Công nhân bóc múi, cấp đông sầu riêng. (Ảnh: Hoài Thu/TTXVN)
Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong ba tháng gần đây, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam tăng mạnh trở lại nhờ hàng loạt biện pháp quản lý chất lượng, mở rộng mã số vùng trồng và tháo gỡ rào cản kỹ thuật với Trung Quốc.
Xuất khẩu sầu riêng tăng trở lại
Trong 7 tháng năm 2025, hầu hết các mặt hàng trái cây có giá trị xuất khẩu lớn đều giảm tại thị trường Trung Quốc trong đó có sầu riêng. Tuy nhiên, trong tháng 5,6 và 7/2025, Việt Nam xuất khẩu 7.745 lô sầu riêng tươi, tương đương 207.000 tấn, tăng gấp hơn 10 lần so với 4 tháng đầu năm. Sầu riêng đông lạnh đạt 560 lô, gần 16.000 tấn, tăng hơn 64%. Tình trạng vi phạm an toàn thực phẩm đã giảm rõ rệt.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam cho biết ước tính lũy kế đến hết tháng 7, xuất khẩu sầu riêng đạt khoảng 1,2 tỷ USD, tuy vẫn thấp hơn đáng kể so với cùng kỳ năm trước nhưng đang xuất hiện nhiều tín hiệu tích cực khi tăng trưởng liên tiếp 2 tháng gần đây, đặc biệt là sự đánh giá tích cực từ đoàn giám sát của Trung Quốc.
"Với sự trở lại đường đua kịp lúc, chúng ta vẫn kỳ vọng xuất khẩu rau quả phục hồi và tăng trưởng sau nhiều tháng đầu năm gặp rất nhiều khó khăn, thách thức," ông Đặng Phúc Nguyên chia sẻ.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu sầu riêng bền vững, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm, hoàn thiện dự thảo thông tư quản lý mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói. Các địa phương tăng cường giám sát quy trình tại cơ sở đóng gói, yêu cầu kiểm tra các chỉ tiêu an toàn trước khi xuất khẩu.
Bộ cũng trực tiếp sang Trung Quốc đàm phán kỹ thuật. Nhờ đó, Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) đã phê duyệt thêm 829 mã số vùng trồng và 131 cơ sở đóng gói cho Việt Nam, nâng tổng số lên 1.396 vùng trồng và 188 cơ sở. Trong tháng 7/2025, chuyên gia GACC đã trực tiếp kiểm tra chuỗi xuất khẩu sầu riêng Việt Nam.
Kim ngạch xuất khẩu sầu riêng 7 tháng năm 2025 ước đạt 1,2 tỷ USD. (Ảnh: PV/Vietnam+)
Để duy trì đà tăng trưởng, ngành nông nghiệp sẽ tiếp tục rà soát, quy hoạch lại vùng trồng phù hợp điều kiện tự nhiên, ngăn mở rộng tự phát gây dư cung. Bên cạnh đó, xây dựng chuỗi giá trị chất lượng cao, liên kết sản xuất-thu mua-chế biến-xuất khẩu, đầu tư vào chế biến sâu và bảo quản lạnh để nâng giá trị gia tăng.
Công tác xây dựng thương hiệu quốc gia và chỉ dẫn địa lý cho sầu riêng sẽ được đẩy mạnh, hướng tới định vị là sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, chất lượng ổn định và canh tác bền vững. Bộ sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng xử lý nghiêm các hành vi gian lận mã số vùng trồng, làm giả giấy tờ xuất khẩu hoặc sử dụng chất cấm.
Sẽ lập bản đồ cảnh báo Cadimi
Thời gian qua, một số lô sầu riêng của Việt Nam bị phía Trung Quốc phát hiện tồn dư hàm lượng kim loại nặng Cadimi dẫn đến cảnh báo, làm gián đoạn giao thương và gây thiệt hại cho nông dân, doanh nghiệp.
Ông Huỳnh Tấn Đạt, Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết Việt Nam định hướng xây dựng bản đồ Cadimi trên các vùng trồng sầu riêng, coi đây là giải pháp trọng tâm nhằm bảo đảm an toàn thực phẩm, đáp ứng yêu cầu thị trường nhập khẩu và giữ vững đà tăng trưởng xuất khẩu bền vững.
Bản đồ Cadimi sẽ được xây dựng từ việc lấy mẫu đất, nước tưới và phân bón trên diện rộng ở các vùng trồng, phân tích tại phòng thí nghiệm đạt chuẩn, sau đó tổng hợp dữ liệu để xác định “điểm nóng” ô nhiễm. Toàn bộ kết quả sẽ được số hóa, tích hợp vào hệ thống quản lý vùng trồng, giúp cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nông dân dễ dàng truy cập và chủ động phòng ngừa rủi ro.
Theo kế hoạch, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật sẽ khảo sát trước ở các vùng trồng sầu riêng trọng điểm. Qua quan sát, khu vực miền Đông Nam bộ và Tây Nguyên chưa ghi nhận nhiều cảnh báo, nên dữ liệu sẽ được tập trung thu thập tại một số vùng còn lại, chẳng hạn Đồng bằng sông Cửu Long. Sau khi hoàn thiện, hệ thống bản đồ sẽ được mở rộng và cập nhật thường xuyên.
Song song với lập bản đồ Cadimi, các mô hình cải tạo đất nhằm giảm hàm lượng kim loại nặng sẽ được áp dụng, như sử dụng phân bón hữu cơ, bổ sung vôi để nâng pH đất, hoặc áp dụng chế phẩm sinh học giúp hạn chế cây hấp thụ Cadimi. Giải pháp này sẽ gắn liền với quy hoạch lại vùng trồng, đảm bảo chất lượng sản phẩm đồng đều và an toàn từ khâu sản xuất đến xuất khẩu.
Giải pháp lập bản đồ Cadimi, khi được triển khai đồng bộ với các biện pháp kỹ thuật và quản lý, sẽ tạo lá chắn vững chắc cho ngành sầu riêng Việt Nam trước các rào cản kỹ thuật ngày càng khắt khe. Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Huỳnh Tấn Đạt khẳng định đây là điều kiện tiên quyết để sầu riêng Việt Nam không chỉ trụ vững tại Trung Quốc mà còn chinh phục các thị trường cao cấp như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc.../.
(Vietnam+)