Ngày 29-5, ông Nguyễn Thanh Hà, Chánh văn phòng UBND tỉnh Khánh Hòa, cho biết tỉnh đã nhận được công văn của Bộ VH-TT&DL về việc chuẩn bị hồ sơ di tích quốc gia đặc biệt đối với di tích địa điểm Thành Diên Khánh.
Theo đó, Bộ VH-TT&DL thống nhất với UBND tỉnh Khánh Hòa về việc lập hồ sơ di tích địa điểm Thành Diên Khánh, thị trấn Diên Khánh, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa, để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt.
Về tên gọi, Bộ VH-TT&DL lưu ý tỉnh Khánh Hòa nghiên cứu, sử dụng tên thành Diên Khánh.
Di tích thành cổ Diên Khánh là địa điểm văn hóa, du lịch nổi tiếng của Khánh Hòa. Ảnh: XUÂN HOÁT
“UBND tỉnh đã giao Sở VH-TT&DL chủ trì, phối hợp với cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan làm báo cáo tham mưu cụ thể các bước, tiến đến hoàn thiện hồ sơ trình cấp có thẩm quyền xem xét xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt địa điểm thành Diên Khánh” - ông Hà thông tin.
Thành cổ Diên Khánh được xây dựng và hoàn thành vào năm 1793, trên diện tích khoảng 36.000 m2, là một quần thể kiến trúc quân sự theo kiểu Vauban. Thành được đắp bằng đất là chính, dài 2.693 m.
Xưa kia thành có sáu cổng ra vào nhưng nay chỉ còn bốn cổng là Đông, Tây, Hậu (cửa Bắc) và cửa Tiền. Hai cửa Tả và Hữu đã bị lấp năm 1823.
Thành cổ có hình lục giác nhưng các cạnh không đều nhau, tường thành đắp bằng đất cao khoảng 3,5 m. Bên ngoài tường thành là hào nước sâu từ 3-5 m, rộng từ 20-30 m, hợp cùng với những hàng tre gai trên tường thành tạo nên hàng rào phòng ngự bao quanh bảo vệ thành theo truyền thống người Việt.
Thành cổ Diên Khánh là một trong những di tích nổi tiếng tại tỉnh Khánh Hòa, được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1988.
Đầu năm 2025, dự dự án tu bổ, tôn tạo di tích thành cổ Diên Khánh chính thức được khởi công sau nhiều năm trì hoãn vì nhiều lý do. Dự án có tổng mức đầu tư gần 167 tỉ đồng, do Ban Quản lý dự án phát triển tỉnh Khánh Hòa làm chủ đầu tư.
Di tích thành cổ Diên Khánh đang được trùng tu. Ảnh: XUÂN HOÁT
Trước khi khởi công dự án, Cục Di sản văn hóa đề nghị Sở VH-TT&DL tỉnh Khánh Hòa phối hợp, hướng dẫn chủ đầu tư thành lập Hội đồng đánh giá di tích theo quy định, nhằm bảo tồn tối đa các yếu tố gốc, giá trị lịch sử của di tích.
Cục Di sản văn hóa lưu ý việc phục hồi tuyến thành đất và nạo vét, chống thấm hào ưu tiên phương pháp thủ công, hạn chế sử dụng phương tiện cơ giới (máy ủi, máy đào), nhất là tại các vị trí gần cổng thành, góc thành.
Quá trình dọn dẹp mặt bằng chuẩn bị thi công và thi công các hạng mục của dự án cần có sự giám sát của cán bộ chuyên môn khảo cổ. Việc này nhằm kịp thời đề xuất bổ sung việc thăm dò, khai quật khảo cổ hoặc phát hiện, xử lý hiện vật khảo cổ (nếu có) theo quy định.
Xuân Hoát