thành viên. Nhận thấy tiềm năng to lớn của con trùn quế trong việc xử lý chất thải chăn nuôi và tạo ra nguồn phân hữu cơ chất lượng cao, HTX đã mạnh dạn đi theo con đường nông nghiệp tuần hoàn.
Ông Dũng bên "trái ngọt" của mình.
"Chúng tôi nhận thấy Tuyên Quang có thế mạnh về chăn nuôi trâu, bò, lợn, nhưng vấn đề xử lý chất thải lại là một bài toán nan giải, gây ô nhiễm môi trường. Trong khi đó, con trùn quế lại có thể biến chính nguồn chất thải đó thành "vàng đen" cho cây trồng. HTX đã xây dựng một mô hình khép kín để giải quyết cả hai vấn đề này," anh Thạch phân tích.
Theo anh Thạch, hiện HTX liên kết với khoảng 20 hộ dân trên địa bàn tỉnh, đầu tư 100% con giống trùn quế cho các hộ chăn nuôi. Bà con nông dân sẽ dùng phân từ trâu, bò, lợn để nuôi trùn. Sau đó, HTX đứng ra bao tiêu toàn bộ đầu ra, thu mua cả giun thương phẩm và phân trùn thô.
Nguồn nguyên liệu này được HTX vận chuyển về nhà máy gia công tại Thái Nguyên để xử lý, chế biến thành các sản phẩm đa dạng như phân trùn quế dạng bột, dạng viên nén và dịch trùn quế. Các sản phẩm hoàn thiện này lại được cung cấp ngược lại cho bà con nông dân, trong đó có ông Dũng, để phục vụ trồng trọt.
"Bà con không phải bỏ một đồng vốn nào cho con giống ban đầu. Chi phí đầu tư sẽ được HTX khấu trừ dần vào sản phẩm đầu ra. Cách làm này giúp nông dân dễ dàng tiếp cận mô hình, giảm rủi ro và tạo ra sự gắn kết chặt chẽ", anh Thạch nói.
Kết quả thực tế cho thấy, mô hình này mang lại lợi ích kép. Các hộ chăn nuôi có thêm thu nhập từ việc bán giun và phân giun, đồng thời giải quyết triệt để vấn đề ô nhiễm. Các hộ trồng trọt như ông Dũng thì được tiếp cận nguồn phân hữu cơ chất lượng cao với giá cả hợp lý, giúp tăng năng suất cây trồng từ 20-30%, giảm chi phí phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật, từ đó nâng cao chất lượng nông sản.
Thành công từ các mô hình liên kết đã giúp nhiều nông sản trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang được nâng tầm giá trị. Một số sản phẩm đã đạt chứng nhận OCOP, thậm chí đủ tiêu chuẩn xuất khẩu, mở ra hướng đi mới cho nông nghiệp địa phương.
Không chỉ dừng lại ở cây bưởi, mô hình sử dụng phân trùn quế đã được HTX triển khai hiệu quả trên nhiều loại cây trồng chủ lực khác của tỉnh như chè, lúa, ngô, cam...
Thực tế cho thấy, việc người dân khi không còn “nghèo thông tin”, họ không những đạt hiệu quả kinh tế cao, thoát nghèo bền vững mà còn giúp nông nghiệp Tuyên Quang phát triển theo hướng mô hình nông nghiệp xanh.
Đức Hạnh